Inflyatsiya va uning turlari

Inflyatsiya modellari Fridman modeli

Ushbu inflyatsiya modeli 1971 yilda Milton Fridman tomonidan taklif qilingan. Fridman inflyatsiya modeli kutilayotgan inflyatsiya va real daromad funksiyasi sifatida pulga real talabga asoslanadi. Shu bilan birga, kutishlar odatda juda oqilona bo'ladi, shuning uchun ular real inflyatsiya darajasiga juda yaqin. Ushbu model pul muomalasidan olingan haqiqiy daromad maksimal bo'lgan inflyatsiya darajasini nazarda tutadi. Bu daraja optimal inflyatsiya deb ataladi. Inflyatsiyaning bu darajasi iqtisodiy o'sish sur'atlariga bog'liq. Shunday qilib, iqtisodiy o'sish sur'ati qanchalik yuqori bo'lsa, bu inflyatsiya darajasi shunchalik past bo'ladi. Bu nazariyaga ko'ra, agar haqiqiy inflyatsiya optimal inflyatsiya darajasidan oshsa, u holda yangi pullarning muomalaga chiqarilishi inflyatsiyani yanada tezlashtiradi. Xuddi shu harakatlar muomalaga pul mablag'larini chiqarishdan olingan daromadlarning salbiy real ko'rsatkichiga olib kelishi mumkin. Agar haqiqiy inflyatsiya optimal inflyatsiya darajasidan past bo'lsa, pul muomalasi mumkin deb hisoblanadi.

Koganning giperinflyatsiya modeli

Bu inflyatsiyaning matematik modeli bo'lib, pulga bo'lgan talab faqat inflyatsion kutilmalarga bog'liq bo'lishi sharti bilan soddalashtirilgan shaklda inflyatsiya dinamikasini tavsiflaydi. Biroq, iqtisodiy o'sish kuzatilmaydi. Ushbu model 1956 yilda taklif qilingan. Aslida, bu model giperinflyatsiya holatini tasvirlaydi, bunda inflyatsiya kutishlari iqtisodiyotdagi hamma narsani hal qila boshlaydi. Agar kutishlarning moslashish tezligi qiymatlari past bo'lsa va pulga bo'lgan talabning egiluvchanligi kichik bo'lsa, unda bu model inflyatsiya pul massasining joriy o'sish sur'atiga teng bo'lgan vaziyatni tavsiflaydi. Agar ushbu parametrlarning qiymatlari yuqori bo'lsa, bu pul massasi tezligi doimiy ravishda o'sib borayotganiga qaramay, nazoratsiz giperinflyatsiyaning paydo bo'lishiga olib keladi. Bundan xulosa qilishimiz mumkinki, bunday sharoitda inflyatsiya darajasini pasaytirish uchun iqtisodiy munosabatlar sub'ektlarining inflyatsion kutilmalarini kamaytiradigan chora-tadbirlar ko'rish zarur.