Həyata nüfuz anı Demokratiyanın ibrətamiz erkən tarixinə baxış
Yüklə 3,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
42
Əxlaq məsələlərində daim sərt mövqeyə malik olan dinlər Qərbdə bircinsli nikahların leqallaşmasına, qanuni hüquqa yiylənməsinə, ən azı anlaşılmayan laqeydlik göstərirlər. Bu onların nüfuzunun xeyli aşağı düşməsinə dəlalət edir və onlar da insan haqlarının imperativ xarakter daşımasını nəzərə alaraq qeyri-ənənəvi sayılan nikahların mülki qaydada bağlanmasına müqavimət göstərə bilmirlər. Vaxtilə katolitsizmin qalası sayılan və Reyormasiyaya görə vətəndaş müharibəsinə cəlb olunan Fransa artıq bircinsli nikahların qeydliyyatdan keçməsinə, tam hüqüqlü instituta çevrilməsinə, bütün proseduralara əməl olunmaqla qəbul edilən qanun əsasında nail olmuşdur. Bu hadisə həm də geniş təbliğat kampaniyası ilə müşayiət olunmuşdur. Monpelye şəhəri meriyasında iki cavan oğlanın nikahının qeydə alınmasının təşkili əsl bayram xarakteri almışdı. Onsuz da Fransada uzun müddət ərzində bəzi hallarda əxlaqın təmizliyinə elə bir əhəmiyyət verilmirdi. XVII əsrdə bu ölkədə çoxalan bastardlar öz qanundan kənar mənşələri ilə fəxr edirdilər. Kral sarayında kral və onun arvadı kraliça bir qayda olaraq məşuqəsiz və məşuqsuz keçinmirdilər. Bəzi məşuqələr dövlət işlərinə müdaxilədə hədd tanımırdılar, ona görə də böyük qüdrət sahiblərinə çevrilirdilər. Kral XV Luinin məşuqəsi madam Pompadur metsenat fəaliyyəti ilə məşğul olduğundan, şairlər, yazıçılar, incəsənət adamları onun himayəsinə xüsusi ehtiyac duyurdular. Fransanın ən nəcib kralı hesab edilən IV Henri iki dəfə arvad almaqla yanaşı (onun arvadları Mediçi nəslinin nümayəndələri idi), məşuqələrə malik idi. Günəş Kral adlanan XIV Luinin öz məşuqələrindən haramzada övladları var idi, onun öz anası Anna Avstriyalı isə, kral az yaşlı olanda dövləti idarə edən Mazarinin məşuqəsi olmuşdu. Napoleon müqayisə olunmaz hərbi zəfərləri ilə yanaşı, qadın çarpayılarında qazandığı qələbələrlə də öyünə bilərdi. Müasir Fransa isə, prezident seçkiləri kampaniyasında bircinsli nikahları qanuniləşdirməyə söz verən, bu yolla həmin adamların səsini qazanan və prezident seçilən Fransua Oliandın «uğurla» həyata keçirdiyi ilk böyük tədbirin məkanı oldu. Prezident Olland orientasiyası fərqli olanların qarşısında verdiyi vədi yerinə yetirdi. Lakin bu hərəkəti ilə həm də ölkə əhalisini parçaladı, iki hissəyə – homoseksual azlığın əleyhdarlarına və tərəfdarlarına böldu. Həm də Fransa iri döblətlər arasında bircinsli nikahları leqallaşdıran ilk dövlətə çevrildi. Demokratik ölkədə siyasət xalqa xidmət edir, onun adından həyata keçirilir. Fransada isə bu məsələdə xalqın çoxluğunun etirazları nəzərə alınmadı, onun rəyinə heç məhəl də qoyulmadı. Fransanın təcrübəsi təkcə bu ölkənin hüdudlarında qapanıb qalmadı. ABŞ prezidenti Barak Obama da özünün ikinci müddətə seçilməsi üçün apardığı kampaniyada homoseksualistlərə verdiyi vədə əməl etdi. Obama administrasiyasının müraciəti əsasında Birləşmiş Ştatların Ali Məhkəməsi bu məsələyə baxdıqda, hakimlər düşünülən qaydada bircinsli nikahlar hərəkatına təkan verdi, baxmayaraq ki, bu sferada baş verəcək müəyyən şəkildəki siyasi mübarizənin taleyini həll etməyi ştatlara həvalə etdi. Ali Məhkəmə Amerika Birləşmiş Ştatlarında «Nikahın müdafiəsi barədə Aktın» - bu mühüm federal sənədin, nikahın kişi ilə qadın arasındakı ittifaq olması barədəki müddəasını ləğv etdi. Bu o deməkdir ki, geylər və lesbiyankalar öz münasibətlərini rəsmi qaydada qeydə aldıracaqlar və həm də kişiyə və arvada nəzərdə tutulan federal güzəştlər onlara da şamil ediləcəkdir. Məhkəmə həmçinin Kaliforniyada 43
