|
Жаҳон санъати тарихиQadimgi Italiya san’ati, uning geografik o‘rni, davlat chegarasijahon sanati tarixiQadimgi Italiya san’ati, uning geografik o‘rni, davlat chegarasi.
Eramizdan avvalgi VII asrning to yangi eraning V asriga qadar bo‘lgan o‘n
ikki asr mobaynida italiyaliklar san’ati va badiiy madaniyati gullagan davrini
boshidan kechirdi. Qadimgi dunyoning yirik davlatlaridan hisoblangan Rim
imperiyasi paytida katta hajmdagi me’morchilik ansambllari vujudga keldi,
me’morchilikning yangi tiplari paydo bo‘ldi. Italiyaliklar qadimdagi Gretsiya
san’ati va madaniyatiga zo‘r hurmat bilan qaradilar. Uni ijodiy o‘zlashtirdilar,
nazariyasini yangi ilmiy bilimlar bilan boyitdilar. Realistik portret, tarixiy
mavzudagi relef yaratish, mozaika, amaliy san’at borasidagi novatorlik
namunalarini ko‘rsatadilar. Qadimgi Italiya xalqlari ichida etrusklar bo‘lgan.
Ular eramizdan avvalgi VIII-VI asrlarda Italiyaning o‘rta va G‘arbiy janubiy
qismini egallaganlar. Etrusklar qurish san’atida katta muvaffaqiyatlarga
erishdilar. Ular toshlardan katta-katta imoratlar solganlar, birinchi bo‘lib toshdan
gumbaz va arkalar ishlaganlar. Etruriya shaharlari (Kere, Tarkvini, Veym,
Klezium) baland, qalin, mustahkam devorlar bilan o‘ralgan. Keng yo‘llar,
mustahkam ko‘prik va kanallar qurilgan. Etrusk haykaltaroshlaridan biri Vulka
hisoblanadi. U Rimga Kapitoliydagi Yupiter ibodatxonasini bezashga taklif
etilgan. Vulka Veyidagi Apollon ibodatxonasining dekorativ haykallarini ham
ishlagan. Apollon (Veym Apoloni deb yuritiladi) san’atkor ijodining o‘ziga xos
tomonini xarakterlaydi. Unda san’at va nur hudosi bo‘lgan Apollonning
shaxdam qadamlar bilan odimlab ketayotgan vaqti tasvirlangan. Shaffof, yengil
libos ostidan uning rivojlangan muskuli va kuchli qomati ko‘rinib turibdi.
|
|
|