Iqtisodiy fanlar kafedrasi


UzASBO dasturida hisobot davrining yakunlanishi



Yüklə 194,24 Kb.
səhifə31/41
tarix29.11.2023
ölçüsü194,24 Kb.
#139135
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   41
Iqtisodiy fanlar kafedrasi-fayllar.org

UzASBO dasturida hisobot davrining yakunlanishi

Boshlang‘ich qoldiqlarni kiritish yagona shaklda kiritiladi, menyu Korxona (Предприятие) Boshlang‘ich qoldiqlarni kiritish (Ввод начальных остатков). Soliqqa tortish tizimdan qat’iy nazar barcha kiruvchi qoldiqlar kiritishda yuqorida ta’kidlangan usulda amalga oshiriladi.



I*4t
Boshlang‘ich qoldiqlarni kiritish oborot-saldo qadnomasini eslatadi. Shaklda schyotlar ro‘yxati chiqariladi va bir schyot bo‘yicha boshlang‘ich qoldiq summasi schyotning debeti yoki krediti bo‘yicha aks ettiriladi. Boshlang‘ich qoldiqlar qo‘shimcha 000 schyot orqali buxgalteriya o‘tkazmasi bilan kiritiladi. Qo‘shimcha 000 schyot bo‘yicha qoldiq boshlang'ich qoldiqlarni kiritish sanasida nolga teng bo‘lishi kerak. Kiritilgan qoldiqlarning to‘g‘riligini tekshirish uchun standart hisobot orqali Oborot-saldo qaydnomasi (оборотно-сальдовая ведомость) yoki Schet kartochkasi (Карточка счёта) bilan tekshirish mumkin. Asosiy vositalarning boshlang‘ich qoldiqlarini kiritishda katta e’tibor qaratish kerak.
Birinchi bo‘lib, asosiy vositalar hisobi bo‘yicha hujjatlarni shakllantirishda foydalaniladigan ma’lumotlar bazasini o‘rganib chiqish zarur. Asosiy vositalar hisobi Asosiy vositalar (Основные средства) ma’lumotlar bazasida yuritiladi. Unda asosiy vositalar to‘g‘risidagi ma’lumotlar saqlanadi. Bu ma'lumotlar vaqt o‘tishi bilan va tashkilotning xususiyatidan qat’iy nazar
o‘zgarmaydi: nomi, asosiy vosita guruhi (bino, inshoat, mashina va uskunalar, transport vositalar va boshqa), foydalanishga topshirilgan sanasi va boshqalar. Asosisy vositalar ma’lumotlar bazasini shakllantirishdan oldin, Amortizatsiya xarajatlarini aks ettirish usullari (Способы отражения расходов по амортизации) ma’lumotnomasi to‘ldiriladi (menyu Asosiy vosita - Amortizatsiya xarajatlarini aks ettirish usullari (ОС - Способы отражения расходов по амортизации)). Qo‘lda bajariladigan faoliyatlarnl diagrammalashtirish Qo‘Ida bajariladigan faoliyatlarni diagrammalashtirishni ko‘rsatissh uchun auditor jarayon va ichki nazoratni hisoblash uchun narxlar qatori sistemasini diagrammalashtirishi kerak bo ‘ladi. Auditor nima qilishni aniqlash uchun narxlar tartibi jarayoniga aloqador kishilar bilan suhbatlashishdan boshlaydi. Bu m a’lumot boshqalariga o‘xshash yozilgan ma'lumotlar to‘plamiga bog'laniladi Maqsad diagrammalashtirishni ko‘rsatish ekanligini unutmaslik lozim, Aniqlashtirish uchun, Sistema ma ’lumotlari oddiy. 1. Narxlar bo‘limidagi hisobchi email orqali xaridor talabnomasini qabul qiladi va qo 'Ida narxlar jadvalini tayyorlaydi. 2. Hisobchi lining 1-nusxasini ma ’qullash uchun kredit bo 'limiga jo ‘natadi. Boshqa uch nusxa va haqiqiy nuxsa vaqtincha lik to ‘Idiriladi, qonuniy kuchga ega bo 'Imaydi. 3. Kredit bo‘limi hisobchisiga kredit bo‘limidagi saqlanayotgan kredit yozuvlari nusxalariga qarshi xaridor talabnomasi kerak bo ‘ladi. 4. Narxlar hisobchisi kredit m a’qullanganligini ko‘rgandan so‘ng, и 1- nusxani xaridorning talabnomasi fayliga tikib qo ‘yadi. Hisobchi 2-nusxani omborga 3- va 4-nusxani yuklash bo ‘limiga jo ‘natadi. 