İlk yardim

İLK YARDIM

• Herhangi bir kaza yada tehlike durumunda, sağlık görevlileri gelinceye kadar durumun daha kötüye gitmesini önlemek amacıyla yapılan ilaçsız ilk müdahaleye ilkyardım denir.

KİMLER İLKYARDIM YAPABİLİR?

• İlkyardım bir kesinlikle bir tedavi biçimi değildir. Bu nedenle Temel İlk Yardım Eğitimine katılıp “ilkyardımcı sertifikası” almış olan herkes ilk yardım yapma hakkına sahiptir.

Bütün işyerlerinde her 10 kişiden 1 kişinin ilkyardım eğitimi veTC. Sağlık Bakanlığı onaylı İlkyardımcı sertifikası almaları gerekmektedir.

• Bütün işyerlerinde her 10 kişiden 1 kişinin ilkyardım eğitimi veTC. Sağlık Bakanlığı onaylı İlkyardımcı sertifikası almaları gerekmektedir.

İLK YARDIMIN AMAÇLARI

• Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak,

• Yaralının durumunun kötüleşmesini engellemek,

• İyileştirmeyi kolaylaştırmak. 

İLKYARDIMIN TEMEL UYGULAMALARI

• KORUMA: Olay yerinde güvenli bir çevre oluşturulmalıdır.

• BİLDİRME: Olay en hızlı şekilde 112 aranarak kesin yer ve adres, olayın tanımı, hasta ya da yaralı sayısı, durumları, arayan kişinin adı bildirilmelidir.

• KURTARMA: Hasta ya da yaralılara ilk yardım yapılmalıdır. Eğer ilk yardım bilinmiyorsa asla hasta ya da yaralıya dokunulmamalı ve yaralı kımıldatılmamalıdır.

SOLUNUM YOLU TIKANIKLARINDA İLK YARDIM

• Kısmi tıkanma:

• Kısmi tıkanma durumunda; kişi öksürür, nefes alabilir, konuşabilir.

• İlk yardım olarak,  kişiye dokunulmaz ve öksürmeye teşvik edilir.

YETİŞKİN VE ÇOCUKLARDA HEİMLİCH MANEVRASI

• Hasta ayakta ya da oturur pozisyonda olabilir.    

• Bilinci kontrol edilir.

• Sırtına iki kürek kemiği arasına 5-7 kez vurulur.

• Cismin çıkıp - çıkmadığı ağız içerisinden kontrol edilir

Çıkmadıysa, arkadan sarılarak gövdesi kavranır.

• Çıkmadıysa, arkadan sarılarak gövdesi kavranır.

• Bir el yumruk yapılarak, başparmak çıkıntısı midenin üst kısmına, göğüs kemiği altına gelecek şekilde yerleştirilir. Diğer el ile yumruk yapılan el kavranır.

• Kuvvetle arkaya ve yukarı doğru bastırılır.

• Bu hareket 5-7 kez yabancı cisim çıkıncaya kadar tekrarlanılır.

BAYILMALARDA İLK YARDIM

• Etraftaki meraklılar uzaklaştırılır

• Hasta ya da yaralı sırt üstü yatırılır ve ayakları 30 cm yukarı kaldırılır (Şok pozisyonu).

• Solunum yolu açıklığı kontrol edilir ve korunur

• Sıkan giysiler gevşetilir

• Kusma varsa yan pozisyonda tutulur 

BİLİNCİN KAPALI OLMASI DURUMUNDA İLK YARDIM

• Olay yeri güvenliği sağlanır

• Solunum yolu açıklığı sağlanır

• Hasta ya da yaralının solunumu değerlendirilir

• Koma pozisyonu verilir

• Tıbbi yardım istenir (112)

• Sağlık ekipleri gelene kadar hasta ya da yaralının her 2-3 dk bir solunumu kontrol edilir. 

KANAMALARDA İLK YARDIM

• Yara üzerine temiz bir bez parçası ya da gazlı bezle direkt baskı uygulanır,

• Kanama durmazsa; birinci bezi kaldırmadan ikinci bir bez konarak basınç arttırılır,

• Gerekirse bandaj ile sarılarak kanlanmış bezler kaldırılmadan basınç artırılarak sürdürülür,

• Kanama kol ya da bacaklardaysa ve kırık şüphesi yoksa, kanama bölgesini kalp hizasından yukarıda tutulur,

• Sık sık yaşam bulguları kontrol edilir

BURUN KANAMASINDA İLK YARDIM

• Öncelikle sakin olunmalıdır.

• Hemen hasta ya da yaralının başı öne doğru eğilir.

• Hasta ya da yaralının mümkünse oturması sağlanır.

• Hasta ya da yaralının burun kanatları iki parmakla sıkıştırılır.

• Bu işleme yaklaşık 5 dk kadar devam edilir.

• Kanamanın durmaması halinde hasta ya da yaralının en yakın sağlık kuruluşuna götürülmesi sağlanır.

