Impact factor ( research bib ) – 7,245 special issue, volume 5, issue 2, 2023

IMPACT FACTOR (
RESEARCH BIB
) – 7,245
SPECIAL ISSUE, VOLUME 5, ISSUE 2, 2023
211
Asosiy va nazorat tadqiqot guruhlari so'rovnomasi ma'lumotlari bizga mehnat sharoitlari va
reproduktiv salomatlik o'rtasidagi bog'liqlik mavjudligini aniqlashga yordam berdi. Homilador
bo'lishning qiyinlashishi, homilaning tushishi va homiladorlikning asoratlari tez-tez uchramoqda,
ular homiladorlik paytida tez-tez kasal bo'lishadi, yosh qizlarda esa ko'pincha hayz siklining buzilishi
ko’p kuzatilgan.
Xulosa qilib aytganda ishlab chiqarish sanoat korxonasida ishlovchi ayollar organizmiga
ta`sir etuvchi salbiy ishlab chiqarish omillari kompleksini oldini olish va ta`sir doirasini
kamaytirishdan iborat. Yetakchi omillar shovqin, tebranish, elektromagnit nurlanish darajasining
oshishi hisoblanadi. Bundan tashqari, ayollar noqulay yorug'lik sharoitida ishlaydilar. Doimiy psixo-
emotsional stress holatida majburiy ish pozitsiyasida ish olib borishadi. Noqulay sanitar-gigiyenik
mehnat sharoitlarini shakllantirishning asosiy sabablari - eskirgan uskunalarning ishlashi, uning
nomukammalligi, oqilona rejalashtirish qarorlari, shaxsiy himoya vositalarining yetishmasligi,
sanitariya va maishiy xizmat ko'rsatishning yomonligi.
Markaziy asab va yurak-qon tomir tizimlarini baholash nuqtai nazaridan tananing funksional
holatini qiyosiy tahlil qilish, vizual analizator asosiy guruh ayollarida nazorat bilan solishtirganda
mehnat jarayonida sezilarli o'zgarishlarni aniqladi. Vaqtinchalik mehnatga layoqatsizlikni chuqur
tahlil qilish natijalariga ko'ra, ayol ishchilar o'rtasida kasb kasalliklari bilan kasallanish tarkibida qon
aylanish, nafas olish, endokrin va tayanch-harakat tizimlari kasalliklari etakchi o'rinni egallashi
aniqlandi. Ginekologik kasallanish darajasi va tuzilishi tahlili uning so‘nggi yillarda o‘sishidan
dalolat beradi. Asosiy guruh bo‘yicha o‘rtacha ko‘rsatkichlar jinsiy a’zolarning yallig‘lanish
kasalliklari, menopauza davrining buzilishi hamda kasalliklar va disfunksiyalarning ko‘payishi
hisobiga 1,5 barobar oshdi.
Ishlab chiqarish sanoat korxonalarida mehnat sharoitlarini yaxshilash, xotin-qizlarning oqilona
bandligini ta’minlash hamda davolash-profilaktika chora-tadbirlarini ishlab chiqish bo‘yicha
kompleks rejalarni ishlab chiqishda “Tikuvchilik sanoatida va inson salomatligiga jiddiy zarar
keltiruvchi omillar ta`siri mavjud sanoat koronalarida ishlovchi ayollar o‘rtasida reproduktiv
salomatlik buzilishining oldini olish” ishlab chiqilgan uslubiy tavsiyalaridan foydalanish tavsiya
etiladi.
Mehnatni yaxshilash bo'yicha chora-tadbirlar, birinchi navbatda, sanitariya va maishiy
ta'minotni yaxshilashga, maqbul sharoitlarni yaratishga va psixo-emotsional stressni kamaytirishga
qaratilgan bo'lishi kerak;
Mehnat sharoitlarining ayol tanasiga salbiy ta'sirini oldini olish uchun tibbiy yordamni, davriy tibbiy
ko'riklarni o'tkazish shartlarini va chastotasini yaxshilash; davriy tibbiy ko`riklarni 6 oy yoki bir
yilda muntazam ravishda o`tkizish va barcha ishlab chiqarishda ishlovchi ayollarni tibbiy ko`rikka
jalb qilish, tibbiy ko`rikka malakali tibbiyot xodimlari bilan olib borilishi kerak.
Ishlab chiqarish sanoat korxonaning davolash-sanitariya bo‘limlari, tuman tibbiyot va sog‘liqni
saqlash muassasalari akusher-ginekologlari faoliyatida uzluksizlikni ta’minlash tibbiy ko‘rikdan
muvaffaqiyatli o‘tish shartlaridan biri hisoblanadi; Somatik va ginekologik kasalliklarning oldini
olishda ayollarda maxsus ko'nikmalarni shakllantirish, vaqti-vaqti bilan ginekologik ko'rikdan o'tish
va shaxsiy gigiyena muhimligini tushuntirish maqsadida gigiyena tarbiyasi muhim ahamiyatga ega.

---