Kəlilə və DİMNƏ azərbaycan respublikasi prezidentiNİN İ Ş L ə r id a r ə s I n I N

D ə v ə   bu n u   e şitc ə k ,  sevinib  b ir m ü d d ə t  o  m e şə d ə   yaşadı.
B ir  g ü n   şir  ov  arxasm ca  g ə z ə rk ə n   b ir  m ə st  fılə  rast  gəldi.  O n l a n n  
arasında  şiddətli  v u ru şm a  başladı,  h ə r  iki  t ə r ə f   ciddi  m ü qavim ət  g ö s -  
tərdi.  Şir yaralı  h alda in ild ə y ə -in ild ə y ə  g əlib   ö z m ağarasm a girdi v ə   b i r  
n eçə  gün canm ın ağrısın d an  şik ara çıxa b ilm əd i.  C anavar, qarğa v ə  ç a q -  
qal  da  ac  qaldılar.  B u n u   hiss  e d ə n   şir  onlara  dedi:  -   G örünür,  ə z iy y ə t 
çəkirsiniz,  bu  yaxınlarda  b ir  o v   tapın  m ə n   onu  parçalayım ,  həm   s iz in  
işiniz  d üzəlsin,  h ə m   m ənim .  O n lar  bir  g u şə y ə   çək ilib   öz  a ra la n n d a  
m ə s lə h ə tlə şm ə y ə  b aşlad ılar v ə   b ir-b irin ə   d ed ilər:  -   B urada dəvə  b iz im  
aram ızda artıqdır v ə  h e ç  b ir faydası yoxdur, n ə  bizim lə dostluq edə b ilir, 
n ə   d ə   şirlə.  Şiri  m ə c b u r  etm ə k   lazım dır  ki,  d ə v ə n i  parçalasm ,  həm   ö z ü  
yesin,  h ə m   d ə  bizə  b ir  şey  düşsün.  Ç aqqal  dedi:  -   B unu  etm ək  o lm a z , 
çünki  şir  on a am an v e rə rə k   öz  qulluğunda  saxlam ışdır.  H ə r kəs p a d şah ı 
x ə y a n ə tə   təh rik   edib  verdiyi  əh d i  p o zdurm ağa  çalışsa,  d o st-a şn a la n n ı 
b əla toruna  salar v ə   b ə d b ə x tliy i  k ə m ə n d lə   öz  tə rə fın ə   çək m iş  olar.
Q arğ a  dedi:  -   E lə   d əlil  g ə tirm ə k   o lar  ki,  şir  öz  əh d in i  p o zm ağ a 
m ə c b u r  olsun.  Siz  m ə n   q a y ıd an a  q ə d ə r  öz  y e rin iz d ə n   tə rp ə n m ə y in , 
m ə n  b u   sa a t  g əlirəm .
Q arğ a  bu  sözləri  d ed ik d ə n   so n ra  uçub  şirin   y a n m a   g əld i  və  tə z im  
e d ə rə k   o n u n   q arşısın d a  durdu.
Şir  soruşdu:  -   B ir  şey  tap d ın ızm ı?
Q arğ a  dedi:  -   A c ın d an   heç  k əsin   gözü  b ir  şey  g ö rm ü r,  lakin  b ir  
m ə s ə lə   v ar,  ə g ə r  şah  o n u   b ə y ə n ib   razılıq  v e rsə ,  h am ım ız   bol  n e m ə t 
iç ə risin d ə   yaşarıq.
Şir  soruşdu:  -   O   n ə   m ə s ə lə d ir?
Q arğ a  dedi:  -   B u  d ə v ə   bizim   aram ızd a  y ab a n ç ıd ır  v ə   onun  bu rad a 
o lm ağ ın ın   şaha  heç  b ir  xeyri  yoxdur.
Şir  q ə z ə b lə n ib   dedi:  -   Bu  in s a f və  m ü rü v v ə td ə n   uzaqdır,  insanın 
v icd an ı  b u n a   yol  v e rm əz.  B ir  d ə   ki,  m ən  d ə v ə y ə   v erd iy im   əhdi  n e c ə  
p o z a  b ilə rə m ?
Q arğ a dedi: -  M ə n   b u  b a rə d ə   d ə   fik irlə şm işə m .  A ta la r deyiblər k i, 
fə la k ə t baş  v erd ik d ə  b ir adam ı  b ir ailə y ə ,  b ir ailə n i  bir tayfaya,  tayfanı 
b ir ş ə h ə rə ,  ş ə h ə r  əh alisin i  isə  p ad şa h a   qurban  v e rm ə k   olar.  Ə hdə  g ə l -  
d ik d ə   isə,  e lə   etm ək  o la r ki,  h ə m   ə h d  p o zu lm asın ,  h əm  d ə  padşah aclıq 
v ə   ölüm   tə h lü k ə sin d ə n   x ilas  olsun.  Şir  bunu  eşitc ə k   başım   aşağı  saldı.
