Internet Protokol manzili

IP versiyalari
Bugungi kunda Internet protokolining ikkita versiyasi keng tarqalgan. 1983-yilda birinchi marta Internet protokolining asl versiyasi Internet Protokolining 4-versiyasi (IPv4) ARPANET (Zamonaviy internetning oʻtmishdoshi hisoblanadi) -da oʻrnatilgan.
1990-yillarning boshlarida Internet-provayderlar va oxirgi foydalanuvchi tashkilotlariga tayinlash uchun mavjud boʻlgan IPv4 manzil maydonining tezda tugashi Internet muhandisligi boʻyicha ishchi guruhini (IETF) Internetda manzillash qobiliyatini kengaytirish uchun yangi texnologiyalarni oʻrganishga undadi. Natijada 1995-yilda Internet Protokolining 6-versiyasi (IPv6) nomi bilan tanilgan Internet protokoli qayta ishlab chiqildi. IPv6 texnologiyasi 2000-yillarning oʻrtalariga qadar tijorat ishlab chiqarishni yoʻlga qoʻyish boshlanganiga qadar turli sinov bosqichlarida edi.
Bugungi kunda Internet protokolining ushbu ikki versiyasi bir vaqtning oʻzida qoʻllaniladi. Boshqa texnik oʻzgarishlar qatorida, har bir versiya manzillar formatini boshqacha belgilaydi. IPv4 tarixida keng tarqalganligi sababli IP-manzil degan umumiy atama odatda IPv4 tomonidan belgilangan manzillarga ishora qiladi. IPv4 va IPv6 oʻrtasidagi versiyalar ketma-ketligidagi boʻshliq 1979-yilda eksperimental Internet oqimi protokoliga 5-versiyaning ishlab chiqilishi natijasida yuzaga keldi, ammo u hech qachon IPv5 deb atalmagan.
v1 dan v9 gacha boʻlgan boshqa versiyalar aniqlangan, ammo faqat v4 va v6 keng tarqalgan. v1 va v2 1974 va 1977-yillarda paydo boʻlgan TCP protokollari uchun nomlar edi, chunki oʻsha paytda alohida IP spetsifikatsiyasi yoʻq edi. v3 1978-yilda ishlab chiqilgan va v3.1 TCP IP dan ajratilgan birinchi versiyadir. v6 bir nechta tavsiya etilgan versiyalarning sintezi, v6 Simple Internet Protocol, v7 TP/IX: The Next Internet, v8 PIP — The P Internet Protocol va v9 TUBA — Tcp & Udp with Big Addresses.
Quyi tarmoqlar
IP tarmoqlari IPv4 va IPv6 da quyi tarmoqlarga boʻlinishi mumkin. Shu maqsadda IP-manzil ikki qismdan iborat deb tan olinadi: yuqori tartibli bitlardagi tarmoq prefiksi va qolgan bitlar tarmoq ichida hostni raqamlash uchun foydalaniladigan oʻzgarish maydoni, host identifikatori yoki interfeys identifikatori (IPv6) deb ataladi. Tarmoq niqobi yoki CIDR belgisi IP-manzilning tarmoq va xost qismlariga qanday boʻlinishini aniqlaydi.
Tarmoq niqobi atamasi faqat IPv4 ichida qoʻllaniladi. Ikkala IP versiyada ham CIDR kontseptsiyasi va yozuvidan foydalaniladi. Bunda IP-manzildan keyin chiziq va tarmoq qismi uchun ishlatiladigan bitlar soni (oʻnlik kasrda) (marshrutlash prefiksi deb ham ataladi) koʻrsatiladi. Masalan, IPv4 manzili va uning tarmoq maskasi mos ravishda 192.0.2.1 va 255.255.255.0 boʻlishi mumkin. Xuddi shu IP-manzil va quyi tarmoq uchun CIDR belgisi 192.0.2.1/24 ni tashkil qiladi, chunki IP-manzilning dastlabki 24 biti tarmoq va quyi tarmoqni koʻrsatadi.
IPv4 manzillari
IPv4 manzili 32 bit hajmga ega, bu manzil maydonini 4294 967 296 (2³²) ta manzil bilan cheklaydi. Ushbu raqamdan baʼzi manzillar xususiy tarmoqlar (~18 million ta manzil) va multicast manzillash (~270 million manzil) kabi maxsus maqsadlar uchun ajratilgan.
IPv4 manzillari odatda nuqta-oʻnlik yozuvda ifodalanadi, har biri 0 dan 255 gacha boʻlgan toʻrtta oʻnlik sondan iborat boʻlib, nuqtalar bilan ajratiladi, masalan, 192.0.2.1. Har bir qism manzilning 8 bit (oktet) guruhini ifodalaydi. Texnik yozishning baʼzi hollarda, IPv4 manzillari turli oʻn oltilik, sakkizlik yoki ikkilik sanoq sistemalarida taqdim etilishi mumkin.