80
80
ALTYAPI KARARLARINDA ÇATIŞAN GÖRÜŞLER: İZMİR BAZ
İSTASYONLARI ÖRNEĞİ
1
CONFLICTING VIEWS ON INFRASTRUCTURE DECISIONS: İZMİR
BASE STATIONS CASE
İlgi ATAY KAYA
Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, İzmir / Türkiye
Öz: Altyapı kararları her ne kadar teknik konuları
içerse de zaman zaman görüş çatışmalarına sebep
olmaktadır. Özellikle yakınlarda yaşayanları etki-
leme potansiyeli olan baz istasyonları, çöp depo-
lama alanları, arıtma tesisleri gibi altyapı türleri-
nin yer seçiminde ortak görüş her zaman müm-
kün olmamaktadır. Bu makalenin amacı altyapı
kararlarındaki çatışan görüşleri ortaya koymaktır.
Bu sayede hem benzer pratiklere yol gösterme-
yi hem de altyapı gibi teknik konuların sosyal
boyutları hakkında Türkiye örneklerinde henüz
yeterli araştırmanın bulunmadığı bir alana katkı
koymayı hedeflemektedir. Bu amacı gerçekleştir-
mek için İzmir’de bir devlet üniversitesinde yer
seçen baz istasyonları örneğini kapsayan bir vaka
çalışması yapılmıştır. Veri toplamak için katılımcı
gözlem ve gazete incelemesi teknikleri kullanıl-
mıştır. Araştırmanın bulguları bu örnekteki çatı-
şan görüşlerin baz istasyonlarının sağlığa etkileri
ve karar verme süreçleri hakkında olduğunu gös-
termektedir. Değerlendirmede çatışan görüşlerin
karar vericiler tarafından dikkate alınmasının
önemi vurgulanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Altyapı, Çatışma, Baz İstas-
yonları, İzmir
Abstract: Infrastructure decisions sometimes
causes conflicting views despite involving tech-
nical issues. Common opinion is not always
possible in site selection of infrastructure types
having potential effects on people living nearby
such as base stations, solid waste disposals and
purification facilities. The purpose of this article
is to find out the conflicting views on infrastruc-
ture decisions. Thus, it aims both to guide simi-
lar practices and to contribute to a field on social
aspects of technical issues such as infrastructure
which is not sufficiently studied in Turkish ex-
amples. To manage this aim, a case study of base
stations located in a public university in İzmir is
performed. The techniques of participatory obser-
vation and newspaper search are used to collect
data. Findings showed that conflicting views are
related with health effects and decision making
processes. The importance of the consideration of
conflicting views by decision makers is empha-
sized in evaluation.
Key Words: Infrastructure, Conflict, Base Sta-
tions, İzmir
(1)
Sorumlu Yazar: İlgi ATAY KAYA, Dokuz Eylül Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama
Bölümü, İzmir / Türkiye, ilgi.kaya@deu.edu.tr Geliş Tarihi / Received: 17.10.2016 Düzeltme Tarihi / Revision
Date: 11.01.2017-29.01.2017 Kabul Tarihi / Accepted: 22.02.2017 Makalenin Türü: Typeofarticle (Araştırma –
Uygulama / Research - Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok
– None of Ethics Commit
Doi: 10.17365/TMD.2017.1.001.x
TMD
ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL
OF DESIGN AND ARCHITECTURE
MTD
www.mtddergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
Ocak / Şubat / Mart / Nisan 2017 Sayı: 10 Kış - İlkbahar
INTERNATIONALREFEREEDJOURNAL OF DESIGNANDARCHITECTURE
January / February / March / April 2017 Issue: 10 Winter – Spring
ID:146 K:241
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
(ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706)
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015/GE/17595)
81
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM MİMARLIK DERGİSİ
INTERNATIONAL
REFEREED
JOURNAL OF DESIGN AND ARCHITECTURE
PRINT ISSN: 2148-8142 - ONLINE ISSN: 2148-4880
GİRİŞ
Yalnızca teknik konuları içermedikleri için
mimarlık ve kent planlamada çeşitli ilgi
gruplarının görüş çatışmaları görülmektedir
(Peltonen ve Sairinen, 2010, 328-337). Bu
çatışmalar kimi zaman tasarımcı ile kullanıcı
arasında, kimi zaman karar verici ile karardan
etkilenen arasında, kimi zaman mimar ile mü-
teahhit arasında, kimi zaman plancı ile yatı-
rımcı arasında oluşmaktadır. Bu alanların sü-
reçlerinde çok çeşitli aktörler yer aldığından
farklı görüşlerin ortaya çıkması olağandır.
Planlamanın önemli konularından olan altya-
pı yalnızca teknik değil aynı zamanda sosyal
boyutu olan bir alandır. Kararların toplumun
çeşitli kesimlerini etkilediği durumlarda karşı
çıkışlar veya anlaşmazlıklar ortaya çıkmak-
tadır. Altyapı planlamasında karar verme sü-
recinde çatışan görüşlerin dikkate alınması
gerekir. Altyapı projelerinden etkilenen veya
sürece dahil olan tarafların ve ilgilerinin pro-
fesyonellerce anlaşılması önemlidir; anlaşıl-
madığı durumlarda proje hataları ve başarı-
sızlıklar meydana gelmektedir (Lam ve Woo,
2009, 851-869; Li vd., 2012, 333-342). Daha
pürüzsüz süreçler ve toplumca benimsenen
altyapı tesisleri için ilgi gruplarının analizi
gereklidir.
Çatışmalara konu olan altyapı tesislerinden
biri de baz istasyonlarıdır. Cep telefonu kulla-
nımının ve mobil iletişim teknolojilerine olan
talebin hızla arttığı bir dönemde baz istasyon-
ları hem olmazsa olmazlar arasına girmiş hem
de olası etkileri nedeniyle şüpheyle yaklaşı-
lan altyapı tesislerinden olmuştur. Sayılarının
günden güne artması toplumda kabul sorunu-
nu arttırmıştır (Arning vd., 2014, 1359-1384).
Baz istasyonları hakkındaki çatışmalar haber-
leşmenin gelişmesine engel oluşturmaktadır
ve hem sosyal hem ekonomik zararlar yarat-
maktadır. Bu zararları önlemek ve çatışmaları
çözmek için karşı çıkanların bu tutumlarının
ardındaki nedenler ve etkileyen faktörler iyi-
ce anlaşılmalıdır (Liao ve Chiu, 2009).
Türkiye’de altyapı tesislerinin sosyal yönü
ve toplumsal kabulü üzerine yeterli araştır-
ma bulunmamaktadır. Özellikle enerji altya-
pısının sosyal boyutları henüz yeterince ele
alınmamıştır ve daha çok mühendislik ala-
nında kısıtlanmıştır (Peker, 2013, 663-691).
Baz istasyonları hakkındaki çoğu çalışma
(Demirkılınç, 2010; Yağmur, 2003, 296-297;
Uygunol, 2009; Karadağ vd., 2014, 314-318;
Amca ve İlkan, 1999 gibi) da sağlığa etkile-
ri ya da kirlilik haritaları gibi teknik konula-
rı incelemektedir. Yerelde istenmeyen arazi
kullanımları hakkındaki çatışmaları inceleyen
çalışmada (Atay Kaya ve Kaya Erol, 2016,
83-94) ise kısaca değinilmiştir. İtirazlar hak-
kındaki bilimsel çalışmaların azlığına karşın
baz istasyonlarının yer seçimine ilişkin dava-
lar çoğalmaktadır (Uygunol, 2009).