|
International Islamic Academy of Uzbekistan Volume 3International Islamic Academy of Uzbekistanoila-diniy-e-tiqodni-shakllantiruvchi-maskan-sifatidaInternational Islamic Academy of Uzbekistan
Volume 3 | IIAU Conference 1 | 2022
Google Scholar indexed
Scientific-Theoretical and Practical Issues of
Psychology of Religion in Uzbekistan
DOI: 10.24412/2181-1385-2022-02-157-161
158
May 21
https://ares.uz/ Republican Scientific and Practical Conference
joiz. Zero, diniy iymon, e’tiqod inson psixologiyasida alohida barqaror ishonchning
mavjud bo‘lishini taqozo etadi. F.Abdurahmonov va Z.Abdurahmonovalar diniy ong
elementlariga: diniy psixologiya; diniy kechinma; diniy hissiyot; muhabbat,
qo‘rqinch, shodlik hamda diniy mafkura; dogmatika; apologetika; diniy normalarlarni
kiritadi.[4]
Aytish joizki, ong darajasining yuqoriligi e’tiqod o‘rtasidagi iroda va
ishonchning tafakkur bilan bog‘liq ehtiyojmandligini belgilaydi. Bu esa oila, mahalla,
tarbiya maskanlari orqali yoshlarga singdiriladi hamda ularning o‘zaro uyg‘unligini
talab etadi. Shuningdek, jamiyatimizning ma’naviy negizlarini yanada rivojlantirish,
azaliy milliy qadriyatlarni asrab-avaylash va mustahkamlash, jamiyatimizda yuksak
ma’naviy muhitni keng qaror toptirish, o‘zbek milliy mentalitetiga mutlaqo yot
bo‘lgan va kuchayib borayotgan turli xil zararli ta’sirlarga qarshi turishda oilaning
o‘rni va ahamiyatini oshirishni taqozo etadi.
Demak,
din
ijtimoy-siyosiy,
ma’naviy-madaniy sohalar, millatlararo
munosabatlar bilan birga oilada ham muhim rol o‘ynaydi. Zero, din odamlar hayot
tarzi, fikr va xatti-harakatlarini sanksiyalashtiradi, ularga olijanoblik baxsh etadi yoki
gunoh sifatida qoralaydi. Shu tariqa, din oilaga bevosita o‘z ta’sirini o‘tkazadi.
Umuman olganda, inson hayotining tom va mukammal ma’nosi oilada
mujassamlanadi. Jamiyatimizda oila tushunchasi ulug‘lanadi va er-xotinlikning
muqaddasligi himoya qilinadi. Xususan, oilani mustahkamlash va rivojlantirish,
oilalarda ma’naviy-axloqiy muhitni yaxshilash, jamiyatda eng ibratli oilaviy
an’analarni saqlab qolish hamda targ‘ibot qilish masalalari bugungi kunda eng
dolzarb masalalardan biri hisoblanadi.
O‘zbeklarda oilaviy munosabatlar islomiy va milliy qadriyatlarning chuqur
tarixiy ildizlariga borib taqaladi. Islom dinida oilaga katta e’tibor berilib, uni qanday
tashkil qilish, oila a’zolarining huquqlari, farzandlar tarbiyasi, oilada chiqadigan
kelishmovchiliklarni muolaja qilish, umuman oilaviy hayotning barcha masalalariga
javob topish mumkin. O‘z turmush rafiqasi bilan qanday muomala qilish, ota-onalar
va farzandlar bilan qanday munosabat qilish, oila a’zolariga nisbatan hurmat-ehtirom
zohir etish kabi oilaviy turmushning va er-xotin munosabatlarining barcha tomonlari
islom dinining asosiy manbalari hisoblangan Qur’oni karim, hadislar va shar’iy
qonunlarda yoritilgan.
Alloh taolo Qur’oni karimda marhamat qiladiki: “Uning alomatlaridan (yana
biri) – sizlar (nafsni qondirish jihatidan) taskin topishingiz uchun
o‘zlaringizdan juftlar yaratgani va o‘rtangizda inoqlik va
mehribonlik paydo qilganidir. Albatta, bunda tafakkur qiladigan
|
|
|