Iv asrdan XIII asr boshlarigacha 7-sinf o‘quvchilari uchun darslik

12
12
Bilasizmi?
Mudofaa jihatidan poytaxt 
(Tuproqqal’a) nihoyatda mus-
tahkam qilib qurilgan bo‘lib, shahar devo-
rining o‘rtasida darvozaxona bo‘lgan. Dar-
voza qarshisida shahar markazidan kesib 
o‘tkazilgan ko‘chaning har ikki tomonlari 
bo‘ylab shaharliklarning tu-
rar joylari joylashgan. Sha-
har markazidan yuqoriroq-
da ibodatxona majmuasi 
joy 
lashgan bo‘lib, uning 
bur chak qismida esa ba-
landligi 25 metr bo‘lgan 
ko‘p minorali xorazm shohlar qasri qad 
ko‘targan. Qasr imoratlari — ikki qavatli 
shoh saroyi va ko shona turar joylarining 
devor tokchalari turli maz mundagi rang-
dor tasvirlar, bo‘rtma ganchkor naqsh lar 
hamda haykallar bilan bezatilgan. 
Xorazm poytaxti hisoblangan sha
-
harning umumiy maydoni 25 gektarni 
tashkil etgan. Bu davrda Xorazmda at
-
rofi mustahkam devorlar bilan o‘ralgan 
shaharlar, istehkomli qishloqlar juda 
ko‘p bo‘lgan.
Zaiflashib borayotgan
Qang‘ 
davlati tarkibidan das
tlab Xorazm 
ajralib chiqdi. Uni mah
alliy 
Afrig‘iylar sulolasiga m
ansub 
xorazmshohlar idora q
ilishgan.
Xorazm davlatining poytaxti da
stlab Qo-
raqalpog‘istonning hozirgi Ellik
qal’a tu-
manida joylash gan qadimgi Tu
proqqal’a 
shahar xarobasining o‘rnida bo
‘lgan.
Milodiy 305- 
yilda xorazmshoh 
Afrig‘ o‘z qarorgohini Xorazm ning 
qadimgi poytaxti Kat shahriga 
ko‘chirdi. Kat qayta tiklanib, uning 
yonida joylashgan Alfir qasri ichi-
da shoh o‘ziga yangi saroy qur-
dirdi. Xuddi shu paytdan boshlab 
Xorazmning Afrig‘iy pod 
shohlari 
oldi tomoniga shoh, orqa tomo-
niga suvoriy tasvirlari tushirilgan 
kumush tangalar zarb etib, mam-
lakatning ichki va tashqi savdo 
munosabatlarida mustaqil bo‘lib 
olganlar.
Abu Rayhon Beruniy
Afrig‘iy pod shohi Shovshafar tangasi

---