Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi

taraqqiyotiga bevosita bog’liqdir. Tabiat elementlari u yoki bu turining tabiiy 
resurslar qatoriga o’tishi fan va texnika imkoniyatlari, iqtisodiy zaruriyat hamda 
ulardan jamiyat ehtiyojlarini qondirish maqsadida foydalanish orqali aniqlanadi.
Tabiiy resurslar ishlab chiqarish kuchlarining ma’lum darajadagi 
rivojlanganlik holatida to’la-to’kis rganilgan va jamiyat moddiy ehtiyojlarini 
qondirish maqsadida foydalanishi mumkin bolgan tabiat elementlaridir.
Ma’lumki, resurslarning tarkibi vaqt tishi bilan doimo o’zgarib, asosan 
kengayib boradi. Bunda ulardan foydalanish imkoniyatlari hamda iqtisodiy 
zaruriyatini aniqlab beruvchi omillaming rli katta bladi. Ushbu omillar ichida 
jamiyat ehtiyojlari asosiy rinni egallaydi.
Ishlab chiqarish kuchlarining rivojlanishi iste’mol qilinadigan resurslar 
hajmining uzluksiz kpayishiga hamda turlarining kengayishiga sabab bladi.
Tabiat iomlaridan foydalanishda texnologik imkoniyatlar darajasi ham 
muhim ro’l o’ynaydi. Yangi texnika va texnologiyaning kashf etilishi bilan bogTiq 
holda ilgari chiqindi hisoblangan tabiiy elementlardan amalda foydalanish 
imkoniyatlarining vujudga keltirilishi resurslar hajmining kengayishlga sabab 
blmoqda. Binobarin, undirish sanoatida, bir tomondan, foydali qazilmalarni 
qazib olish usullarining takomillashtirilishi, ikkinchi tomondan esa, tabiat 
birikmalaridan kamyob va nodir komponentlarni ajratib olish byicha Yangi 
texnologik usullarning kashf etilishi, resurslar xajmi va turini kpayishiga sabab 
bladi. Bu esa undirish sanoati imkoniyatlarini beqiyos kengayishiga olib keladi. 
Bunday holatni boshqa (suv, yer, biologik, iqlim) resurslaridan foydalanish 
jarayonida ham kuzatish mumkin.
Shu bilan birga fan-texnika taraqqiyoti tabiat elementlaridan ba’zi bir turiarini