avitsenniya o‘sadigan joylardagi daraxtlarda uchraydi (masalan rizofora). Juda shoxlagan bunday ildizlar daraxtlarga yumshoq loyli qirg‘oqlarda ham o‘zini mustahkam tutib turish imkonini beradi.
Mangra daraxti xodulildizlari
USTUNSIMONILDIZLAR:
sifatida hosil bo‘ladi va pastga qarab o‘sadi. Yerga
• daraxtningldgorizontalmpoyalaridastqo‘shimchaldildiz
daraxt tanasini ko‘taribturadi.
yetgandan keyin ular tarmoqlanadi va ustunga o‘xshab
Banyan daraxtining ustunsimon ildizlari
ILDIZ TUGANAKLARI:
• Tugunaklar dukkakdoshlar oilasiga kiradigan o‘simliklar ildizida bo‘ladi. Ular asosan shakdi
o‘zgargan yon ildizlar bo‘lib, Radicicola turkumiga kiradigan bakteriyalar bilan simbioz hayot kechirishgamoslashgan.
ILDIZ TUGANAKLARI:
• Bu bakteriyalar ildiz tukchalari orqali kirib, ildiz tugunaklarini hosil qiladi, bunda birlamchi po‘stloqto‘qimalari ko‘proq rivojlanadi. Ildiz tugunaklari orqali dukkakdoshlar bevosita havodagi azotni o‘zlashtirishi mumkin. Shuning uchun ham ular tuproqni azotga boyitadi (no‘xat, loviya, beda va boshqalar). Bunday o‘simliklar oqsilga boy bo‘ladi.
MIKORIZA:
• O‘tchil o‘simliklarning va daraxtlarning ba’zilarida ularning ildizlari zamburug‘lar bilan simbioz hayot kechiradi. Ana tu simbioz mikoriza (yoki bo‘lmasa zamburug‘li ildiz) deb yuritiladi. Uning quyidagi turlari mavjud:
Ektotrof (tashqi)
Endotrof (ichki)
EKTOMIKORIZA:
• Tashqi mikoriza (ektomikoriza)da zamburug‘ ildiz ichiga kirmasdan, uni tashqi tomondan turadi.
giflari o‘rab
ENDOMIKORIZA:
• Agar zamburug‘ gifalari ildiz ichida bo‘lsa, u holda ichki mikoriza (endomikoriza) deyiladi.
MIKORIZANINGAHAMIYATI:
Bunday simbiozdan yuksak o‘simlik ham, zamburug‘ ham o‘zar
ham berishi mumkin. O‘z navbatida, zamburug‘lar yuksak
• foyda oladi. Zamburug‘lar ildizning suv va mineral moddalarini o olishga yordam beradi va hattoki ba’zi bir organik moddalarni
Zamburug‘larning ma’lum bir turi daraxtlarning ham muayyan
oziqlan sh mikotrof oziqlanish deb aytiladi.
o‘simlikdan karbonsuv va boshqa oziq moddalarni oladi. bir turiibilangina rivojlanishi mumkin. Zamburug‘lar yordamida
MUSTAQIL TA’LIMTOPSHIRIG’I:
• Tuganak bakteriyalar, ularning turlari va xalq xo’jaligida qo’llanilishi.
E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!
Dostları ilə paylaş: |