„inson huquqlarining uch avlod“

Inson huquqi — shaxsning hayotiy ehtiyoji, yashashi, komil topishi uning jamiyat, davlat vaboshqa shaxslar bilan aloqasi uchun zarur boʻlgan
Inson huquqlari va erkinliklari tizimi oʻz yaralish ibtidosi va rivojlanish mantiqiga ega. Adabiyotlarda „inson huquqlarining uch avlod“ bosqichi haqida koʻrsatilgan.
Ular quyidagilardan iborat.

• 
  Inson huquqlarining „birinchi avlodi“ — fuqarolik va siyosiy huquqlar hisoblanadi.
  
• 
  Inson huquqlarining „ikkinchi avlodi“ — bir qator obʼektiv va subʼektiv omillar taʼsiri ostida shakllandi. XIX asr oxiri XX asr boshlarida sanoati rivojlangan koʻpgina mamlakatlarda iqtisodiyot sohasida sezilarli siljishlar roʻy berdi.
  
• 
  Nihoyat, inson huquqlarining „uchinchi avlodi“ — „hamjihatlik huquqlari“ deb atalib, ular davlatlardan ustun turuvchi va kollektiv xarakterga ega. Umumiy eʼtirof etilgan qoidaga koʻra bu huquqlar: tinchlikka boʻlgan huquq, bexavotir tabiiy atrof muhitga boʻlgan huquq, insonniyatning iqtisodiy va madaniy merosidan foydalanish huquqi va boshqalar.
  

Insonning oʻz erkinlaiklari, huquqlari va manfaatlari uchun davom etgan uzoq kurashi umuminsoniy ahamiyat darajasiga koʻtarilgan quyidagi meʼyoriy-huquqiy hujjatlarda oʻzining moddiy ifodasini topgan:

• 
  Erkinlikning buyuk xaritiyasi (1215 yil);
  
• 
  huquq toʻgʻrisidagi petitsiya (1628 y);
  
• 
  „Habea Cozpus AKT“ (1679 yil);
  
• 
  huquqlar toʻgʻrisidagi bill (1689 yil);
  
• 
  Amerika Virginiyasi huquqlari Deklaratsiyasi (1776 yil);
  
• 
  Amerika Qoʻshma Shtatlarining mustaqillik Deklaratsiyasi (1776 yil);
  
• 
  Fransuz inson va fuqaro huquqlari Deklaratsiyasi (1789 yil);
  
• 
  Inson huquqlari Umumjahon Deklaratsiyasi (1948 yil);
  
• 
  Iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy huquqlar toʻgʻrisida xalqaro Pakt (1966 y) va boshqalar.