«karyer mexanik uskunalari» fanidan

2. Kompleksdagi mashinalar texnik va ekspluatatsion unumdorligini hisoblash.
2.1. Ekskavator unumdorligini hisobash
Ekskavatorning soatlik nazariy unumdorligi quyidagicha topiladi.
m³/soat
bu erda:E – cho‘michning sig‘imi, m³;
p_z – bir minutdagi sikllar soni, min ^-1 (bir minutda to‘kadigan cho‘michlar soni);
min ^-1
t_s – birssiklning haqiqiy (hisobiy) vaqti, sekund.
Ekskavatorning smena davomidagi ekspluatatsion unumdorligi quyidagicha topiladi.
m³/smena
bu erda: K_n – cho‘michni to‘lalik koeffitsienti (1-jadvalga qarang) ;
K_r – kon jinsining ko‘pchish koeffitsienti. (1-jadvalga qarang);
T_s – smena davomiyligi, soat;
K_v – ekskavatorning smena vaqtidan foydalanish koeffitsienti, temir yo‘l vagonlariga yuklashda = 0,55÷ 0,8 olinadi; avtosamosvallar, konveyerlar va ag‘darmaga to‘kishda = 0,8 ÷ 0,9 olinadi.

Ekskavatorning yillik unumdorligi quyidagicha topiladi:

Q_yil=Q_sm  nN=9660·2·305=5892600 m³/yil
bu erda,n– bir sutkadagi smenalar soni;
T_g – ekskavatorning bir yildagi ish kunlari soni. Ekskavatorning bir yildagi ish kunlari soni uning texnik holatiga va rejaviy ta’mirlash grafigiga bog‘liq ravishda 265-305 kun oraligida olinadi.
2.2 Burg’ulash stanogi unumdorligini hisoblash

Burg’ulash stanogining ekspluatatsion unumdorligi ishlarni tashkil etishga ketgan vaqtlarni hisobga olgan holda aniqlanadi

metr/smena

Bu yerda:

T_sm – smena vaqti, soat; T_sm=12 soat
K_i – smena davomida stanokdan foydalanish koeffitsienti, K_i=(0,50,6);
t_asos – bir metr skvajinani burg’ulash uchun sarflangan vaqt, min/m;
– yordamchi jarayonlar uchun sarflangan vaqt, t_yor=2-4 min

Bir metr skvajinani burg’ulash uchun sarflangan vaqt

min/metr
bu yerda:
– texnik burg’ulash tezligi, m/min.
Shnekli burg’ulash stanoklari uchun uning qiymati quyidagicha aniqlanadi:


m/min

bu yerda:

P_asos – o‘q yo‘nalishidagi uzatish kuchi, kN;
n_v – burg‘ulash stavining aylanish chastotasi, ayl/sek;
P_b – burg‘ulash qiyinligining ko‘rsatgichi, shartli tanlab olinadi P_b=f;
D_s – skvajina diametri, m;
Shnekli dolotada o‘q yo‘nalishidagi bosim yuqori bo‘lganda kon jinsini yuqori samaradorlikda burg‘ulanadi. O‘q yo‘nalishidagi bosimning ortishi bilan burg‘ulash tezligi oshadi. O‘q yo‘nalishidagi bosimning yuqori chegarasi shnekli dolotaning qattiqligi orqali aniqlanadi:

bu yerda:

– professor M.M Protodyakonov shkalasi bo‘yicha qattiqlik koeffisienti, f = 3;
D_s – skvajina diametri m; D_s=125mm=0,125m.

Yordamchi jarayonlarga quyidagilar kiradi:

1) Burg’ulash stavini ko’tarish va bo’laklarga bo’lish;

2) Burg’ulash vaqtida burg’ulash shtangasini uzaytirish;
3) Stanokni skvajinaga ko’chirish va o’rnatish;
4) Kabelni ko’chirish;
5) Dolotani almashtirish;
6) gidropatnonni ushlash;
Amaliyotda 24 min/m. t=3 minut
Burg’ulash stanogining yillik ekspluatatsion unumdorligini aniqlaymiz.


metr/yil