40
böyük fayda götürə bilər. İnsanların bədbəxtliklərinin miqyası azalar və bu günə qədər
sağaldıla bilməyən xəstəliklər üzərində qələbə çalınması üçün arzulanan yol açılar.
Vaxtilə dənizlər insanlar üçün yol rolunu oynayırdı, quru ilə yol çəkmək
praktikası yalnız qısa məsafələrə tətbiq edildiyindən, su yolu böyük kəşflərə, iri
məsafələrdəki ticarət əlaqələrinə qapıları açırdı və bu, dünyanın bütövləşməsinə gətirib
çıxarırdı. Hələ indi də Sibirin tayqa meşələrində, Cənubi Amerikanın Amazonka
selvalarında yollar yoxdur, ancaq çaylarla hərəkət etmək mümkün olur. Bu ərazilərdə
quru yollarına bir ciddi ehtiyac da yoxdur. Mikroflora isə elə bir meşədir ki, onu
öyrənmək üçün hökmən yollar açılmalıdır və bunun öhdəsindən yalnız elm gələ bilər.
Bəşəriyyətin buna böyük ehtiyacını nəzərə aldıqda, ümid və əminlik yaranır ki, elm bu
problemin öhdəsindən uğurla gələ biləcədir.
Əxlaq siyasətin girovuna çevrilir
Son illərdə Avropanın və Yeni Dünyanın bir sıra ölkələrində bircinsli nikahların
müdafiəsi əvvəlki hüdudlarını aşaraq, təbiətə, ailə institutuna belə zidd ittifaqın tam
leqallaşdırılması fazasına keçmişdir. Bu vaxt əxlaqın təmizliyini ön plana çəkən bütün
dinlərin mövqeləri də kənara atılmışdır. Onlar özlərinin utancaq etiraz çağırışlarının da
artıq təsiri olmayan moizə xarakterindən uzağa gedə bilməməsi ilə, dünyanın bir çox
hissələrində artıq tənzimləyici qüdrətə malik olmadıqları qənaətinə gəldilər, axı əslində
heç onlara məhəl qoyan da yoxdur.
Əxlaq pozğunluğunun ilkin ən iyrənc nümunəsi sayılan Bibliyadakı Sodom və
Qomorra tarixçəsi də, elə bil ki, bütünlüklə unudulmuşdur. Allah Sodoma gedən
Abrahama demişdi ki, Sodoma və Qomorraya qarşı dəhşətli ittihamlar vardır və onların
günahı çox böyükdür. Allah eşitdiklərinin həqiqət olub-olmadığını öyrənmək istəmişdi.
Bu məqsədlə iki mələyini Sodoma göndərdi, axşam şəhərə girəndə Lot onları
qarşılamış, evinə aparmış və qonaq etmişdi. Bu vaxt şəhərlilər onun evini mühasirə
etdilər ki, qonaqları versin ki, onlarla cinsi yaxınlıq etsinlər. Lot mələkləri xilas etmək
üçün hər cür ən agır güzəştlərə getməyə də hazır idi. Mələklər Lotun ailəsi ilə birlikdə
şəhərdən çıxanda, Allah Sodomu tamamilə dağıtdı. O vaxtdan etibarən yerlə yeksan
olan Sodom və Qomorra əxlaqsızlığın və ona görə ağır ən agır bir cəzaya düçar
olmanğın simvoluna çevrildilər.
Lakin Bibliyada ziddiyyətli anlar da vardır. Allahın mələklərinə, öz
şəhərlilərinin biabırçı təcavüzündən xilas olmaqda kömək edən Lot özü sonralar başqa
bir günahı işlətməli oldu. Birbaşa təqsiri olmasa da, qızları ilə intsest (qanqarışdırıcı)
əlaqəyə girdi və onların doğduğu uşaqlar iki qədim xalqın – moabitlərin və
ammonitlərin əcdadları oldular.
Bu hadisələrdən bizi min illərlə zaman məsafəsi ayırır. Ötən dövr ərzində
bəşəriyyət xeyli inkişaf etmiş, bütövləşmiş, kiçik tayfalardan böyük xalqlar, dar yaşayış
məkanlarından geniş ərazisi olan ölkələr əmələ gəlmişdir. Dünya xəritəsi Bibliyanın
güman edə bilmədiy rəngarənglik, müxtəliflik qazanmışdır. Tarixi inkişaf həm də
tədricən ailə institutunun xeyli möhkəmlənməsi ilə müşayiət olunmuşdur, ibtidai
xalqlarda isə bu ittifaq əsasən nəsli artırmaq qayğısına görə bir qədər kövrək idi.
