Ызбекистон республикаси олий ва ырта

iqtisodiy tahlil
o‗tkazish muhim bo‗lib, uning asosiy 
vazifalari quyidagilar hisoblanadi: 

rejani bajarish, ishlab chiqarish dinamikasi va mahsulotni sotish darajasi; 

ushbu ko‗rsatkichlar o‗zgarishiga omillarning ta‘sirini aniqlash; 

mahsulot chiqarish va sotishni ko‗paytirish uchun ichki ishlab chiqarish 
zaxiralarini aniqlash; 

aniqlangan zaxiralardan foydalanish bo‗yicha chora-tadbirlar ishlab chiqish. 
Rejalashtirish va zaxiralar yoki foydalanilmagan imkoniyatlarni aniqlash bilan 
odatda korxonaning iqtisodiy xizmatlari (reja bo‗limi, ishlab chiqarish bo‗limi, 
mehnat bo‗limi, ish haqi bo‗limi va hokazo) shug‗ullanadigan bo‗lsa, ishlab chiqarish 
zaxiralaridan foydalanishga texnik, texnologik va boshqa bo‗lim va xizmatlar jalb 
qilinishi mumkin. Boshqacha qilib aytganda korxonaning samarali faoliyat ko‗rsatishi 
va uning iqtisodiy barqarorligini ta‘minlash butun korxona jamoasining vazifasidir. 
Mazkur yondashuv ayniqsa hozirgi kunda, ko‗plab korxonalar xususiylashtirish 
va davlat tasarrufidan chiqarish natijasida aksiyadorlik shakliga o‗tayotgan 
sharoitlarda muhim ahamiyat kasb etadi. Afsuski, amaliyotda xodimlar orasida 
ko‗pincha «rahbariyat hamma narsani ko‗proq biladi» tamoyili keng tarqalgan bo‗lib, 
buning natijasida korxona rivojlanishiga oid bir qator masalalar, xususan, ishlab 

---

24 
chiqarish zahiralarini izlab topish va ulardan foydalanish vazifasi korxona rahbariyati 
zimmasiga yuklab qo‗yiladi. Ishga bu qadar yondashiladigan bo‗lsa, jiddiy va uzoq 
muddatli muvaffaqiyatdan umid qilish mumkin emas. 
To‗g‗ri, jamoa korxona hayotida, xususan, ishlab chiqarish zahiralarini izlab 
topish va ulardan foydalanishda ishtirok etishi uchun korxona rahbarining o‗zi va 
bo‗lim boshliqlari demokratik bo‗lishi, byurokratiya va avtoritarizm xislatlaridan xoli 
bo‗lishi, qabul qilinayotgan qarorlarda oshkorlaikni namoyon qilishi hamda oddiy 
xodimlarning talab va takliflariga etarlicha e‘tibor bilan qarashlari lozim. 
Boshqaruvning aynan shu usuli bugungi kunda xorijdagi ko‗plab korxona va 
firmalarda keng qo‗llanmoqda. 
Rejalashtirish doimo kelajakka yo‗naltirilgan bo‗ladi. Bu holat uni ma‘lum bir 
darajada bashorat qilishga o‗xshash qilib qo‗yadi. Biroq rejalashtirishdan farqli 
ravishda bashorat qilish jarayonida belgilangan maqsadlarga erishish imkoniyatlari 
aniqlanadi.