Journal of new century innovations wsrjournal com Volume – 10 Issue-3 August 2022

JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONS 
WSRJournal.com


Volume-10_ Issue-3_August_2022 
51 
stillardan farqli ravshda diplomatik nutqlarda stilistik troplar juda kam qo’llanilsada 
buni misollar yordamida ko’rishimiz mumkin. Masalan: Birinchi Prezidentimiz ilk bor 
1986 yilda – yurtimiz osmonini 
qopra bulut qoplagan
qaltis bir paytda
Qashqadaryoga kelgan edilar. O’sha davrdan boshlab umrining so’ngi kunlarigacha bu 
sahovatli zamin 
bilan, uning olijanob xalqi bilan birga bo’ldilar.
5
Ushbu nutqning ta’sirchanligi va ekspressivligini oshirish maqsadida metafora 
va mubolag’a san’atidan foydalanilgan.
Metafora
grekcha so’zdan olingan bo’lib, ko’chim degan ma’noni ifodalaydi. 
Nutqqa obrazlilik, ekspressiv bo’yoq berish niyatida narsa va hodisalar o’rtasidagi 
o’xshashlikka asoslanib, so’z va iboralarni ko’chma ma’noda ishlatish san’ati
6
. 
Keltirilgan misolda ona zaminimizga kelgan musibat va g’amni ta’riflash maqsadida 
“qora bulut qoplagan” iborasiga o’xshatilgan ya’ni qora bulut so’zi- musibat, g’am-
tashvish, kulfat, yomonlik ma’nolariga tenglashtirilgan.
Huddi o’zbek tilidek ingliz tili nutqlarini ham ta’sirli qilish maqsadida 
foydalanuvchi lingvistik vositalar ingliz tilda stylistic diveces yoki rhetorical diveces 
deb nomlanadi. Bu lisoniy vositalar nutq ta’sirchanligini va obrzaliligini oshirish 
maqsadida nutqga ko’rk qo’shadigan lingvistik lisoniy vositalar sanaladi. Ingliz 
manbalarida bu vositalar rhetorical deviceslar
7
deb ataladi. Biz shulardan eng ko’p 
qo’llanadigan stilistik vositalarni diplomatik nutqda uchrashini misollar yordamida 
ko’rib tahlil qilamiz. Masalan: Our Office offers extencive experience in building 
capacities & providing training for criminal justice practitioners, as well as in 
reviewing & enhancing legal frame works to ensure equal access to justice, & 
increasing access to legal aid
8
. Ushbu ingliz tilidagi misolimizda ham