www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj
201
201
201
– Yox, mən həyətə yad adamın köçməsinə razı
döyüləm, özü də kim-kim – rayonnu.
– Ay arvad, nədən qorxursan e – bayaqdan bəri
otağın küncündə dinməz oturub təzə düzəltdiyi sümük
təsbeyi cilalıyan kiçik əmim də söhbətə qoşulur, – qoy
gəlsin də. Yaxşı oğlan olar, qalar, həyətdə iş-güc olanda
adamın əlinnən tutar. Yox, əgər zay çıxar, tutub
çırparam eşşeycə, dalınnan da bir təpiy vuraram,
atdanar öz rayonnarına.
Araya yüngülvari bir sükut çökür. Yalnız əmimin
öz təsbehinə sürtdüyü şkurkanın yüngül xışıltısı eşidilir.
Nənəm bu dəfə söhbəti ayrı səmtə yönəldir.
– Mən namaz qılan, oruc tutan adamam. Həyət-
bacada paklığa , təmizdiyə fikir verirəm. Onnar nə
bilirsən necə olacey, təmizkar çıxacey, ya natəmiz
olacey.
– Sən beyəm namazıvı həyətin ortasında qılırsan?
– Atam təəccüblənir. – Lap istəsən öz otağuva ayrıca su
çəkərik, dastamazuvu da ayrıca orda alarsan. Üç metrə
trubadı da. Buruğdan götüzdirərəm.
Axırı nənəm dözmür, görür ki, yox, bunlar əl
çəkən deyil və bayaqdan bəri demək istəmədiyi sözü
dilinə gətirməli olur.
– Əşi, nə yapışmısuz yaxamnan e. Nöş məcbur
eliyirsüz ki, hər şeyi diyim. İyrənirəm olardan, bildüz?
Murdaldular hamısı. Ayaqyoluya gedmillər.
Hə, bu açıqlama, deyəsən, otaqdakıların hamısı
üçün gözlənilməz olur. Təəccüblə baxışırlar. Nə danışır
bu arvad, necə yəni ayaqyoluna getmirlər? Adam
deyillər bəyəm?
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj
202
202
Birinci babam etiraz edir:
– Sən də söz danışdın, ay Həsənağanın qızı,
pravadnik işdiyəndə neçə il rayonnara gedib gəlmişəm,
– bir anlıq susur, bəlkə də nəyisə xatırlamağa çalışır –
heç sən deyəni görməmişəm.
– Olmuyan şeyin neyini görəceysən. Onnarın
həyətində ayaqyolu olmur. Özüm şahidiyəm, - nənəm
uşaq vaxtı əyalətə etdiyi yeganə səfərindən epizod
səsləndirir, – hələ təzə çatmışdıq ora ki, rəhmətdik atam
Həsənağanın qulağına utana-utana pıçıldadım ki, bəs,
yoldan gəlmişik, bayıra çıxmaq istiyirəm. Atam da
qonaq getdiyimiz evin sahibindən yavaşca soruşdu ki,
uşaq ayaqyoluya getmək istiyir, hansı tərəfdədi? Ev
sahibi də, əlinin yellədib ucu-bucağı görünməyən
həyəti göstərdi, dedi ki, rəhmətdiyin oğlu, versin özünü
həyətin o başına , ağacdardan birinin altında otursun da.
Atam dedi ki, yox, elə şeyə öyrəşmiyiblər. Kişi dedi,
zərər yoxdu, öyrəşər, çünki bizdə sən deyən ayaqyolu
tikmək adəti yoxdu. Müxtəsəri, qaldım kəsilə-kəsilə.
Başıma oyun gəldi o üç gündə.
Bəs özdəri neynirdilər? – Dayım başını
qaldırmadan soruşur, deyəsən söhbət ona da maraqlı
gəlir.
–Elə özdəri də harda gəldi otururdular. Bir də
görürdün yekə arvad özünü ağacdardan birinin altına
verib uzun tumanının əteylərini açıb oturub, heç dünya
aləm vecinə də döyül.
– Eh, rəhmətdiyin qızı, - əmim zarafata salır, -
day əteylərini uzadıb oturubsa deməli heç yeri
görsənmir də. Nədən utansın ki.
