Kəlilə və DİMNƏ azərbaycan respublikasi prezidentiNİN İ Ş L ə r id a r ə s I n I N

D ey ib lər ki,  padşah öz x id m ətçilərin i m ə rh ə m ə t v ə  k ə ra m ə td ə n  o q ə d ə r  
m əh ru m   e tm ə m ə lid ir  ki,  b ird ə fə lik   üm idini  k ə sib   d ü şm ə n   tə r ə f ı n ə  
keçsin v ə  o q ə d ə r d ə  çox n em ət v ə  d övlət v e rm ə m ə lid ir ki, v arlanıb p i s -  
pis  fık irlərə  düşüb  allahlıq  iddiası  etsinlər.  E lə   e tm ə k   la z ım d ır ki,  o n la r  
x o f  ilə  rica,  qorxu  ilə   ü m id  arasm da  yaşasm lar:  n ə   ü m id siz lik   o n la r a  
üstün  g əlsin ,  nə  də  q u durğanlıq h ə v ə sin ə   d ü şsü n lər...  P ad şah   b ilm ə lid ir 
ki, əyri adam dan düzgünlük u m m aq  olm az.  Y o lu n u  azm ış ad am ı c ə z a  v ə  
m ükafatla doğru y o la q aytarm aq h ə r d ə fə  m ü m k ü n   olan  şe y  deyil...  Ə q -  
rə b in  v ə  itin quyruğunu n ə  q ə d ə r çox bağlı  sax lay ıb  o n u  d ü z ə ltm ə y ə  ç a -  
hşsalar,  açan  kim i  o  saat  ə w ə l k i   v ə z iy y ə tin ə   q ay ıd ar v ə   h eç  b ir v ə c h lə  
o n u   öz  tə b iə tin d ə n   d ö n d ə rm ə k   m üm kün  olm az.  H ə r  k ə s   öz  d o s tla n n ın  
verdiyi  n ə sih ə tə   qulaq  asm asa  (bu  n ə sih ə tlə r  acı  v ə   ağ ır  o lsa  da),  on.un 
işinin  sonu p eşm an çd ıq  olar.  N e c ə   ki,  h ə k im in  v erd iy i  d ə rm an lara  ə h ə -  
m iy y ət  v erm əy ib   öz  arzu   etdiyi  x ö rə k lə rd ə n   y e y ə n   v ə   iç k ilə rd ə n   iç ə n  
x ə stə lə rin  h ə r d əq iq ə  sə h h əti  ağırlaşar v ə  m ə rə z lə ri  g ec  sağalar...  Ş ah m  
x id m ətçiləri onlara g ö stərilən  n e m ə t v ə  m ə rh ə m ə t q arşısın d a b ild ik lə ri- 
ni  şahlara d em əy ə  m əcburdurlar.  Şahların d a  b u n u  tə lə b   e tm ə y ə  h a q la n  
vardır. X id m ətçilərin  ə n  sadiqi o d u r ki, xeyirli x ə b ə rlə ri  şah a ç a td ırm a q - 
d a  xüsusi  səy  g ö stərə v ə  heç b ir şeyi g iz lə tm ə y ə .  İşlə rin  ə n  yaxşısı  o d u r 
ki, başlan ğ ıcı xoş, so n u  xeyirli o lsu n  v ə  h am ı tə rə fm d ə n  təriflən sin .  T ə -  
riflərin  ə n  çox ü rəy əy atam   odur ki, böyük v ə  a d lı-sa n lı  ad am lar tə r ə f in -  
d ə n   edilsin.  D ostların  ə n   x o şag ələn i  odur  ki,  h ö c ə t  o lm ay a  v ə   h ə r  işd ə  
yaxından k ö m ək  edə.  X asiy y ətin  ə n  b ə y ən ilm işi o d u r ki,  h ə lim  v ə  tə m iz  
ola.  İnsanların  ən   dövlətlisi  o d u r  ki,  acgöz  v ə   h ə ris  olm aya.  A d a m la n n  
ə n  kam ili  o d u r ki,  d ö v lə td ə n  q ü rrələn ib  y o x su llu q d an  ru h  d ü şk ü n lü y ü n ə 
qapılm aya....
Y atağı  oddan,  b alın cı  ilan d an   olan  ad am ın   y u x u su   şirin   ola b ilm ə z . 
İnsan  id rak ın m  k a m illiy i  v ə   ağ lın ın   ço x lu q   ə la m ə ti  o d u r k i,  d o stla rd a n  
biri  d ü şm ən çilik   e td ik d ə   v ə   ya  x id m ə tç ilə rd ə n   biri  q u d u rğ an lıq   e tm ə k  
fık rin ə  d ü şd ü k d ə  d ə rh a l  tə d b ir  g ö rə ,  o n lar  fü rsə t  tapıb  z iy an   y e tir m ə -  
m iş  o n ları  aradan  q ald ıra.  Ç ü n k i  d ü şm ə n ə   m ö h lə t  v e rd ik c ə   q ü w ə t l ə -  
n ə r,  v a x t  v e rd ik c ə   g ü c lə n ə r...
