İlham Əliyevin “Dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin
Yüklə 5,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
DÜNYA ƏDƏBİYYATI KLASSİKLƏRİ
Arabaçı: -
Hansı Boseanı buyurursunuz? - deyə soruşdu. Arabaçının bu mənalı sualı Ejeni daha da pərişan etdi. Hələ cəmiyyət üzü görməmiş bu şıltaq cavan de Boseanların iki evi olduğunu bilmir və onun taleyi ilə qətiyyən maraqlanmayan qohumlarının sayı çox olduğunu da dərk eləmirdi. -
Arabaçı başı ilə işarə edərək: -
Qrenel küçəsinəmi? - dedi. Bilirsinizmi, bundan başqa bir də Sen-Dominik küçəsində qraf və markiza de Boseanın evi var... Arabaçı bu sözləri deyib karetin ayaq yerini qaldırdı. Ejen etinasızlıqla cavab verdi: -
Şlyapasını qabaqdakı yerin üstünə ataraq, öz-özünə: -
Bu gün hamı mənə istehza edir! - deyirdi. - Bu əyləncə mənə çox baha oturacaq. Bununla belə, mən, heç olmasa, bu kuzinama əsl kübar görüşü təşkil eləyərəm. Qəddar qoca Qorio ata artıq mənə on franka başa gəlmişdir. Namusuma and olsun, mən bu sərgüzəşti madam de Boseana nəql edəcəyəm, bəlkə, heç olmasa, onu güldürməyə müvəffəq ola bildim. O, əlbəttə, bu quyruğukəsik siçovulun gözəl qrafinya ilə cinayətkar əlaqələrinin sirrinə bələddir. Bu əxlaqsız qadına görə başımı vurub yarmaqdansa, kuzinama xoş gəlmək daha münasibdir. Həm də göründüyü kimi, onun qiyməti çox bahadır. Gözəl vikontessanın yalnız adı bu qədər böyük qüdrətə malikdirsə, gör onun özünün əhəmiyyəti nə qədərdir. Yüksək təbəqələrə müraciət edək. Göylərdə birisinə hücum etdiyin zaman Allahın özünü hədəf götürmək lazımdır! Rastinyakın öz-özü ilə etdiyi bu söhbət, içərisində çırpındığı min bir fikrin xülasəsindən başqa bir şey deyildi. Yağan yağışı seyr edərək bir az sakit oldu, özünə inamı artdı. O, öz-özünə, olan- qalan pulundan yüz suluq pullarını xərcləmiş olsa da, qazancsız qalmadığını, hər halda, ayaqqabılarını, paltarını və şlyapasını mühafizə etdiyini söyləyirdi. Arabaçının “zəhmət olmasa, darvazanı açın” deməsi onun qəlbində xoş bir hiss oyatmışdı. Qızıl baftalı, qırmızı paltarlı qapıçı darvazanı açdı, qapı ilgəkləri cırıldadı, bir az sonra karet həyətə girərək bütün həyəti dolandı və alaqapının qabağındakı artırmanın qarşısında dayandı. Rastinyak xoşhallıqla 74
downloaded from KitabYurdu.org karetin bu səyahətini seyr edirdi. Qırmızısaçaqlı, göyrəngli kobud paltar geymiş sürücü karetin ayaq yerini endirmək üçün aşağı düşdü. Ejen karetdən düşərkən mülkün sütunları arxasından boğuq gülüş səsləri eşitdi. üç-dörd lakey bir yerə toplaşıb meşşan toy ekipajına rişxənd edirdi. Tələbə mindiyi arabanı Parisin ən qəşəng ikiyerli karetləri ilə müqayisə etdiyi zaman bu qəhqəhənin mənasını başa düşmüşdü: bu karetə bir cüt qızğın at qoşulmuşdu, qulaqlarına qızılgül taxılmış atlar qantarğaları gəmirirdi. Pudralı, əla qalstuklu sürücü, atlar bu saat yerindən tərpənib qaçacaqlarmış kimi, cilovlan əlində möhkəm tutmuşdu. Şose d’Anten küçəsində, qrafinya de Restonun həyətində iyirmi altı yaşlı bir gəncin zərif kabrioleti dayanmışdı. Sen-Jermen məhəlləsində isə adlı-sanlı kübar bir adamın ehtişamlı kareti durmuşdu: bu kareti otuz min franka belə almaq mümkün deyildi. Parisdə, əlbəttə, birisinə məşuqə olmayan az qadın tapıldığını və bu kraliçalardan birinə sahib olmaq üçün yalnız qan tökmək kifayət etməyəcəyini bir az gec başa düşmüş Ejen fikirləşirdi: “Görəsən, bu, kim ola bilər? Lənət şeytana! Görünür, mənim kuzi- namın da özünə məxsus Maksimi var!” Ejen yuxarı qalxdı: ürəyi döyünürdü. O görünər-görünməz, şüşəbənd qapını açdılar. O, qaşovlanarkən rahat dayanan ağıllı