İsgəndər Atilla
Yüklə 3,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
415 İsgəndər Atilla On un qulağa yapışan brilliant sırğadan xoşu gəlirdi. Özünü, uşaqları göstərib: − Mənim brilliantım var, ona ehtiyac yoxdu – dedim, − xeyr ola, bu s ərvət sənə hardan? − Kinostudiyadan gəlirəm. Bu gün “Koroğlu” ssenarisinin müqavil əsini bağladıq. Ayın 5-də (iyun 1937) beş min manat alacağam. Qalanını da film çəkilib qurtarandan sonra verəcəklər. •
Çör əyini yedi. Keçdi yataq otağına: “bir saat dincəlim, sonra durub işləyəcəm” – dedi. •
Qara günün yelimi d əymişdi, ya nə idisə, çox narahat idim. Adama bir b ədbəxtçilik üz verəndə elə bil əvvəlcədən duyur. •
Saat 8-d ə Cavid yuxudan durdu, üzünü yudu, çay içdi. − Həə... indi işləmək lazımdı – dedi, üzümə baxıb deyəsən kefin yoxdu? − Elə darıxıram ki. Heç özüm də bilmirəm nə üçün. − Darıxma. Bu gün işim çoxdu, sabah gedərik gəzməyə.
− Yox, − dedim, − yorularsan, sonra işləyə bilməzsən. − Mənim də heç işləmək həvəsim yoxdu. Amma bir neçə
•
Cavid işinin sahibi idi. Bir əsərini özü bəyənməsəydi, onu üz ə çıxarmazdı. Aylarla vaxt sərf edib üstündə çalışdığı bir işi xoşuna gəlməsəydi, onu cırıb atardı. Deyərdi: “Mənasız çoxdansa, m ənalı az yaxşıdı”. •
Yersiz göst ərişlərə, lüzumsuz tələblərə razılıq verməzdi. •
Əsərləri tamaşaya hazırlananda məşq zamanı həmişə ged ərdi. Bir dəfə “Şeyx Sənan”ın məşqindən çox əsəbi gəldi. Bir q ədər sakit olub dedi: − Neçə dəfə demişəm ki, sözün deyilişində, səsin ahəngində nə q ədər məna var. Əzra Sənana yaxınlaşıb elə bir ahənglə dedi ki: “Z əhra səni vidayə gəlmiş”. Halbuki Zəhra onun ən yaxın rəfiqəsi idi. O s əs, o deyiliş onu bir düşkün qadın kimi nəzərə çarpıdırır. Bir əsər yazmaq onu həyata keçirməkdən asandı. •
Cavid əsəbiləşəndə, çox gərgin işləyəndə papirosu çox 416 Əsrin şairi IX ç əkərdi. Bu səbəbdən də öskürərdi. Az papiros çəksin deyə, t ənbəkidən papiros qayırardı. Tənbəki qutusuna ətirşah gülünün yarpağından qoyardı ki, tənbəki ətirli olsun. Bəzən işləyəndə hazır papibros ç əkərdi. Deyərdi: “Papirosu bükənə qədər fikrim dağılır”. •
Cavid gülü, yaşıllığı, mənzərəni çox sevərdi. Ələlxüsus, qızılgülü. Böyük bacısı deyərmiş: “Qardaşlarımın gülü qarda- şım”. •
Gül adlanıb, güllə bəslənən Cavidin axır yeri qaranlıq zindanlar, şaxtalı səhralar oldu. Canından artıq sevdiyi gülü, V ətənin torpağı da ona qismət olmadı... •
“El içind ə. Öl içində!” – deyərdi. •
Sevdiyi xalqının nakəsləri onu yel eyləyib səhralara sovur- dular. Əfsus, yaranı eldən aldın. Yad ellərdə itkin məzarlı oldun. •
“Knyaz” pyesi üz ərində işlərkən bizi Tiflisə apardı. Gedib onun “keçmiş mənzilinə”, kirayə yaşadığı evə baxdıq. Burada tarixçi gürcü aliml ərilə söhbət etdi, arxivlərdə oldu. Yazacağı əsər üçün material topladı. •
1937-ci ilin iyun gec əsi idi. Mən yatmışdım. Birdən içəri girib dedi: “Qalx, geyin!”. Dizl ərim, əllərim əsdi. Cavid ayaq üstə durmuşdu. Rəngi ağappaq idi. Başım gicəlləndi. Qolumdan tutub dedi: “Otur, sakit ol”. Oturdum. G ələnlər evi axtardılar. Ələk- v ələk etdilər. Cavid o gecə bir qutu yarım papiros cəkdi. Gələn üç n əfərdən biri dedi: “Dəyişəcək və yatacaq götür!”. Kostyumun qarasını istədi. Verdim, dedi: “Qara günə qara yaraşar”. O gedən getdi... Evin, ail ənin bütün işi, qayğıları mənim üstümə töküldü. •
İki il Bakı zindanlarında yatdı. Bizə görüş verilmədi. Ayda bir d əfə aparıb bağlama, dəyişik, ərzaq, yemək-içmək... verdim. •
Evimiz müsadir ə edildi. Bizə “Советски” küçəsində ya- şamaq üçün 9 kvadratmetr bir daxma verildi. Dedim: “Bizə yaxşı yerd ən ev verin”. Dedilər: “Xalq düşməninin arvadı kurort ist əyir!..” 19 il nələr çəkdim? Onu bir mən, bir Allah, bir də balalarım bilirlər. Ora oğullu getdim, ordan oğulsuz çıxdım. Oğlum Ərtoğrolu 24 yaşında itirdim. 2 iyul 1939-cu ildə saat 12:00-da biz ə görüş verdilər. Mən, oğlum və qızım görüşə getdik. Yüklə 3,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|