Düşmənlorin  qarışqa  idi,  indi  dönmüş  ilana,
İlan  olan  qarışqaya aman  vermə  bir daha.
Əldən  versən bu  fürsəti,  zaman  keçər,  vaxt  ötər,
Onda  ilan  dönüb  olar dəhşətli  bir əjdaha.
P adşahların  ə n   acizi  o d u r  ki,  işin  ə v v ə lin i,  ax ırın ı  d ü şü n m əy ə,  ö l- 
k ən in   v əziy y ətin i  b ə rb ad   h a la   sala,  b ö y ü k   h a d is ə lə r  baş  v e rd ik d ə , 
ç ə tin lik lə r qarşıya çıx d ıq d a v a x tın d a  ağ d lı  tə d b ir g ö rm ə y ə .  F ürsəti  ə l-  
dən  v erd ik d ən   v ə   d ü şm ən   q alib   g ə ld ik d ə n   so n ra  ö z  y ax ın   adam larım  
təq sirlən d irib   h ə rə s in ə   b ir c ə z a   verə...
Ö lkə  dolandırm ağm   şə rtlərin d ən   biri  o d u r  ki,  d ü şm ə n   baş  qaldırıb 
q ə lə b ə   çalm am ış,  on u n   qarşısı  alm sm   v ə   işə   ə n g ə l  tö rə d ə n   m an lə lə r 
aradan  qaldırdsın.  F ə la k ə t  baş  v erm əm işd ən   ə w ə l   tə d b ir görülsün,  x ə -  
yanət  edib  nifaq  salm ağa  düşm ən  im kan  tapm asm ;  q ərarlar  qocaların 
m əsləh əti  və  ca v a n la n n   razd ığ ı  ilə  q əb u l  edilsin...  Ç ünki  sə rv ə t  -  
ticarətsiz,  elm  -  m übahısəsiz,  hak im iy y ət -  siy asətsiz  o la bilm əz.
Dövlotin  biinövrəsi  qılıncsız möhkom  olmaz,
Kim  ki,  dövlət  istəyir,  atmalı  qdm ça əl.
Xalqının  başı  üstən asdmasa bir qdmc,
Şahın  tacü-təxti,  daim gəzər əlbəəl.
T o rp ağ ı  q a n la   y o ğ u ru lm am ış  saraylar  d a v a m lı  o la  b ilm əz.
Zomano  şahlığı  vermoz o  ələ,
O  əl  qdınc  vurub  etməsə homlo.
Ş ir dedi: -  S ən   çox d ə h şə tli  v ə  sərt s ö z lə r d am şd ın .  L ak in  x ey irx ah  
adam ın  sö z lə rin in   sərtliy in i  b ə h a n ə   edib  o n a  q u laq   asm am aq   d o ğ ru  
deyildir.  Ş ə trə b a  d ü şm ə n ç ilik   fik rin ə  d ü şsə,  o n u n  n ə lə r  e d ə  b ilə c ə y in i, 
nə  fə s a d la r  tö rə d ə   b ilə c ə y i  m ə n i  q orxuda  b ilm əz.  Ç ü n k i  o,  m ə n im  
təam ım dır.  O nun  y em i  otdur,  m ə n im   x ö rə y im   ət.  B ir  d ə   ki,  m ən  ona 
am an  v e n n işə m .
Şiro  baxa bilormi,  qorxusundan  bir maral?
Koklik  dözo  bilərmi,  hücuma keçsə  qartal?..
B u n d an   ə la v ə ,  o n u n la m o n im   aram da h a q q -s a la m ,  h ö rm o t vo  inam  
vardır.  D e y ib lə r  ki,  ağıllı  ad a m la r  inam a  x ə y a n ə t  e tm ə z lə r.  İndi  m on 
noyo  ə s a s ə n   Ş ə trə b a y a   qarşı  x ə y a n ə t  ed ə   b ilə rə m ?   H alb u k i  mon  m o - 
c lislərd ə  d o fə lo rlə   o n u   tə riflə y ib   ondan  razı  o ld u ğ u m u ,  onun  ağd  v ə 
k am alından  m ərn n u n   q a ld ığ ım ı,  o n a  am an  v e rib   ə b ə d i  olaraq   bu  v o d ə  
sadiq  qalacağ ım ı  d e m işə m .  İndi  bu d ed ik lə rim in  ə k sin i  e tsə m , m ən   s ö - 
zünün  ü stü n d ə  d u rm ay an   v ə  te z -te z   fıkrini  d ə y iş ə n  b ir a d am  kim i  ta m - 
naram .  B undan  so n ra  heç  k ə s  m ən im   v e rd iy im   v ə d lə rə   ü rək d o n  
inanm az.

---