İudaizm, həmçinin dünya dinləri olan xristianlıq və islam ailənin möhkəmliyini ön
41
plana çəkmiş, bəzən hətta hissiyyat tələbatını bütünlüklə inkiar etmək yolunu
tutmuşdular. Xristian rahibləri qadına qarşı ehtirasın meydana gəlməməsi üçün
guşənişin həyat tərzinə üstünlük verirdilər, insan yaşamayan dağlarda və səhralarda
məskunlaşırdılar. Əlbəttə, xristian dini əvvəlki dövrlərdə bu məsələdə ifrata varırdı,
təbiətin sarsılmaz qanunlarına məhəl qoymurdu, kilsə xadimləri və rahiblər arasında
tselibat –nikahsızlıq qaydasını bərqərar etmişdi. Müsəlmanlarda əksinə olan qayda,
çoxarvadlılıq monoqamiyaya zərbə vursa da, heç də ailə institutunun dayaqlarının
zəifləməsinə gətirib çıxarmırdı.
Dinlər qadınla kişi arasındakı məhəbbət hisslərini inkar etməklə, dinə sitayiş
edənlərin məhəbbətinin Allaha ünvanlandığını iddia edirdilər. Katolik rahibələr öz
tselibatını, kişilərə qarşı sevgiyə yad olmalarını yalnız İisusa məhəbbət bəslədikləri ilə
izah edirdilər. Katolik dini, ailə institutunun qranit möhkəmliyini saxlamaq xatirinə
bəzən nikahın pozulmasına, boşanmaya də mənfi münasibət bəsləyirdi, bunu onunla
izah edirdi ki, kəbin Yerdə deyil, Göylərdə kəsilir və onu pozmaq olmaz. Ümumiyyətlə,
protestanlığa qədər xristian dininin qadınla kişi arasındakı münasibətlərə dair qoyduğu
sərt şərtlər, bəzi qadağalar həm də müəyyən ölçüdə əxlaqsızlıqlara yol açırdı. Din
xadimləri və rahiblər arasındakı tselibat – nikahsızlıq əslində təbiətin qanunna zidd bir
ehkam idi və onu qorumağa can atıldıqca, əxlaq pozğunluqları halları çoxalırdı. Təbii
ehtiyacını qanuni yolla ödəyə bilməyənlər bu qaydaları pozmaqdan heç də
çəkinmirdilər. Bu isə din xadimləri arasında eybəcər hərəkətlərə yol verilməsinə gətirib
çıxarırdı. İtaliyan yazıçısı Covanni Bokkaççonun (XIV əsr ) “Dekameron”u, fransız
dramaturqu Jan Batist Molyerin “Tartyuf”u belə keşişləri ələ salırdı. Hətta bəzi Roma
Papaları da əxlaq pozğunluğu ilə məşğul olmaqdan çəkinməyərək, dünyaya bastard
(haramzada) övladlar gətirirdilər. Dinin təmizliyi uğrunda inkvizisiya İspaniyada
tüğyan edəndə, baş inkvizitor Torpkvemada 1492-ci ildə əsl cəlladlıqla məşğul olanda,
Roma Papası VI Aleksandr (Borcia) digər əxlaqsızlıqları ilə yanaşı ( nikaha girməməli
olduğu halda onun üç uşağı olmuşdu), öz doğma qızı Lukretsiya ilə də intim yaxınlıq
etməkdən çəkinməmişdi, qızı bu əlaqədən ona hətta oğul da doğmuşdu. Papanın özü
və böyük oğlu Çezare Borcia qətllər təşkil etməyin ustası hesab oulnurdular. Son illərdə
isə bəzi ölkələrdə katolik keşişlər arasında pedofiliya (azyaşlı uşaqlarla intim yaxınlıq
cinayəti) faktlarının aşkar və ifşa olunması bu dinin nüfuzuna yeni ağır zərbə
vurmuşdur.
Hazırda Vatikanın yüksək strukturlarında güclü, geniş şəbəkəli və
mərkəzləşmiş gey lobbisi fəaliyyət göstərir. Vatikanı iki bəla: şəhvət və
tamahkarlıq dağıdır. Seminaristlərin və xor oxuyanların arasında kişi fahişəliyi barədə
məlumatlar vardır. Vatikan administrasiyasında mühüm vəzifələri tutan şəxslər qeyri-
ənənəvi cinsi orientasiya nümayəndələri ilə görüşmək üçün kiçik mehmanxanalara,
saunalara və klublara gedirlər. İndiki Papa Fransiskin missiyası bu eybəcərlikləri
kökündən çıxarmaqdır. Belə Avgi tövlələrini təmizləmək isə heç də asan məsələ
deyildir.
İslam ölkələrində mollaların da əxlaq məsələsində sui-istifadə halları heç də az
olmamışdır. Bu sahədəki biabırçılıqları klassik Azərbaycan ədəbiyyatı məharətlə ifşa
etmişdir.