______________________________________________________ART-SANAT 2014/1________________________________________________________
107
ayrıca bu iki kapının orta ve yukarısında yer alan duvar “zerinde, Bizans dönemi
duvar resimleri “zerlerindeki sıvalar kaldırılarak ortaya çıkarılmıştır Fig. 24).
İç narthexten naosa giriş kapısı “zerinde yer alan sahnenin sol ve yukarı kısmı
bulunmamaktadır. Yuvarlak bir kemer içerisinde kırmızı çerçeve içerisine alınmış
sahnede; ye
şil lacivert renkli fon “zerinde, ortada ters perspektifli bir seki “zerinde
gör“len kadın fig“r“n“n, içi lacivert renkli “zerinde ise mor renkli giysi
bulunmaktadır. Bu resim hakkında çalışma yapan araştırmacılar bu kadın fig“r“n“n
Meryem, sağ yanında bulunan fig“r“n ise bir piskopos olduğu gör“ş“nde
hemfikirdir (Tunay 1993: 522
–523; Ousterhout-Bakirtzis 2007: 30–
. Bu fig“r“n
sağ yanında yer alan fig“r“n “zerinde ise; sade ve lacivert renkli tunik sticharion
“zerine yeşil ve kahve renkli pelerin pheloninon bulunmaktadır. Gövdesinden
eteklerine kadar, “zerinde siyah haçlar bulunan kalın bir şerit halinde bant
inmektedir. Bu piskoposların giydiği omophorion adı verilen piskopos boyun
atkısıdır. Sağ elinde bir kitap tutan piskopos Meryem e doğru saygı ifadesiyle hafifçe
eğilmektedir. Bu fig“r“n simetrisinde yer alması gereken fig“r ve var olan fig“rlerin
omuz hizasından yukarısı g“n“m“ze ulaşmamıştır Fig. 25–26).
Sağdaki kapı “zerinde yuvarlak bir kemer içerisinde yer alan diğer resimde
ise; Birbirine g
eçmeli dairelerden oluşan resim bulunmaktadır. Boyaları bozulmaya
uğrayan resim hakkında fikir beyan etmek yanıltıcı olabilir Fig. 27).
İç narthex ten noasa giriş kapısının sağ kısmının “zerinden, beşik tonoza
kadar devam eden duvar resmi bulunmaktadır. Ortadan kırmızı bir şeritle ayrılan
sahnenin alt kısmında lacivert bir fon “zerinde kısmen var olan sarı renkli bir hale
bulunmaktadır. Kırmızı şeridin “st kısmında ise yeşil fon “zerine “ç çift ayak
gör“lmektedir soldaki ayakların “zerine lacivert elbisenin etek kısımları
gör“lmektedir. Ayaklarında sandalet bulunan bu fig“rler hakkında, eldeki verilerle
fikir beyan
etmek yanıltıcı olabilir Fig. 28).
Naos’ta Bulunan Duvar Resimleri
Kilisede İ. Tunay zamanında yapılan çalışmalar esnasında, haçın g“ney kolu
m
inber arkasında yer alan duvarda, fragmanlar halinde yer alan duvar resmi
kaldırılarak Taşınabilir K“lt“r Varlıklarını Koruma ve Onarım Laboratuarına
getirilmiştir Fig.
. E. )va envanter numaralı, x cm ölç“lerinde, oldukça
k“ç“k boyutlarda fig“rlerin bulunduğu bu duvar resminin alt hizasında lacivert fon
“zerinde “ç adet sarı hareli insan fig“r“ yer almaktadır. Ortada yer alan fig“r
cepheden resmedilmiştir, bu fig“r“n iki yanında yer alan iki fig“r ise ortadaki fig“re
doğru hafif eğilmiş pozisyondadır. Ayrıca bu resimde tek bir fragman halinde,
başlıklı genç bir erkek başı fig“r“ bulunmaktadır. Resim ortasından kırmızı bir şerit
geçmektedir. İnce sıva tabakasıyla kaldırılan ve boş alanları t“mlenen çok parçalı bu
resim g“n“m“zde çok köt“ durumda olmakla beraber doğru bir konservasyon
uygulamasıyla kurtarılabilir durumdadır. Y“zey temizliği sonrasında sahne ile ilgili
fikir beyan etmek daha doğru olacaktır.
