Yalpi talab hajmiga narxdan tashqari ta’sir ko’rsatuvchi omillar.
Yalpi taklifni va uning miqdorini umumlashtirib quyidagi chizma ko‘rinishida ifodalash mumkin.
Istemol tavarlarining turlari, miqdori va sifati(ijtimoiy nafliligi)
Istemol tovarlar va xizmatlar
Ijtimoiy qiymat
Yalpi taklif
Yalpi taklifning puldagi miqdori
Istemol tavarlarining turlari, miqdori va sifati(ijtimoiy nafliligi)
Investitsiya tovarlari va ishchi kuchi
Ijtimoiy qiymat
Yalpi taklifga eng avvalo bozor narxlari darajasi bilan ijtimoiy qiymat miqdori o‘rtasidagi nisbatning o‘zgarishi ta’sir ko‘rsatadi. Narxlar darajasining qiymat miqdoridan oshishi qo‘shimcha tovarlar ishlab chiqarish uchun rag‘bat yaratadi, yoki aksincha. Shu sababli turli tovarlar narxlari va milliy ishlab chiqarish hajmi o‘rtasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri yoki bevosita bog‘liqlik mavjud.
Bu bog‘liqlik Yalpi taklif egri chizig‘ida aniq aks etadi.
R
Narx AS
darajasi
I II III
0 Y Yt Y
Ishlab chiqarish real hajmi
Chizmadan ko‘rinadiki, Yalpi taklif egri chizig‘i o‘z shakli jihatidan yakka yoki bozor taklifining an’anaviy egri chizig‘idan farq qiladi.
Q isqa muddatli davrda Yalpi taklif egri chizig‘ining ko‘rinishi bir oz murakkabroq bo‘lib, uchta kesmani o‘z ichiga oladi.
Korxonaga davlat tomonidan beriladigan subsidiyalarning ortishi yoki soliq yukining kamayishi ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytiradi va Yalpi taklifni oshiradi.
Davlat tomonidan tartibga solish tavsifi va usullarining o‘zgarishi ham ko‘p hollarda mahsulot birligiga ishlab chiqarish xarajatlarini va shu orqali Yalpi taklifni o‘zgartiradi.
Yalpi talab va Yalpi taklif o‘rtasidagi nisbatni quyidagicha ifodalash mumkin
Istemol tavarlar ijtimoiy nafliligi:turlari, miqdori va sifati.
Istemol tavarlar ijtimoiy nafliligi:turlari, miqdori va sifati.
Narxi
Ijtimoiy qiymat
YALPI TALAB MIQDORI
YALPI TAKLIF MIQDORI
Investisiya tavarlari va ishchi kuchi ijtimoiy nafliligi: turlari, miqdori va sifati
Investisiya tavarlari va ishchi kuchi ijtimoiy nafliligi: turlari, miqdori va sifati
Narxi
Ijtimoiy qiymat
Albatta, real hayotda bunday to‘la muvozanatlilik sodir bo‘lishi juda qiyin va murakkabdir. Lekin tovar va xizmatlarning u yoki bu turlari, miqdori va sifati bo‘yicha mos kelish hollari uchrab turadi. Yalpi talab bilan Yalpi taklifning bir-biriga mosligi iqtisodiy muvozanat deb ham yuritiladi.
Dostları ilə paylaş: | 
