Kapital qo’yilmalar va kapital bozori

Daromad foizi asosida biznesga qo'yilgan kapitaldan alternativ usullarda foydalanish yotadi, ya'ni pulling eng foydali ishlarga sarf qilinadigan yo'llari, sohalari(masalan, bankka qo'yish, aksiyalar sotib olish yoki boshqa oshunga o'xshashlar) tanlab olinadi. Foiz hisobida kapitaldan foyda miqdori stavka foizlari yordamida topiladi, ya'ni qarzga Logan har qanday kreditor yildan foydalanganligi uchun to'laydigan qiymat asosida topiladi. Foiz hisobidan kapitaldan daromad olishning iqtisodiy mohiyati shundaki, inson psixologiyasi bo'yicha bugungi kunda kishilarga yetishmayotgan ne'matlarni xarid qilish kelajakdagiga qaraganda ularni ko'roq qoniqtiradi, ularning imkoniyatlarini oshiradi.

Stavka foizi – yillik to'lovning hozirgi davrdagi muddatsiz olingan kapital qiymatiga nisbatini foiz hisobidagi miqdoridir. Faraz: 100 dollar miqdorida muddatsiz qarz beriladi, bunda kapital egasiga yillik to'liq miqdori 5 dollarga teng. Unda stavka foizi 5% bo'ladi. Stavka foizlari real va nominal stavka foizlariga bo'linadi.

Real stavka foizi – investitsiyalarning hisobiga xarid qilinadigan tovarlar miqdorining qaytimini ko'rsatadi.

Nominal stavka foizi – bugun dollar investitsiya qilinsa, kelajakda qancha ko'p dollar olishni ko'rsatadi. Bu yerda ko'proq hozirgi va kelasi davrdagi bir xil miqdordagi dollarga qancha narsa xarid qilish mumkinligi qiziq. Ya'ni ko'proq nominal stavka foizi emas, real stavka foizi qiziqroa.

Asosiy kapitaldan uzoq muddatda foydalaniladi va u o'zini qayta takror ishlab chiqarada, ya'ni u ishlatilishi davomida o'z qiymatini ma'lum qismini mahsulot qiymatiga o'tkazadi. Kapitaldan foydalanish davomida u ham ma'naviy, ham jismoniy eskiradi. Jismoniy eskirish – bu kapitalning vaqt o'tishi bilan ishga yaroqsiz bo'lishi bo'lsa, ma'naviy eskirish uning unumdorligining kamayishi, ya'ni yangi ishlab chiqarilgan zamonaviy uskunalarga qaraganda unumdorligining pastligi yoki umuman barcha ko'rsatkichlari bo'yicha ( mahsulot sifati, foydalanishga qulayligi) ya'ni uskunadan orada qolganligidir.