______________________________________________________ART-SANAT 2014/1________________________________________________________
108
Osmanlı Dönemi Duvar Resimleri
Kilisenin Enez in fethiyle camiye çevrilmesinin ardından
yılına dek cami
olarak işlevini s“rd“rmesi sebebiyle, bu s“reçte birçok kez yapı sıvanmış ve
badanalanmıştır.
S. Bozdağ ın
yılında Enez in Eski Eserleri başlıklı yayımlanmamış bitirme
tezinde ve S. Eyice nin Trakya da Bizans Devrine ait eserler adlı makalesinde
bulunan siyah-
beyaz fotoğraflar, yapının g“n“m“ze ulaşamamış duvar resimleri
hakkında bilgi vermektedir Bozdağ
:
–
. Mihrap nişinin iç y“zeyindeki
kıvrımlı perde motifinin merkezinde bulunan yarım daire içerisine alınmış g“lçe
motifi
gör“lmektedir. G“lçe motifinden başlayan, “ç adet zincirin ucunda sarkan bir
kandil resmi gör“lmektedir. Bu motif g“n“m“ze ulaşmamıştır Fig. 30–31). Kavsara
kısmında ise kıvrımlı bitkisel motifler kısmen gör“lebilmekte, sivri kemerinin
yanlarında ve “st“nde bitkisel motifler bulunmaktadır.
yılında Sait Başaran
Başkanlığında mihrapta yapılan konservasyon çalışmaları sonrasında, mihrap
kemeri “zerinde iki yanda buketler halinde çiçek demetleri, kemerin “zerinde ise
oval kartuşlar içerisinde çiçek, karşılıklı iki lale motifi ve baklava içerisinde çiçek
şeklinde birbirini takip eden motifler ortaya çıkarılmıştır. Bu motiflerin .y“zyıla
ait olduğu d“ş“n“lmektir (Fig. 32).
S. Bozdağ ın çalışmasında yer alan ve İ. Tunay a ait fotoğraflarda gör“len ve
g“n“m“ze kadar ulaşamayan baldaken tipindeki minberin “st ört“s“n“n iç ve dış
kısmında kalem işi s“slemeler gör“lmektedir Fig. 33–
. Kilisenin g“ney
kısmındaki pencerelerin “st kısımları bitkisel tarzda s“slenmiştir Fig.
. (açın
g“ney kolu duvarının “st kısmında ise kıvrımlı dal ve çiçek motifleri arasında,
yuvarlak madalyonlar içerisinde Allah, Muhammed, (asan, (“seyin isimleri yer
almaktadır. Bu madalyonlar b“y“k ölç“de bozulmaya uğramış olarak g“n“m“ze
ulaşmıştır Fig. 37).
Naos kısmında yer alan iki kemerde ise “ç boyutlu testere dişi motifi yer
almaktadır Fig.
. Bu motifte siyah ve siyahın tonları ve beyaz renkler
kullanılarak resme “ç boyut kazandırılmıştır. Naosta bulunan s“t“n başlıklarının
“zerinde ise lacivert renkli lale motifleri bulunmaktadır Fig. 39). Pandantiflerde ise
mavi, lacivert ve turuncu renkler kullanılarak oluşturulan stilize bitkisel motifler yer
almaktadır Fig.
. G“n“m“ze kadar ulaşamayan S. Eyice nin çalışmasına yer alan
pandantif fotoğrafında “stte bir yazı kuşağı, altta ise madalyon içinde bir isim ve
etrafında bitkisel motifler gör“lmektedir Fig.
. Bu yazı kuşağının bir kısmı tahrip
olmuştur, bu yazının okunabilen kısımları şöyledir, …men-zellezî yeşfe'û 'indehû…
buda Âyet′el-k“rsî nin bir kısmıdır. Madalyon içerisinde gör“len isim ise Osman
olarak okunmuştur. Yapının naos ve apsis kısmında koyu mavi şeritler ve yer yer
turuncu renkli stilize dal motifi gör“lmektedir. Kemerlerin iç kısmında bu
motiflerden başka net olarak gör“lemeyen lacivert, mavi ve turuncu renklerin
kullanıldığı dilimli kemere benzeyen motifler bulunmaktadır Fig. 42). Bu motiflerin
Dostları ilə paylaş: |