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj
203
203
203
– Gic-gic danışma, - nənəm onun ağzınnan vurur,
– bəs qanacaq-qabliyyət? Arvad yüz dənə adamın
qabağında döşünü çıxardıb uşağın ağzına tutursa day,
nə gözdiyim elənçiyinnən. Yox, mən həyitə qırağ adam
buraxmağ istəmirəm.
– Eh, ay arvad, – atam bezmiş halda ayağa qalxır.
– Sən də əlli il bundan qabaq bir dəfə rayon görmüsən,
beynüvə yeriyib ki, elə hamısı elədi.
– Elə döyül beyəm? – Nənəm qəribə bir hikkəylə
mızıldanır.
– Əlbəttə, elə döyül. O vaxtlar hələ kəndistan
yerləri Nikalayın vaxtındakı kimiydi, indi Sovet
hökuməti hər cür şərait yaradıb, təmizdik, səliqə-
səhman.
– Təmizdik adamın gərək canında olsun, – nənəm
israr edir.
Yenə də ortaya ağır sükut çökür. Atam bu dəfə
nənəmin şüuruna hansı istiqamətdən hücum eyləməyi
düşünür, əmim təsbehi daha yaxşı ağartmaq barədə
fikirləşir, babam isə, ümumiyyətlə, heç nə fikirləşmir,
eləcə yerdə bardaş qurub bığlarını tumarlıyır. O da
məlumdur ki, bizim köhnə kişilər ki, bığ-saqqal
tumarlamağa başladı, daha heç nə düşünə bilməzlər,
yəni beyinlərində yüngülvari tormozlanma gedər, çün
bığ-saqqal onların fikrincə insan bədəninin elə mistik bir
hissələridir ki, onlarla təmasda oldunsa, gərəkdi bütün
dünyanı beynindən siləsən, bir sən qalasan, bir də
sifətindəki tüklər (onlara xüsusi qulluq etməklərinin
səbəbi də bu olub. Şəxsən mənim yadıma gəlir ki,
məsəlçün, babam hər dəfə hamamdan çıxanda ağzının
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj
204
204
üstündən nazik bir dəsmal bağlıyıb bığlarını tarım
sıxardı ki, quruyandan sonra yaxşı görünsünlər). Bəlkə
də əcdadlarımızın müəyyən sahələrdə qərbliləri irəli
buraxmalarının səbəbi də olub ki, bütün günü heç nə
eləmiyiblər, elə oturub bığ-saqqallarıyla mistik təmasa
girməklə məşğul olublar<.
Birdən-birə əmim əlindəki təsbehi bir kənara
qoyub düz nənəmin gözünün içinə baxır və hamı hiss
edir ki, arvadı yola gətirməkçün nəsə fikirləşib və
sonradan atam təəccüb edəcəkdi ki, necə olub, belə bir
fikir onun yox, məhz bu cüvəllağının ağlına gəlib.
– Ay arvad, özün dimirdin ki, Quranda belə
yazılıb, əgər hər müsəlman heç olmasa, bir kafiri din
yoluna gətirsə, böyük-böyük savablar qazanar? Hə, sən
də hesab elə ki, bu kirayənişin də, arvadı da, dinnən
bixəbər avam adamlardı, arvadını çəkərsən öz yanuva,
öyrədərsən ona paklığı, təmizdiyi, orucu, namazı,
kəlmeyi-şəhadəti – əmim çaşsa da özünü o yerə
qoymur, - nə bilim, imamların addarını. O da gedib
kişisinə başa salar, dönüb sən istiyən adam olarlar, sən
də savab qazanarsan. Görmürsən oğlanın adı da
Mirsəftərdü, seyid-peyğəmbər övladıdu. Yox, əgər
öyrədmey
istəmirsənsə,
onda
deməli
allahın
buyruğunnan çıxırsan, elə özün kafir kimi bir şeysən.
Hə, bu artıq, türkün sözü, qurşaqdan aşağı
zərbəydi və nənəmin dodağaltı «əstağfurullah»
deməyindən və barmaqlarının arasındakı təsbehin
şaqqıltısının qəfildən surətlənməsindən hiss olunur ki,
bu cüvəllağı oğlunun dedikləri arvadı əməlli-başlı
Dostları ilə paylaş: |