Karimova shoira mikrobiologiya va immunologiya, virusologiya

Passiv diffuziya - bunda oziq muhit bilan mikrob xujayrasi o‘rtasidagi osmotik bosim va moddalar konsentratsiyasi tenglashadi yoki mikrob hujayrasidagi moddaning konsentratsiyasidan yuqori bo‘ladi.

Engillashgan diffuziya - bunda asosan permeazalar yordamida bo‘ladi. Bu ferment bo‘lib, xujayraning sitoplazmatik membranasida joylashgan, spetsifik xususiyatga ega, energiyasiz o‘tadi.

Aktiv transport. Bu xam permeaza fermenti yordamida, lekin energiya sarflaydi.

Ximiyaviy gruppalar translokatsiyasi - bunda ba’zi ximiyaviy moddalar radikallar xolida o‘tadi. Mikrob xujayrasidan moddalarning chiqishi passiv diffuziya protsessi bilan permeaza fermenti ishtirokida kechadi.

Mikroorganizmlarning o‘sishi. O‘sish-deganda mikrob xujayrasining kattalashishini va etilishini tushunamiz. Mikroorganizmlar o‘zining o‘sishi va ko‘payishi uchun qandaydir moddalarini sintez qilmasdan tayyor holida qabul qiladi. Bu moddalar o‘sish faktorlari deyiladi. O‘sish faktorlariga aminokislotalar, purin va pirimidin asoslari, lipidlar, vitaminlar va boshqalar kiradi. Aminokislotalarga (streptokokk avlodiga kiradigan bakteriyalar), lipidlarga (streptokokklar, laktobakteriyalar, mikoplazmalar) 4 ta o‘sish fazalari tafovut qilinadi:

1. 
   Latent davri-mikroorganizmlar oziq muhitga adaptatsiyalanadi (lag-faza).
   
2. 
   Logarifmik o‘sish davr-mikroorganizmlar tez o‘sib kattalashib, bo‘lina boshlaydi.
   
3. 
   Statsionar davr-asosan bakteriya xujayrasining konsentratsiya muhitida doim qoladi. Bunda paydo bo‘layotgan bakteriyalar soni o‘lgan bakteriyalar soniga teng bo‘ladi.
   
4. 
   O‘lish davri -xujayralar soni o‘lishi tufayli kamayib boradi, oxirida o‘lganlar soni tirigidan ko‘payib ketadi.
   

Mikroorganizmlarning ko‘payishi - bunda mikroblarning shu populyasiyasidagi sonini ortishiga aytiladi.
Bakteriyalar:

1.