|
International Islamic Academy of Uzbekistan Volume 3International Islamic Academy of Uzbekistanoila-diniy-e-tiqodni-shakllantiruvchi-maskan-sifatidaInternational Islamic Academy of Uzbekistan
Volume 3 | IIAU Conference 1 | 2022
Google Scholar indexed
Scientific-Theoretical and Practical Issues of
Psychology of Religion in Uzbekistan
DOI: 10.24412/2181-1385-2022-02-157-161
159
May 21
https://ares.uz/ Republican Scientific and Practical Conference
kishilar uchun alomatlar bordir” (“Rum”surasi, 21-oyat). Qur’oni karimda oiladagi er
bilan xotinning o‘rni belgilab berilgan bo‘lib, erkak kishining mas’uliyati alohida
qayd etilgan. Ya’ni, erning o‘z xotini oldida ham ijtimoiy, ham jismoniy, ham
moliyaviy burchi mavjud. Qur’onda erga oila boshlig‘i sifatida muayyan vazifalar
yuklatilgan bo‘lib, islom dini o‘z ayollariga nisbatan yaxshi munosabatda bo‘lgan
erkaklarni insonlarning eng yaxshilari qatoriga qo‘shadi. Umuman, Qur’ondan er-
xotin yoxud oilaviy munosabatlarga xos oyatlarni ko‘plab keltirish mumkin.[5]
O‘zbek oilalarida islom dinining o‘rni katta ekan, oila mustahkamligini
ta’minlash, barkamol insonlarni voyaga yetkazishda nafaqat diniy qadriyatlarning
roli, balki shaxs diniy yo‘nalganligining ham ahamiyati kattadir.
Islom manbalarida bola dunyoga kelmay turiboq, uning kelajagi to‘g‘risida
qayg‘urish kerakligi haqida ko‘rsatmalar bor. Oilaning zimmasidagi muqaddas
burchlarning biri – ulkan tarbiya o‘chog‘i ekanligi shunda namoyon bo‘ladi. Oila o‘z
farzandlarini tarbiyalab, ularga umuminsoniy qadriyatlarni singdirish bilan ularga
boshlang‘ich ijtimoiy yo‘nalish beradi. O‘z farzandalarini katta oqimga – jamiyatga
qo‘shish bilan esa oila jamiyat yo‘nalishi, iqtisodiyoti, madaniyati va ma’rifatini ham
belgilashga o‘z ta’sirini ko‘rsatadi.
Oila deganda ko‘z o‘ngimizda er-xotin o‘rtasidagi ittifoq gavdalanadi. Bu
ittifoq esa o‘zaro ishonch, hurmat, mexr-muhabbat singari insoniy hislatlar bilan
bog‘langan bo‘lsagina u mustaxkam «qo‘rg‘onga» aylanadi. Jamiyatimizda oila
tushunchasi ulug‘lanadi va er-xotinlikning muqaddasligi himoya qilinadi.
Er-xotinlik faqat qonuniy nikoh tufayligina tan olinadi. Bundan boshqasi
axloqsizlik sanaladi. Bu tabiiy hol albatta. Chunki, qonun doirasida tuzilgan nikoh
orqaligina er-xotinlar o‘rtasida huquq va majburiyatlar paydo bo‘ladi.
Din shaxs va uning atrofdagilarga bo‘lgan munosabati shakllanishiga ta’sir
etib, har tomonlama mukammal inson bo‘lishida muhim rol o‘ynaydi. Din odamzotni
hech qachon yomon yo‘lga boshlamaydi. Din bu dunyoning o‘tkinchi ekanini,
oxiratni eslatib turadi, odam bolasini xushyor bo‘lishga, harom yo‘llardan uzoq
yurishga, yaxshi bo‘lishga, yaxshi iz qoldirishga undab turadi.
Ma’lumki, muqaddas dinimiz islomda, uning asosiy manbalari hisoblangan
"Qur’oni Karim" va Hadislarda ham oilaviy turmushning va er-xotin
munosabatlarining barcha tomonlari hakida qimmatli ma’lumotlar va shar’iy
qonunlar yoritilgan. Qur’oni Karimning oyatida oiladagi er bilan xotinning o‘rni
belgilab berilgan. Shariat hukmicha, er avvalo oilaning barcha
moliyaviy va ma’naviy taraflariga javobgar, uni chetdan
bo‘ladigan xar kanday xurujlardan himoya qiladigan shaxsdir.
|
|
|