5. Ombor hisobchisi mahsulotlarni yig'adi mol-mulk yozuvlariga ко‘chirmalarni qayd etadi va mahsulotlarni va 2-nusxani yuklash bo‘limiga jo ‘natadi. 6. Yuklash bo ‘limi 2-nusxani va ombordan mahsulotlarni qabul qiladi va 2- nusxani kvitansiya sifatida tikib qo‘yadi va xaridorga tovarlarni yuklaydi. Va nihoyat, hisobchi 3- va 4-nusxalarni yuklash bo‘limiga hujjatlar orasiga joylashtiradi. Ushbu faktlarga asoslanib, auditor qism sistemaning diagrammasini yaratadi. Diagrammalashtirish diagramma yaratuvchiga katta imkoniyat beradigan texnik malaka singari mtihim san 'at shakli hisoblanadi. Biroq, dastlabki obyektivlik sistemaning bir biriga о 'xshamagan tavsifmi ta 'minlaydi. Xotirada esa aniq qoidalar va suhbatlar kuzcitilishi kerak.
Diagramma и ko‘rsatadigan sistemani aniqlash uchun aniq nom bilan belgilanishi kerak. 2. To‘g'ri belgilar sistemada turli foydalaniladigan narsalami ko‘rsatish uchun foydalaniladi. 3. Diagrammadagi barcha belgilar nomlanadi. 4. Chiziqlarda diagrammalash jarayoni va voqealar ketma-ketligini ко 'rsatish uchun tor kursorlar bo 'lishi kerak. 5. Agar murakkab jarayonlarga aniqlik uchun qo‘shimcha tushuntirishlar kerak bo‘lsa, matn izohi diagramma orqali nazarda tutilgan tikib qo‘yiluvchi hujjatda yoki diagrammada aytib о 'tilishi kerak. Faoliyatning harakat hududini rejalashtirish Diagramma chiziqlar orqali ajratiladigan harakat va voqealarning vertikal ustunlari sifatida ко 'rsatiladigan harakat qsistemasini aks ettiradi. Umuman olganda, faoliyatning bu qusmining har biri maxsus sarlavhaga ega alohida ustun. Yozilgan sistema ma 'lumotlaridan, bizda faoliyatning to 'rt turi aniq: narxlar bo ‘limi, kredit bo ‘limi, ombor, yuklash bo ‘limi borligini ко ‘ra olamiz. Diagramma tayyorlashda l-qadam faoliyatning bu qismini rejalashtirish va ularning har bir ini nomlash. 2-16 chizma bu qadamni ко ‘rsatadi. Yozilgan m a’lumotlarni ко‘rish formatida tasvirlash Bu qadamda biz sistema m a’lumotlarini ko‘rsatishga tayyor bo‘lamiz. Bu maqsad uchun foydalaniladigan Belgilar 2-17 chizmada ko‘rsatilgan to‘plamdan tanlanadi. Biz l-ifodalangan ma 'lumotdan boshlaymiz. Narxlar bo ‘limidagi Hisobchi email orqali xaridor talabnomasini qabul qiladi va 4 nusxada narxlar talabnomasini tayyorlaydi. 2-18 chizma qanday qilib ma'lumot ko‘rsatilishini ta ’minlaydi. Xaridor buyurtmachi ammo и sistema qismi emas. Oval shakl diagrammalashtirilayotgan sistemadan ajratiladigan hudud va ma'lumotlar manbasini tekshirishda foydalaniladi. Narxlar bo 'limiga kirayotgan Hujjat belgilari xaridor talabnomasini aniqlashtiradi va nomlaydi. Buket shaklidagi belgi qo 7 jarayonini ifodalaydi. Bu holatda narxlar boTimidagi hisobchi narxlar talabnomasining 4 nusxasini tayyorlaydi Hisobchi emas balki uning topshirigi ко ‘rsatilishini eslab qoling. Narsalar o‘rtasidagi chiziqlar voqealar ketma-ketligi va diagramma yo 'nalishini ко ‘rsatadi. 2. hisobchi xaridor talabnomasining 1-nusxasini ma ’qutlash uchun kredit bo‘limiga jo ‘natdi. Oolgan 3 nusxasi va haqiqiy talabnoma vqqtinchalik kredit bo ‘limi maqullagungacha saqlanadi. 3. kredit bo 'limi hisobchisi kredit bo 'limida saqtanadigan yozuvlar orasiga xaridorning talabnomasini sac/lap qo yadi