BURUN KANAMASINDAKİ DURUŞ

KULAK KANAMASINDA İLK YARDIM

• Kanama hafifse:

• Temiz bir bezle temizlenir.

• Kanama ciddi ise;

• Kulak tıkanmadan gazlı bezle kapatılır.

• Hasta ya da yaralının hareketsiz olarak, kanayan kulak üzerine yan yatması sağlanır.

• Tıbbi yardım istenir (112)

• Unutulmamalıdır ki; kulak kanaması olası bir beyin kanamasının habercisi olabilir.

YANIKLARDA İLK YARDIM

• Yanık çok yaygın değilse yanan bölge en az 20 dk. soğuk suya tutulur.

• Şişliğe karşı saat, yüzük vb. çıkarılır

• Yanan bölgedeki giysiler çıkarılır.

• Yanan bölgelere bandaj yapılmaz, merhem sürülmez.

• Yanık üzeri temiz ve nemli bezle örtülür.

• Yaralı battaniye vb. ile örtülür.

• Yanan vücut bölgesi geniş ve sağlık kurumu uzaksa, kusma yoksa, bilinci açıksa; sıvı kaybını gidermek amacıyla hasta ya da yaralıya maden suyu vb. içirilir.

GÜNEŞ ÇARPMASINDA İLK YARDIM

• Hasta serin ve havadar bir yere alınır.

• Hastanın giysileri çıkarılır.

• Hasta sırt üstü yatırılarak, kol ve bacaklar yükseltilir.

• Bulantı yoksa ve bilinci açıksa; su ve tuz kaybını gidermek için hastaya su,tuzlu ayran, meyve suyu ya da maden suyu içirilir.

DONMALARDA İLK YARDIM

• Donmaya maruz kalan kişi ılık bir ortama alınır.
• Sakinleşmesi sağlanır.
• Hareket ettirilmez.
• Kuru giysiler giydirilir.
• Sıcak, şekerli içecekler verilir.
• Donuk bölge asla ovulmaz. Örtülür.

KIRIKLARDA İLK YARDIM

• Hasta ya da yaralı hareket ettirilmez.

• Ani hareketlerden kaçınılır, kırık kemik düzeltilmeye çalışılmaz.

• Kırık kolda ise; şişlik oluşacağından yüzük, saat vb. eşyalar çıkartılır.

• Kırık bölge hareket ettirilmez.

• Açık kırık varsa; tespitten önce yara üzeri temiz bir bezle kapatılır.

• Kırık olan bölge, bir üst ve bir alt eklemi de içine alacak şekilde karton, tahta vb. sert cisimle tespit edilir.

• Tespit edilen bölge yukarıda tutularak dinlenmeye alınır.

BURKULMALARDA İLK YARDIM

• Sıkıştırıcı bir bandajla burkulan eklem, dolaşımı engellemeyecek şekilde tespit edilir.

• Şişliği azaltmak için bölge yukarı kaldırılır.

• Soğuk uygulama yapılır.

• Hareket ettirilmez.

• Uzun süre geçmiyorsa, tıbbi yardım sağlanır.

ÇIKIKLARDA İLK YARDIM

• Eklem bulunduğu şekilde tespit edilir (sağlık ekiplerinin ulaşamayacakları ve taşıma yapılması gereken durumlarda).

• Çıkık yerine asla oturtulmaya çalışılmaz.

• Hasta ya da yaralıya ağızdan hiçbir şey verilmez.

• Çıkık bölgesinde; nabız, deri rengi, ısı kontrol edilir.

• Tıbbi yardım istenir ( 112 )

ARI SOKMASINDA İLK YARDIM

• Arının soktuğu bölge yıkanır.

• Derinin üzerinden arının iğnesi görünüyorsa çıkarılır.

• Soğuk uygulama yapılır ( soğuk su ). Amonyak vb. kullanılmaz.

• Eğer ağızdan sokmuşsa, solunumu güçleştiriyorsa kişinin buz emmesi sağlanır.

• Ağız içi sokmalarında ve alerjisi olanlar için tıbbi yardım istenir.

AKREP SOKMASINDA İLK YARDIM

• Hasta sakinleştirilir.

• Sokmanın olduğu bölge hareket ettirilmez.

• Hasta ya da yaralı yatar pozisyonda tutulur.

• Sokulan bölgeye soğuk uygulama yapılır.

• Sokulan yerin dört parmak üst bölümüne dolaşımı engellemeyecek şekilde bandaj uygulanır.

• Turnike uygulanmaz.

• Yara üzerine hiçbir girişimde bulunulmaz ( kesilmez, emilmez, vb.)

YILAN SOKMA / ISIRMALARINDA İLK YARDIM

• Hasta sakinleştirilip, dinlenmesi sağlanır.

• Yara soğuk su  ile yıkanır.