eşşəklərə bənzəyən lakeyləri gördü. De Bosean mülkünün aşağı mərtəbəsindəki geniş qəbul salonlarında rəsmi bal verilirdi. Bala dəvətlə bal arasındakı fasilədə hələ kuzinasına vizit verməyə müvəffəq olmamış Ejen, vikontessa de Boseanın şəxsi otaqlarını görməmişdi: bu otaqlarda ilk dəfə o, vikontessanın şəxsi zərifliyinin xariqələrini, kübar bir qadının mənəviyyat və məişət nümunəsini görə biləcəkdi. Ejen üçün bu tanışlıq bu cəhətdən də maraqlı idi: qrafinya de Restonun salonu ona müqayisə üçün imkan yaradırdı. Vikontessa qonaqlarını saat beşin yarısından qəbul etməyə başlardı. Kuzeni beş dəqiqə qabaq gəlmiş olsaydı da, onu qəbul etməyəcəkdi. Müxtəlif Paris etiketlərindən qətiyyən başı çıxmayan Ejeni ağ rəng çəkilmiş, üzərinə çiçəklər düzülmüş, qızıllanmış sürahili geniş pilləkənlə madam de Boseanın yanına apardılar. Ejen onun Paris salonlarında hər axşam bir-birinin qulağına söylənilən və daim dəyişən hekayətlərdən olan şifahi bioqrafiyasından xəbərsizdi. 75 downloaded from KitabYurdu.org DÜNYA ƏDƏBİYYATI KLASSİKLƏRİ
üç ildən çox idi ki, vikontessa Portuqaliyanın ən məşhur və zəngin kübarlarından markiz d’Ajuda-Pinto ilə əlaqədə idi. Səmimi hisslərdən doğan bu əlaqə hər iki aşiqə o qədər cazibədar görünürdü ki, onlar üçüncü bir adamın araya qarışmasına dözə bilməzdilər. Vikont de Bosean istər-istəməz bu morqanatik ittifaqa razılıq verməklə başqaları üçün də bir nümunə ola bilərdi. Bu dostluğun birinci dövründə; təqribən gündüz saat ikidə vikontessa ilə görüşməyə gələnlər, burada markiz d’Ajuda-Pintonu görə bilərdilər. Madam de Bosean evinin qapılarını qonaqlar üçün, əlbəttə, bağlaya blməzdi: bu, ədəbsizlik sayıla bilərdi; lakin o, öz qonaqlarını o qədər soyuq qəbul edir və tavanı o qədər diqqətlə seyr edərdi ki, qonaqlar ona mane olduqlarını dərhal başa düşərdilər. Paris madam de Boseanın saat ikidən saat dördə qədər gələn qonaqlardan darıxdığını öyrəndiyi zaman, artıq onu tamamilə yalqız buraxdı. O, cənab de Bosean və markiz d’Ajuda-Pinto ilə Operaya gedər, yaxud Bufonları ziyarət edərdi, lakin cənab de Bosean özünü idarə edə bildiyindən, arvadını və portuqaliyalını əyləşdirdikdən sonra onları yalqız buraxıb gedərdi, indi markiz d’Ajuda-Pinto madmazel de Roşfid adlı bir qızla evlənmək niyyətində idi. Bütün yüksək cəmiyyətdə hazırlığı aparılan bu izdivacdan yeganə bixəbər şəxs vardısa, o da ancaq madam de Boseanın özü idi. Bəzi rəfiqələri ona işarələr etsə də, o yalnız gülər və paxıllıqdan onun səadətini pozmaq istədiklərini zənn edərdi. Halbuki yaxın zamanlarda nikah artıq elan edilməli idi. Portuqaliyalı qəşəng markiz vikontessanın yanına gəlməklə bu izdivacı ona xəbər vermək fikrində idi, lakin xəyanət sözlərini söyləməyə cəsarət edə bilmirdi. Nə üçün? Qadına belə bir zərbə vurmaqdan da çətin şey ola bilərmi? Bəzi kişilər üçün duel meydanında onun ürəyinə şpaqasını sancmağa hazır olan bir düşmən qarşısında dayanmaq, iki saat göz yaşları ilə dolu şikayətdən sonra can verdiyini söyləyən və naşatır tələb edən bir qadın qarşısında dayanmaqdan daha asandır. Ejen gəldiyi zaman markiz d’Ajuda-Pinto ağır vəziyyətdən çıxmaq üçün getməyə hazırlaşırdı. O, bu nəticəyə gəlmişdi ki, madam de Bosean, onsuz da, bu xəbəri eşidəcək, bunu ona söyləməkdənsə, yazmaq daha yaxşıdır. Eşqin qətlini şəxsi söhbətdə müzakirə etməkdənsə, məktubda yazmaq daha münasib görünürdü. Lakey vikontes- saya de Rastinyakın gəldiyini xəbər verərkən, markiz d’Ajuda-Pinto 76
downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 5,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|