Innovatsiyalar boshqarmasi

2-Mavzu:
Ma'lumotlar bazasi texnologiyalari.
Ma'lumotlar bazasi (MB) texnologiyalari, ma'lumotlarni saqlash, ulashish, boshqarish va ma'lumotlarni tahlil qilish uchun ishlatiladigan texnologiyalarni o'z ichiga oladi. Ularning turli turdagi maqsadlarga yo'naltirilgan bo'lishi mumkin. Quyidagi ma'lumotlar bazasi texnologiyalari ko'p ishlatiladi:
1. Relational Database Management Systems (RDBMS):
Klassik MB turi, ma'lumotlarni jadval yoki maydonlar ko'rinishida saqlaydi. SQL (Structured Query Language) tilida so'rovlar yaratish, ma'lumotlarni qayta ishlash va boshqarish uchun ishlatiladi.
2. NoSQL Databases:
Raqamli ma'lumotlar, dokument turi ma'lumotlar, grafiklar, vaqtning o'zida ma'lumotlar va boshqa ma'lumotlar strukturasini saqlashda ishlatiladi. MongoDB, Cassandra, Redis, va DynamoDB kabi tizimlar bu tur ma'lumotlar bazasi texnologiyalarga misol bo'ladi.
3. Big Data Platforms:
Katta hajmdagi ma'lumotlarni saqlash, boshqarish va tahlil qilish uchun ishlatiladi. Hadoop va Spark bu turda mashhur bo'lgan misollar.
4. Data Warehousing:
Ma'lumotlarni uzun muddatli saqlash, ulashish va boshqarish uchun ishlatiladi. Ma'lumotlar bazasi texnologiyalari, axborot olami, hisobotlar va analitikani o'rganishda ishlatiladi.
5. In-Memory Databases:
Ma'lumotlarni xotirada saqlash va tezlikni oshirish uchun xotira asosida ishlaydigan ma'lumotlar bazasi texnologiyalari. Redis, Memcached va VoltDB kabi tizimlar bu texnologiyaga misol bo'ladi.
6. Cloud Databases:
Bulut asosida ma'lumotlarni saqlash, ulashish va boshqarish uchun ishlatiladi. Amazon RDS, Google Cloud SQL va Microsoft Azure SQL Database kabi xizmatlar bu turda ishlaydi.
Bu ma'lumotlar bazasi texnologiyalari ma'lumotlarni tuzish, ulashish va boshqarishda keng foydalaniladi va har biri turli maqsadlar uchun mo'ljallangan. Ularning foydalanish shakllari, maqsadlar, va ko'rsatkichlariga qarab tanlashi kerak.
“Ma’lumotlar bazasi xavfsizligT’ fani bo*yicha darslik tayanch oliy o‘quv yurti Toshkent axborot texnologiyalari universitetining “Axborot xavfsizligi” kafedrasi professor-o‘qituvchilari tomonidan tayyorlangan boMib, unda ma’lumotlar bazasi xavfsizligini ta’minlovchi usullar, vositalar va mexanizmlaming asosiy xarakteristikaiari; ma’lumotlar bazasini boshqarish turlari; ma’lumotlar bazasi xavfsizligining texnologik jihatlari; ma’lumotlar bazasidan foydalanishni cheklashning model lari va usullari; ma’lumotlar bazasining taqsimlangan tizimida axborot xavfsizligi; xavfsizlik auditi va ma’lumotlar bazasini rezervli nusxalash masaialari hamda ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlarining himoya prinsiplari muhokama etilib, ma’lumotlar bazasi xavfsizligini ta’minlashdagi me’yoriy hujjatlar keltirilgaa Darslik oliy o‘quv yurti talabalari uchun mo‘ljallangan bo‘lib, undan axborot texnologiyalari, kompyuter tizimlari xavfsizligi sohasida faoliyat ko4rsatuvchilar foydalanishlari mumkin.