İsmayil haciyey naxçivan muxtar respublikasinin iCTİm ai-Sİy ast HƏyati, sosial-iQTİsadi VƏ
Yüklə 4,47 Mb. Pdf görüntüsü
|
1996-eı ildən etibaron muxtar respublikada ümummilli lide- rimizin müəyyənləşdirdiyi qurueuluq xəttinə, o cümlədən yaşıllaş- dırma aylığmm keçirilməsi barədə qəbul etdiyi qərara ardıcıl əməl edilməsinin nəticəsində təbii meşə sahələri artırılmış, parklar, yaşıllıq zolaqları, gülkarlıqlar salmmış, həmişəyaşıl ağaclar əkilmişdir. Qeyd etməliyik ki, Naxçıvan Muxtar Respublikasmm ərazisi flora müxtə- lifliyinin zənginliyinə görə Azərbaycan florasınm 62,4 faizini təşkil edir. Amma bununla yanaşı burada meşə ehtiyatları olduqca azdır. Naxçıvan M uxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədrinin “Naxçıvan Muxtar Respublikasında yaşıllaşdırma, tomizlik və abad- lıq aylığmm keçirilmosi haqqında” 1 mart 2001-ci il tarixli Sərənca- mım xüsusilə qeyd etmok lazımdır. Həmin sərəncamdan sonra muxtar respublikada hər ilin yaz və payız aylarmda yaşıllaşdırma, təmizlik və abadlıq aylığı elan olunmuş, iməciliklərin keçirilməsi ənənə halmı almışdır. Həmçinin Ali Moclis Sodrinin “2007-ci ilin ya- zmda və payızmda yaşıllaşdırma, təmizlik və abadlıq aylığımn keçi- rilmosi haqqında” 24 fevral 2007-ci il tarixli Sərəncamı ilə əlavə tədbirlər keçirildi. Keçirilən iməciliklərdə Naxçıvan Muxtar Respub- likası Ali Məclisi Sədrinin iştirak etməsi, müvafıq tapşırıqlar verməsi bu gün muxtar respublikamızın yaşıllıqlar diyarına çevrilməsində böyük rol oynadı. 2009-cu ildə yaşıllaşdırma tədbirlərinin uğurla davam etdirilməsi nəticəsində muxtar respublika ərazisində 497,3 hektar sahodo meşəsalma, meşobərpa tədbirləri həyata keçirilmişdir ki, bu da 2008-ci illə müqayisədə 2 faiz çoxdur. Həyata keçirilən ya- şıllaşdırma tədbirlərindo 206718 ədəd meşə tingi, 280140 ədəd meyvə tingi, 12983 ədəd həmişəyaşıl ağac, 49430 ədəd bəzək və gül kolu ol- maqla 549271 ədəd ting əkin dövriyyəsinə daxil edilmişdir. Naxçıvan diyarmm iqlim şəraiti nəzərə almaraq damcı üsulu ilə suvarmanın tətbiqinə başlamlmışdır. 2009-cu ildə Naxçıvan-Sədərək magistral yolunun 6-10 kilometrliyində yeni salmmış 50 hektarlıq yaşıllıq sa- həsi, Culfa rayonu orazisində 26 hektar sahə damcı üsulu ilə suvarı- lır. Ümumiyyətlə, 156 hektar sahədə damcı üsulu ilə suvarmadan istifado edilir ki, bu zaman su itkisi aradan qaldırılır. 2001-cu ildə yeni yaşıllıq zolaqlarm m yaradılması, yaşıllaşdırma tədbirlərinin görülməsi təsdiq olunmuş plan osasında aparılmış, m uxtar respub- likada 522,5 hektar sahədə meşəsalma və meşəborpa işləri aparılmış, 132 585 mindən çox ağac və bəzək kolu əkilmişdir [15, 2011,29 yanvar]. Naxçıvan M uxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2010-cu il 25 may tarixli Sərəncamı ilə yaradılan Naxçıvan M uxtar Respub- likası Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi də muxtar respublika ərazisində təbiətin qorunması, əlverişli ekoloji mühitin yaradılması və mövcud ekoloji tarazlığm saxlamlması sahəsində mühüm tədbir- lər həyata keçirir. Nazirlik tərəfındən təkcə 2009-cu ildə 145,2 hektar sahədə yeni yaşıllıqlar, meşə massivləri, meyvə bağları salmmış və meşəbərpa tədbirləri həyata keçirilmişdir. M uxtar respublikada həyata keçirilən yaşıllaşdırma, meşə- salma və meşəbərpa tədbirləri öz nəticəsini vermiş, yaşıllıq ərazilər artmışdır. Belə ki, əgər 1990-cı ilin əvvəlində yaşıllıq sahələri muxtar respublika ərazisinin cəmi 0,6 faizini təşkil edirdisə, hazırda