Bu shaklga 2 ta yangi belgilar kiritiladi. Birinchi, yuqori qismi pastga qaragan uchburchak belgisi 2-omilda nazarda tutilgan vaqtinchalik ma'lumotni ifodalaydi. Bu hujjat qog 'ozlarining harakat fayllari masalan: parta yoki stoldagi tortma. Shunday fayllar maxsus talabnomaga ко 'ra rejalashtiriladi. Foydalanilgan fayllar sistemasini aniqlash uchun fayl belgilari N raqamli, С xronologik va A alijbo tartibida joylashtiriladi. Ikkinchi, paralellogram shakli 3-omilda nazarda tutilgan kredit yozuvlarini ko‘rsatadi. Bu shakl buxgalteriya m a’lumotlarining ко ‘pchilik turlarini ко ‘rsatish uchun foydalaniladi, masalan, jurnallar, subsidiya daftari, asosiy daftar va yuk qog ‘ozlari. Bu asoslarni yaratib bo 'lib, qolgan та 'lumotlarni ко 'rsatish uchun diagrammani to ‘Idiramiz. 4. Narxlar hisobchisi та 'qullangan kreditni qabul qilgandan so ‘ng, и bo ‘limga l-nusxani va xaridor talabnomasini saqlab qo ‘yadi. 5. Ombor hisobchisi mahsulotlarni yig'adi, mol-mulk hujjarlarida о 'tkazmalarni qayd qiladi va mahsulotlarni va 2-nusxani yuklash bo ‘limiga jo 'natadi. 6. Yuklash bo‘limi 2-nusxani va mahsulotlarni qabul qiladi, 2-nusxani jo ‘natmalarga qo 'shadi va mahsulotlarni xaridorlar uchun yuklaydi. Va nihoyat, hisobchi 3-va 4-nusxalarni yuklash bo 'limiga yig'ib qo‘yadi. To‘ldirilgan diagramma 2-20 chizmada ko‘rsatilgan. A nomli aylanma belgiga e 'tibor bering. Bu diagramma belgilari о ‘rnida keluvchi bog 'lovchi agar shunday bo 'Imasa bu qismda tartibsizlikka sabab bo ‘lardi. Bu misolda bog 'lovchi narxlar bo 'limidan yuklash bo ‘limiga 3-va 4-nusxalarning harakatini aniqlovchi chiziqlarning о ‘rniga keladi. Chiziqlar qachonki aniqlikni oshirish kerak bo‘lganda foydalaniladi. Bog'lovhcining qismlarga ajratib foydalanishi diagrammaning о ‘qish oson bo ‘lishini ta 'nimlaydi. 4- va 5- omillarda nazarda tutilgan mahsulot va tovarlar diagrammada ко ‘rsatilmaydi. Biroq Tovarlarni yig ‘uvchi va nazorat qiluvchi 2- nusxa hujjati ко 'rsatiladi. Sistema diagrammasi hujjatlar harakatini ко ‘rsatadi, aktivlar harakatini emas. Va nihoyat, ко ‘rish aniqligi uchun sistema diagrammalari yagona о 'tkazma jarayonlarini ко 'rsatadi. Biroq siz guruhlardagi qo 'Ida bajariladigan jarayonlarni amalga oshirirsh orqali о ‘tkazmalarni xotirada saqlashingiz zarur. Qo ‘shimcha hujjatlar texnikasini yaratishdan oldin, biz guruh jarayoniga oid bazi muhim muammolarni tekshirishimiz kerak. Guruhlar jarayoni Guruhlar jarayoni o‘tkazmalarning katta qismida samarali nazoratni ta ’minlaydi. Guruhlar birga bajariladigan va vaqt mobaynida yig'iladigan