bir az əvvəl referendumda qəbul olunmuş bircinli nikahlara qoyulan qadağaların da üzərindən yoğun bir xətt çəkdi. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Fransada olduğu kimi, Birləşmiş Ştatlarda da media bu tədbiri böyük razılıq və sevinclə qarşıladı. Fransadakı ilk belə nikah yerli və beynəlxalq televiziya kanalları vasitəsilə geniş şəkildə işıqlandırıldı. ABŞ-da isə «The Nyu York Times» qəzeti öz redaksiya məqaləsini «Bərabərliyin qələbəsi» başlığı altında dərc etdi. Qəzet yazır ki, amerikan geyləri və lesbiyankaları barədə dövlət ayrı-seçkiliyi üzrə olan sanksiyaların ləğv edilməsi uğrunda aparılan uzunmüddətli mübarizədə nəhəng qələbə qazanılmışdır. Lakin Ali Məhkəmənin, çox illər ərzində davam edən ədalətsizliyi bütünlüklə ləğv etmək sahəsindəki şansı bu vaxt əldən buraxdığını da qeyd edərək, qəzet göstərir ki, Amerika Femidası xeyli sayda ştatda olan geylərin yenə də ikinci sort adamlar kimi qalması qaydasını poza bilmədi. Qəzet yazır ki, güman ki, məhkəmə onu nəzərə almışdır ki, belə ümumi yaxınlaşmaya ölkə hələ də hazır deyildir, ancaq bununla həm də bu problemin ölkəni parçalamaq gücündə olduğu ehtimalına şişirdilmiş qaydada yanaşdığını nümayiş etdirdi. Lakin bunu da diqqətdən yayındırdı ki, sonrakı təxirə salınma da adamlara olduqca baha başa gələcəkdir. Bu vaxtdan etibarən artıq amerikanların 30 faizi bircinsli nikahların icazə verildiyi regionlarda yaşayır. Aydın deyildir ki, bircinsli cütlüklər barədə yeniləşmiş federal qanun qəbul ediləcəkdimi ki, belə nikahın qanuni sayıldığı ştatda evlənmiş, lakin sonra bircinsli nikahlara icazə verilməmiş ştata getmiş adamların üzləşəcıyi problemləri asanlıqla həll etsin. Yerli məhkəmələr bu işlərə yəqin ki, öz ştatlarının xeyrinə olan qaydada baxacaqdır və bircinsli nikahları qadağan edən ştatların qanunların əleyhinə çıxacaqlar. Bu vaxt Ali Məhkəmə yenidən bu problemlə qaytmağa məcbur olacaqdır. Bircinsli nikaha daxil olan yeni ər-arvadlar başqa ştatın sərhədini keçdikdə, onların nikahı hökmən sual altına salınacaqdır. Bu vəziyyət Vətəndaş müharibəsindən əvvəl Birləşmiş Ştatlarda mövcud olan situasiyanı yada salır.Qul ştatlarının yerləşdiyi Cənubla, quldarlığı ləğv etmiş Şimal ştatlarının münasibətləri bu ziddiyyətə görə daha da pisləşirdi. Azadlığa can atan qullar Cənubdan qaçıb, Şimalda gizlənməyə ümid bəsləyirdilər. Lakin Cənubun təzyiqi və təhriki ilə xüsusi «Qaçmış qullar barədə qanun» qəbul olundu. Bu qanuna görə, qaçan qul Şimalda tutulub, mühakimə olunmaqla, Cənublakı sahibinə qaytarılmalı idi. Məhkəmə hər qaçan qulu sahibinə qaytardığına görə həmin qanuna müvafiq olaraq dövlətdən 5 dollar məbləğində mükafat alırdı, bu da bütün hökmlərin birtərəfli, yəni qulların ziyanına olacağına zəmin yaradırdı. Bircinsli nikaha daxil olanlar da öz ştatlarında qanunun himayəsi altında sərbəst olduqları halda, bu qaydanı qəbul etməmiş ştatın ərazisinə keçdikdə, onların təqib olunması ehtimalı artır və buna görə problemlərlə üzləşə bilərlər. Belə vəziyyəti aydınlaşdırmaq üçün yeni məhkəmə prosesləri işə düşəcəkdir, onlar da yəqin ki, ştatdakı mövcud münasibətə uyğun olaraq qərar çıxarmağa üstünlük verəcəklər. Femida bu vaxt gözlərindəki pərdəni kənara atacaqdır. «Washinqton Post» qəzeti isə yazırdı ki, bircinsli nikahlar qələbə çalmışlar, ləğv edilmiş qanunlar isə diskriminasiyaya xidmət edən sənədlər idi. Artıq 13 ştatda bircinslilər öz nikahlarını qeyd etdirə bilərlər. Avqustun 1-dən isə bircinsli nikahlar ABŞ-ın daha 7 ştatında da qanuni hesab edilcək, həmin regionlarda isə bir il əvvəl buna
Yüklə 3,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|