• Yaraya yakın bölgedeki baskı yapabilecek takı ya da eşyalar çıkarılır ( yüzük, bilezik, saat vb.).

• Yaraya soğuk uygulama yapılır.

• Yaralanan bölgenin dört parmak üst bölümüne dolaşımı engellemeyecek şekilde bandaj uygulanır.

• Turnike uygulanmaz.

• Yaralı mümkün olduğunca hareket ettirilmez.

• Yara üzerine hiçbir girişimde bulunulmaz ( kesilmez, emilmez, vb. ).

• Yaralının yaşam bulguları izlenir.

• Tıbbi yardım istenir (112).

YARALANMALARDA İLK YARDIM

• Kanama varsa durdurulur.

• Batan cisim varsa çıkarılmaz.

• Yaralının sağlık kuruluşuna gitmesi sağlanır.

• Yaralı tetanozdan korunmak için uyarılır.

• Delici göğüs yaralanmalarında; öncelikle göğüsteki açık yara birkaç kat temiz bez ya da plastik malzeme ile kapatılır. Yaralının bilinci yerindeyse, yarı oturur şekilde oturması sağlanarak sırtı desteklenir ve ayakları 30 cm yükseltilerek şok pozisyonu verilir.

• Delici karın yaralanmalarında hasta sırt üstü yatırılır. Dışarı çıkmış organlar deri altına ittirilmez, yara üzerinde toplanarak üzeri temiz ve nemli bezle örtülür.

• Tıbbi yardım istenir (112).

SİNDİRİM YOLU İLE ZEHİRLENMEDE İLK YARDIM

• Kişinin bilinci kontrol edilir.

• Sadece ağız zehirli maddeyle temas etmiş ise su ile çalkalanır.

• Zehirli madde el ile temas etmişse, el sabunlu su ile yıkanır.

• Kusma, bulantı, ishal vb. belirtiler değerlendirilir.

• Özellikle, yakıcı maddenin alındığı ve hasta yaralının ne yiyip içtiğinin   bilinmediği durumlarda hasta asla kusturulmaz!

• Bilinç kaybı varsa hasta ya da yaralıya koma pozisyonu verilir.

• Olayla ilgili bilgiler toplanarak kaydedilir.

SOLUNUM YOLUYLA ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

• Olay yeri güvenliği sağlanır (Gaz vanası kapatılır, olay yerine ateşle yaklaşılmaz).

• Cam, kapı vb. açılarak ortam havalandırılır ya da hasta temiz havaya çıkarılır.

• Hastanın bilinci kontrol edilir.

• Hasta rahat nefes alabilmesi için yarı oturur pozisyonda tutulur.

• Hastanın bilinci kapalı ise koma pozisyonu verilir.

• Tıbbi yardım istenir (112).

BOĞULMALARDA İLK YARDIM

• Boğulma nedeni ortadan kaldırılır,

• Bilinç kontrolü yapılır,

• Hava yolu açıklığı sağlanır ve solunumu değerlendirilir,

• Temel Yaşam Desteği sağlanır,

• Derhal tıbbi yardım sağlanır (112).Yaşam bulguları izlenir.

PSİKOLOJİK İLK YARDIM

• Her şeyden önce duygudaşlık (empti) kurun.

• Hasta ya da yaralıya kendinizi tanıtın ve ilk yardım uygulamaları için izin alın.

• Hasta ya da yaralı ile göz teması kurun ve yumuşak ve sıcak bir konuşma yapın.

• Hasta ya da yaralıya duygusal destek verin.

• Hasta ya da yaralıya arkadaşça yaklaşın.

• Hasta ya da  yaralıya dikkatli bir şekilde olayın ne olduğunu ve ne olacağını açıklayın.

• Ondan işbirliği desteği isteyin.

• Hasta ya da yaralıya sağlık görevlileri olay yerine gelinceye kadar ağızdan yiyecek ya da içecek vermeyin.

ACİL TELEFONLAR

• 112 Acil Yardım

• 110 İtfaiye

• 156 Jandarma

• 155 Polis imdat

• 154 Trafik

• 114 Zehir Danışma

İLK YARDIM ÇANTASINDA BULUNMASI GEREKEN MALZEMELER

• Solunum maskesi1 Adet

• Büyük sargı bezi 2 Adet

• Steril hidrofil gaz bezi 1 Kutu

• Üçgen sargı bezi3 Adet

• Hidrofil pamuk (70 gr)1 Paket

• Flaster1 Adet

• Çengelli iğne 10 Adet

• Makas1 Adet

• Elastik bandaj (6-8 cm enli)1 Ad

• Yara bandı10 Adet

• Tıbbi eldiven2 Çift

• Açık renk plastik örtü1 Adet

• Not defteri1 Adet

• Kurşun kalem1 Adet

• İlk yardım el kitabı 1 Adet

• El feneri1 Adet

• Düdük 1 Adet

• Cımbız1 Adet

• Malzeme listesi1 Adet