Жаҳон санъати тарихи
Yüklə 1,33 Mb. Pdf görüntüsü
|
| ЖАҲОН САНЪАТИ ТАРИХИ
38 moddiy va ma’naviy hayotida rivojlanish sodir bo‘ldi. Bu davr madaniyatining o‘ziga xos xususiyati cherkor va feodal zodagonlar rolining kamayishi, yangi shakllangan dvoryan hamda savdogar, hunarmandlar tabaqasi hayoti va ideologiyasini targ‘ib etish bilan bog‘liq bo‘lgan san’at va fanda dunyoviy yo‘nalish yetakchi o‘ringa chiqib oldi. Bu davr san’atining muhim mafkuraviy maqsadi - mamlakat kuchlarini birlashtirish va davlatni mustahkamlashga qaratilgandir. Insonning ruhiy olamga qiziqishi va e’tibori kuchaydi. Monumental me’morchilikda katta, ulug‘vor, hashamatli binolar yaratish, ularning ichki va tashqi tomoni badiiy bezagiga alohida e’tibor berish tendensiyasi sezildi. Me’morchilik elementlarining dekorativligiga e’tibor ortdi. Gro‘zin san’atida ancha rivojlangan mozaika ham monumental xususiyatga ega bo‘lib, jonli va ta’sirlidir. Monumental rangtasvir san’ati XII-XIII asrlar chegarasida jiddiy yutuqlarni qo‘lga kiritdi. Bu davrda gro‘zin monumental rangtasvirning nodir yodgorliklari yaratildi. Bu xususida Vardzi suratlari, Betaniy va ayniqsa, Kinsvisi ibodatxonalaridagi devoriy suratlar obrazlarning erkin talqin etilishi voqelikning poetik tasvirlanishi bilan xarakterlanadi. XVI asr monumental rangtasvirida Vizantiya rangtasvirining Konstantinopol maktabi ta’siri seziladi. Bu davr suratlari ta’sirchan, ifodali chiqqan bo‘lsa ham, obrazlardagi garmonik barkamollik va tasvirlanuvchilarning ko‘p qirrali xarakterini to‘liq yoritish bir muncha buzila boshlaganligi, sun’iylik ko‘rinadi. Gruzin miniatyura san’atining ilk namunasi IX-X asrlarga to‘g‘ri keladi. Ba’zi ma’lumotlarga ko‘ra, bu san’at V asrlardayoq rivojlangan va keng tarqalgan. Miniatyura san’atida ellinistik san’atning ta’siri seziladi. Bu davr miniatyuralari o‘zining o‘tkir qalami, real va yorqin kaloriti bilan ajralib turadi. Unda diniy mavzudan tashqari, dunyoviy voqealar ham o‘z ifodasini topgan. XIV-XVII asrlar gro‘zin xalqining chet el bosqinchilariga qarshi kurashi davridir. Bu uning iqtisodiy ravnaqiga o‘z ta’sirini o‘tkazdi. Monumental rangtasvir, miniatyura, me’morchilik san’ati bir muncha orqaga ketishi bilan xarakterlanadi. Lekin xalq amaliy sang’ati, yog‘och va tosh o‘ymakorligi san’ati rivojlanishda davom etib, davr o‘zgarishlarini o‘zida ifodaladi. Yüklə 1,33 Mb. Dostları ilə paylaş:
|