bu gös - tərici 7-8 faiz olmuşdur. Bu müddətdə adambaşma düşən yaşıllığm həcmi isə 0,012 hektardan 0,21 hektara yüksəlib. Halbuki ölkə əra- zisində adambaşma 0,14 hektar meşə örtüyü düşür. Son 15 ildə mux- tar respublika ərazisində təkcə dövlət strukturlarınm dəstəyi ilə 10124 hektar sahədə yaşıllıqlar - meşə massivləri, meyvə bağları, ya- şıllıq zolaqları salmmışdır [9, s. 127]. Naxçıvan diyarında ətraf mühitin mühafızəsi, nadir, nəslikə- silmək təhlükəsi olan flora və fauna növlərinin, təbiət kompleksləri və abidələrin qorunub saxlanılması, insanlarm ətraf mühitdən sağ- lamlıq, istirahət və turizm məqsədilə istifadəsinin təmin edilməsi üçün xüsusi mühafızə statuslu təbiət əraziləri genişləndirilmiş və in- kişaf etdirilmişdir. Naxçıvan M uxtar Respublikasmda ilk xüsusi mühafızə olu- nan təbiət ərazisi ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin diqqət və qayğısı ilə 1969-cu ildə yaradılmış Ordubad Dövlət Yasaqlığıdır. Muxtar res- publikanm xüsusi mühafızə olunan təbiət ərazilərinin inkişaf etdi- rilməsi məqsədilə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2003-cü il 16 iyun tarixli Sərəncamı ilə Həsən Əliyev adm a Ordubad Milli Parkı, Şahbuz Dövlət Təbiət Qoruğu yaradıldı [8,2010, 10 oktyabr]. Naxçıvan M uxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2005-ci il 23 sentyabr tarixli Sərəncamı ilə “Arazboyu” Dövlət Təbiət Ya- saqlığı (ərazisi 9118 hektar), 2009-cu il 22 iyun tarixli Fərmanı ilə “Arpaçay” Dövlət Təbiət Yasaqlığı (ərazisi 68911,18 hektar) yara- 133 dıldı [9, s. 128-129]. Muxtar respublika ərazisində mövcud olan ekoturizm poten- sialmdan səmərəli istifadə edilməsi, həmin ərazilərdə nadir, nəslikə- silmək təhlükəsi olan flora və fauna növlərinin mühafizə edilməsi, elmi-tədqiqat işlərinin aparılması məqsədilə Azərbaycan Respubli- kası Prezidentinin 2009-cu il 25 noyabr tarixli Sərəncamı ilə Akade- mik Həsən Əliyev adm a Zəngəzur Milli Parkı yaradıldı. Bu Milli Parkm ərazisinə Akademik Həsən Əliyev adm a O rdubad Milli Parkı, Şahbuz Dövlət Təbiət Qoruğu, Culfa, Ordubad rayonlarmm inzibati ərazilərində olan dövlət meşə fondu və Şahbuz, Culfa, Or- dubad rayonlarmm inzibati ərazisində yerləşən yay otlaqlarınm tor- paqları daxil edildi. Beləliklə, 1995-ci illə müqayisədə xüsusi mühafizə olunan təbiət ərazilərinin sahəsi 3,7 dəfədən çox artdı. Ümumiyyətlə, muxtar respublikanm 148 min 816,6 hektar ərazisi xüsusi mühafizə olunan təbiət əraziləridir. Bu göstərici öz növbə- sində beynəlxalq normaları da üstələyir. “Ekologiya ili” elan olunmuş 2010-cu ildə də muxtar respub- likada yaşıllaşdırma, təmizlik və abadlıq sahəsində həyata keçirilən tədbirlər daha geniş miqyasda davam etdirilmişdir. 2010-cu ilin yaz əkini dövründə yeni yaşıllıq zolaqları yaradılmış, yaşıllaşdırma təd- birləri aparılmış, muxtar respublika üzrə 248 hektar sahədə meşə- salma və meşəbərpa işləri həyata keçirilmiş, 250 mindən çox ağac əkilmişdir. Yaşıllaşdırma, təmizlik və abadlıq sahəsində həyata keçirilən tədbirlər muxtar respublikanm simasmı tamamilə dəyişib. Bu dəyi- şikliyin ilkin şərti isə təmizlik və yaşıllıqdır. Beləliklə, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri Vasif Talıbovun Heydər Əliyev ideyalarma söykənən yüksək ida- rəçilik bacarığı, qətiyyəti və böyük zəhmətsevərliyi nəticəsində blo- kada şəraitində olmasına baxmayaraq doğma diyarımızm sürətli sosial-iqtisadi inkişafına nail olunmuşdur. 134 Yüklə 4,47 Mb. Dostları ilə paylaş:
|