Q arğa  geri  qayıdıb  y o ld a şla rın a   dedi:  -   Şir  ə v v ə lc ə   b ir  az  q ə z ə b - 
lə n ib  b o v  j n   qaçırm aq  istəd i.  L ak in   axırda  susub  ram  oldu.  İndi m ə s lə -
h ət  budur  ki,  biz  h am ım ız  d ə v ə n in   y an ın a  gedib  şirin  aclıqdan  əzab  
çəkdiyini  ona  d e y ək   v ə  ə la v ə   e d ə k   ki,  biz  y alnız  b u   şahın  d ö v lətin in  
say əsin d ə  gözəl  v ə  şad  g ü n lə r  keçirm işik.  Ə g ə r  indi  o n a üz v erm iş  bu 
ağır  g ü n d ə  fəd ak arlıq   g ö stərib   canım ızı  v ə   ru h u m u zu   şahm   y o lu n d a 
qurban  v erm əsək ,  o n u n   ç ö rə y i  bizim   g ö zü m ü zü   tu ta r  v ə   k ə ra m ə t 
sahibləri  yanında  q ə d ir-q iy m ə tim iz   o lm az.  İndi  b irc ə   çarə  qalır  ki, 
şirin  yanına  gedib  on u n   bizim   b o y n u m u zd a  n ə   q ə d ə r  b ö y ü k   haqqı  o l- 
duğunu  e tira f e d ə k   v ə   d ey ək   ki,  bizim   cam m ızd an   b aşq a  heç  n ə y ə   g ü - 
m anım ız  g əlm ir,  o  da  şaha  qurbandır.  S o n ra  n ö v b ə   ilə   h ə r  birim iz 
deyək:  -   ”B u  g ü n   şahın  təam ı  m ə n   o la c a ğ a m ” ,  o  b iris ilə r  rə d d   edib 
b ə h an ə  g ə tirsin lə r v ə   şirin  o n u   p a rçalam asm a m an e  olsu n lar.  B e lə lik - 
lə,  h ə m   şirə  olan  m in n ətd arlıq   borcu m u zu   y e rin ə  y e tirə rik ,  h ə m   d ə  
ham ım ız  salam at  qalarıq.
O n lar belə  d ə   etdilər.
O  q ə d ə r  dil  tö k d ü lə r  ki,  a x ırd a  boyu  uzun,  boynu  ə y ri  d ə v ə n i  y o l- 
dan  çıx ard ılar  v ə   o,  şirin  y an ın a  g e tm ə y ə   razı  oldu.  O n la r  şirin  y an ın a 
çatdıqda  baş  ə y ib   tə z im   etd ilər.  S özə  b irin ci  q arğ a b a şlad ı  v ə  dcdi:
-  
Şahm   öm rü  u zun  və  d ö v lə ti  ə b əd i  olsun.  B izim   g ü z ə ra n ım ız  
şahın  sağ lığ ın d an   asılıdır.  İndi  ki  şaha b elə  b ir  m ü sib ə t  üz  vcrib,  bizim  
yaşam ağım ızın  m onası  nodir?  B oyum un  b alaca  və  b ə d ə n im in   z o if  o l- 
m asına  b ax m ay araq   m ə n   özü m ü   şah  h ə z rə tlə rin ə   q urban  go tirm işəm .
Mon  kimom  ki,  geyinim rəxti  vəfa ey canan,
Ya  çoko  bari  bolani  bu dilü  dideyü  çan.
Allaha  and  içirom  gər deyosən  canını  ver,
Şadlıq  ilo  verorom  ol  canı  canano  inan.
Ya  deson  vcr  dilü  canü  bədəni  birlikdo,
Edorom  hor üçünü  xaki-rohindo  qurban.
Ə g o r  şah  bu  gün  m onim   ə tim lə   d o lan a  b ilərso ,  buyursun,  m on 
hazıram .
B aşqaları  d ed ilər:  -   Soni  y e m ə k lə   n ə   olacaq ,  sə n in   ə tin d ən   kim  
doyacaq?  Sonra  çaq q al  sö zə  b aşlad ı  və  o  da  qarğa  kim i  fəd ak arlıq d an  
dəm   vurdu.  O na  da  cav ab   v e rd ilə r  ki,  sən in   ə tin   iy  v e rir  və  zəro rlid ir, 
şaha  layiq  xörok  deyil.  O ndan  so n ra  can av ar dilini  işo  saldı,  ona da  e ti- 
raz  cdib  d ed ilə r  ki,  s ə n in   ətin   ad am ın   boğazım   inağ  e d ə r  v ə   zo h rim a r 
kim idir,  soni  d ə  y e m ə k   olm az.  N ö v b ə   yazıq  d ə v ə y ə   çatdı,  o  h iy lə g ə r- 
lərin  səm im iliy in ə   bel  b a ğ la y a ra q   ətin in   tə m iz   v ə   lə z z ə tli  old u ğ u n u

---