Izboskan tumani 1-son kasb-hunar maktabi 4-guruh o’quvchisi

2-misol. U=5x²-(16x-4).
(Bu misolning algoritmini studentlar mustaqil tuzsin). Tarmoqlangan algoritmga misollar.
Agar algoritm buyruqlari tarkibida tarmoqlanish komandasi uchrasa bunday algoritm tarmoqlangan algoritm deyiladi. Tarmoqlanish komandasini yozilishi quyidagicha: Agar bo'lsa
U xolda seriya 1 Aksxolda seriya 2
Xal buldi
Agar shart bajarilsa u xolda seriya 1 bajariladi,aks xolda seriya 2
Bajariladi. Shartlarni ezishda munosabat belgilaridan foydalaniladi:
3-misol. Ikkita "m" va "p" natural sonlari uchun eng katta umumiy buluvchi topilsin. Bu masalani echishning, m > p bo'lsa, m va p sonlarning eng kata umumiy buluvchisi ( t-p ) va p sonlarnikidek bo'lishiga asoslangan algoritmini tuzamiz:

1. 
   Agar sonlar teng bo'lsa, ulardan istaganini javob o'rnida olinsin, aks xolda
   algoritmni bajarish davom ettirilsin .
   
2. 
   Sonlardan kattasi aniqlansin.
   
3. 
   Katta son, kattasining kichigidan farqi bilan almashtirilsin.
   

4. Algoritm boshidan boshlansin.
Tsiklik al2oritm2a misollar.
Algoritm buyruqlari ichida takrorlash buyrugi kelsa bunday algoritm tsiklik
algoritm deyiladi. Tsiklik algoritmlarni ezishda
Parametrli takrorlash buyrugidan foydalaniladi.Bu buyruqni yozilishi
quyidagicha:
X=A dan V gacha N qadam
TsB Seriyalar
KTs
Bu erda takrorlash buyrugi ko'p marta bajariladi to X ni qiymati V dan oshgo'nga kadar.Har safar A ning qiymatiga N ni qiymati qo'shilib xisoblanadi.Agar N=+1 bo'lsa qadam yozilmaydi,boshqa xollarda qadam yoziladi.Agar N ning qiymati manfiy bo'lsa,tsikl kamayuvchi bo'ladi.
4-misol.
X ning -25,-24, 24,25 qiymatlari uchun u=2*x -1 funktsiyaning
qiymatlar jadvalini tuzish algoritmini yozing.
Algoritm: 1. X ga - 25 qiymat berilsin.

1. 
   U=2*x-1 qiymat xisoblansin.
   
2. 
   U ning qiymati jadvalga yozilsin.
   
3. 
   X ning qiymati 1 ga orttirilsin ( qo'shilsin).
   
4. 
   Agar x 25 bo'lsa, u xolda 2punktga utilsin, aks xolda navbatdagi
   ko'rsatmaga utilsin
   
5. 
   Jarayon to'xtatilsin
   

Inson hayoti davomida katta-yu-kichik vazifalar yoki masalalarni hal etishni o'z oldiga maqsad qilib qo'yadi. Odatda, u o'z maqsadiga erishishi uchun bajarishi lozim bo'lgan amal yoki ishlarini hayotiy tajribasi yoki o'zlashtirgan bilimiga asoslanib ma'lum bir tartibga keltiradi. Bunga xilma-xil misollar keltirish mumkin.
1-misol. Choy damlash maqsad qilib qo'yilgan bo'lsin. U holda choy damlayotgan kishi biz uchun odatiy hol bo'lib qolgan quyidagi ishlarni bajarishi lozim bo'ladi:
1-choynak qopqog'i ochilsin;
2-choynak qaynoq suv bilan chayilsin;
3-choynakka bir choy qoshiq miqdorida quruq choy solinsin;
4-choynak to'lguncha qaynagan suv quyilsin;
5-choynak qopqog'i yopilsin;
6-choynak sochiq bilan yopilib besh daqiqa dam yedirilsin.

2- misol. Amal bajarilsin: 19632107 + 19702202. Bu amalni qanday bajargan bo'lar edingiz? Ha, to'gri, bu sonlarni ustun ko'rinishida deyarli quyidagicha qo'shasiz:

1-sonlar xonalari mos keladigan tartibda tagma-tag yozib olinsin;
2-sonlarning birlik xonasidagi raqamlarini qo'shib, natijaning birlik raqami birliklar tagiga yozilib, o'nlik raqami dilda saqlansin;
3-sonlarning o'nlikdagi raqamlarini va dildagi raqam qo'shilib, na­tijaning birlik raqami o'nliklar tagiga yozilib, o'nlik raqami dilda saqlansin; va
3-banddagi qoida yuzliklar, mingliklar va hokazo uchun takrorlanadi. Bu amallar quyidagi ko'rinishda sizga juda tanish:

19632107
^[phone]

39334309

Yuqoridagi misollarda keltirilgan amallar ketma-ketligi, boshqachaaytganda, ko'rsatmalar yoki buyraqlar ketma-ketligi biror kishi tomonidanbajarilgach, ko'zlangan maqsadga erishiladi. Hayotimizda har kuni va

har soatda uchrab turadigan turli qoidalar ichida biror zaruriy natijagaerishishga olib keladigan amallarni ketma-ket bajarishni talab etadiganqoidalar informatikaning asosiy tushunchalaridan biri algoritm so'zi bilanifodalanadi.
Algoritm so'zi IX asrda yashab (783—850) o'z ilmiy ishlari xazinasibilan dunyoga tanilgan vatandoshimiz buyuk astronom, matematik va geograf Abu Abdulla Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy nomidan kelib chiqqan.
Al-Xorazmiyning arifmetikaga bag'ishlangan risolasi XII asrda Ispaniyadalotin tiliga taijima qilingan. Bu taijimaning XIV asrda ko'chirilgan yagonaqo'lyozma nusxasi Kembrij universitetining kutubxonasida saqlanmoqda.Risola lotin tilida «Dixit Algorithm!», ya'ni «Dediki al-Xorazmiy» iborasi
bilan boshlanadi.
Algoritmdagi har bir ko'rsatma yoki buyruq biror amalni bajarishniko'zda tutadi. Algoritmdagi amallarni bajaradigan obyektni ijrochi tushunchasi bilan bog'lanadi. Har qanday algoritm — bu amallarni belgilovchi
qoida bo'lib, ularning zanjiri natijasida berilgan qiymatlardan izlangannatijaga kelinadi. Bunday amallar zanjiri algoritmik jarayon, har bir amalalgoritmning qadami deb ataladi.
Algoritm deganda biror maqsadga erishishga yo'naltirilgan, ijrochibajarishi uchun mo'ljallangan buyruqlarning ketma-ketligi tushuniladi.
Demak, yuqorida keltirilgan misollardagi buyruq (yoki ko'rsatma)lar ketma-ketligi algoritm va bu algoritmlarni bajarayotgan inson — ijrochibo'lar ekan. Birinchi misoldagi ko'rsatmalar «Choy damlash algoritmi»deb ataladi. Bundan shunday xulosaga kelamiz: inson hayotida ko'zlaganmaqsadiga erishishi uchun ijrochi sifatida ko'plab algoritmlarni bajaradi.
Ko'pgina algoritmlar inson uchun odat bo'lib qolgan. Masalan, taom tay-yorlash, ovqatlanish, tartibli kiyinish, xonadan chiqish, yozish, bir joydanikkinchi joyga borish va hokazo.