о ‘xshash о ‘tkazmalar yig ‘indisi hisoblanadi. Guruhlar jarayoni ikki umumiy ustunlikni taklif qiladi. Birinchi, har bir hodisa alohida jarayonlashtirilganligiga ко 'ra ishlar jamlanmasi sifatida jarayonlashtirish va guruhlardagi о ‘tkazmalarning katta qismini guruhlashtirish orqali tashkilotlar operativ samaradorlikni yaxshilaydi. Ikkinchi, guruhlar jarayoni о 'tkazmalar jarayoni ustidan nazoratni ta’minlaydi. Jarayon aniqligi nazorat shakliga teskari guruhlarni birlashtirish orqali yaratiladi. Masalan, narxlar talabnomasining umumiy guruh qiymati 100,000 dol. bo‘lsin deb taxmin qilamiz. Bu raqam guruh jarayonlashtirish mobaynida turli qiymatlarda yig'iladigan va qayta hisoblanadigan paytda yoziladi. Agar jarayonlashtirish paytida xato sodir bo‘Isa va keyin qayta hisoblangan guruhlar jamlanmasi haqiqiy guruhlarning umumiy qiymati bir xil bo 'Imaydi va muammo aniqlanadi. Bu ustunliklarning ikkalasi ham guruhlar sistemasini loyihalashtirish uchun ko‘rsatmalar bor. Birinchisi iqtisod iloji boricha katta guruhlar o‘tkazmalarini qilish orqali olinishi. Guruhlar bilan yig ‘ilgan va o‘rnatilgan qiymat jarayonlari о 'tkazmalarning katta qismi orqali ajratiladi. Ikkinchi ustunlik katta guruhlarda xatoni topish qiyinchilik tug'dirishida. Guruh kichik bo 'Isa xatoni aniqlash oson bo ‘ladi. Guruh sistemasini loyihalashda hisobchi katta guruhlarning iqtisodiy ustunliklari va kichik guruhlarning muammoni yechish ustunliklar o‘rtasidagi balansni qidirishi kerak. Guruhlar o‘lchami uchun sirli raqam yo‘q. B u loyiha boshqaruv, biznes va iqtisodiy omillarga asoslanadi. B u о ‘tkazmalarning qiymati sanoatning raqobatbardoshli xatolarning odatiy mavjud bo 'lishi, aniqlanmagan xatoning moliyaviy holatlari va jarayonlashtirish qiymatlari orasida bo ‘ladi. Diagrammalashtirishning kompyuter jarayonlari Biz qo ‘Ida bajariladigan va kompyuter jarayonlarini hisobga oladigan sistemani ko‘rsatish uchun Diagrammalashtirishning kompyuter jarayonlarini tekshiramiz. Belgilar to‘plami 2-17 va 2-21 chizmalarda berilgan sistema diagrammalarini yaratishda qo 'llaniladi. Bizning misol quyida berilgan omillarga aloqador narx tizimi sistemasiga asoslanadi: 1. Narxlar bo‘limidagi hisobchi email orqali xaridor talabnomasini qabul qiladi kompyuter operatsiyalari bo‘limida markazlashgan kompyuter dasturiga bog ‘lanilgan kompyuter ichidagi ma 'lumotlarni kiritadi. 2-, 3-, 4-omillar kompyuter operatsiyalari bo‘limida sodir bo‘ladigan faoliyatlarga bog'liq bo 'ladi.

2. Kompyuter dasturi о ‘tkazmalarni naxr qilish, kredit tarixi faylini nazarda tutuvchi xaridorlarning kreditini tekshiradi va narxlar talabnomalarining о ‘tkazma faylini ishlab chiqadi. 3. Narxlar talabnomasi о ‘tkazma fayli AR va inventor fayllarda yozuvlarni to‘g'irlashda o‘tkazmalarni amalga oshiruvchi yuklama dastur orqali jarayonlashtiriladi. 4. Va nihoyat, yuklama dastur narxlar talabnomasining 3 nusxasini yaratadi. 1-nusxa omborga 2-va 3-nusxalar yuklash bo ‘limiga jo 'natiladi. 5. 1-nusxani qabul qilishda ombor hisobchisi mahsulotlarni yig'adi. 1- nusxadan foydalanish va ombor kompyuteri, hisobchi kompyuterda saqlanadigan raqmli mulk yozuvlariga inventor o‘tkazmani yozadi. Keyin, hisobchi harakat inventorini va 1-nusxani yuklash bo ‘limiga jo ‘natadi. 6. Yuklash bo ‘limi 1-nusxani va ombordan tovarlarni qabul qiladi. Hisobchi 1-,2-,3-tovarlarni ko‘rib chiqadi va 1-nusxani jo‘natish uchun tayyorlaydi. Keyin hisobchi tovarlarni (1-nusxa bilan birga) yuklaydi. Va nihoyat, hisobchi yuk jurnaliga yozuvlarni qayd etadi va yuklash bo‘limiga 2-va 3-nusxalarni yig'ib qo ‘yadi.






  1. Yüklə 194,24 Kb.

    Dostları ilə paylaş:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   41




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə