88
Tablo 8.Türkiye‟ye Gelen Ortadoğu Ülkeleri VatandaĢlarının ArtıĢ Trendi
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
B.A.E.
4 977
6 717
7 213
8 814
12 153
13 005
19 676
22 051
30 480
Bahreyn
4 569
4 133
3 154
4 201
4 254
5 829
8 081
9 090
9 375
Irak
15 765
24 727
111 475
107 968
123 118
180 217
250 130
285 229
280 328
Ġran
432 282
497 282
628 725
957 244
865 941 1058 206 1 134 965 1 383 261 1 885 097
Ġsrail
270 263
321 152
299 172
393 943
362 501
511 435
558 183
311 582
109 559
Katar
824
1 210
1 414
1 955
2 585
3 783
4 862
4 902
6 043
Kuveyt
6 989
8 210
7 198
11 086
11 823
12 589
22 084
26 801
27 281
Lübnan
31 298
35 285
36 298
41 074
35 995
45 461
53 948
71 771
134 554
Mısır
21 583
30 556
34 454
43 149
42 686
52 946
57 994
66 912
61 560
S.Arab.
25 657
23 676
25 197
36 328
38 890
41 490
55 636
66 938
84 934
Suriye
126 323
154 447
193 961
288 625
277 779
332 840
406 935
509 679
899 494
Ürdün
33 130
37 449
39 985
43 700
46 518
61 002
74 340
87 694
96 562
Yemen
1 810
2 141
2 221
2 529
2 931
4 027
4 971
6 181
6 344
Ort. Top.
975 470 1 146 985 1 390 467 1 940 616 1 827 174 2322 830 2 651 805 2 852 091 3 631 611
Gen. Top. 13 256 028 14 029 558 17 516 908 21 124 886 19 819 833 23 340 911 26 336 677 27 077 114 28 632 204
Oran
7,36
8,18
7,94
9,19
9,22
9,95
10,07
10,53
12,68
Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı
Üçüncü olarak, Türkiye‟nin bölgesel algıları yönlendirebilmesi ve kendi değer-
lerini ihraç edebilmesi konusunda, Nye‟ın özellikle vurguladığı alan medya
sektörüdür. Bu noktada yumuĢak gücün bir unsuru olarak medyayı üç kategori-
de inceleyebiliriz: Arapça yayın yapan TV kanalları, yazılı basın ve eğlence
sektörü (diziler ve filmler).
Bir Yumuşak Güç Unsuru Olarak TRT Arapça
Nisan 2010‟da yayın hayatına baĢlayan TRT Arapça Türkiye‟nin son
dönemde özellikle Arap dünyasına yönelik uygulamaya koyduğu en önemli
açılımlardan biridir. Türkiye bu adımıyla bölgeyle aracısız iletiĢim kurmak
konusunda önemli bir adım atmıĢtır. Zira pek çok aktör yıllardır bölgeye yöne-
lik yayın yapmaktadır. Örneğin, Rusya (Rusya el Yevm), Ġngiltere (BBC Arap-
ça, Londra Radyosu), ABD (Sava Radyosu, El Hurra, CNN Arapça), Çin
(CCTV Arapça), Fransa (France 24, Monte Carlo Radyosu), Almanya (DW
89
Arapça) ve Ġran
69
gibi Arap olmayan ülkelerin Arapça yayın yapan radyo ve
televizyon kanalları bulunmaktadır.
TRT Arapça bu kanallarla karĢılaĢtırıldığında yeni olmasının da getir-
diği eksikliklerle henüz rekabette gerilerde bulunmaktadır.
70
Görünen o ki TRT
Arapça ile ilgili olarak bazı hayal kırıklıkları ve endiĢeler mevcuttur. Bu an-
lamda Arap dünyasında TRT Arapça‟nın nasıl algılandığı, ne dereceye kadar
etkili olduğu konusunda kapsamlı bir araĢtırmanın yapılması gerektiği açıktır.
Bu çerçevede yapılacak geniĢ katılımlı bir kamuoyu araĢtırması, TRT Arap-
ça‟nın yayınları konusunda eksikliklerin ya da olumlu noktaların neler olduğu
ve daha sağlıklı bir yayın politikası için neler yapılması gerektiği sorularına
somut cevap oluĢturacaktır. Diğer Arap olmayan ülkelerin Arapça yayın yapan
kanalları bilinirliklerini artırmak ve Arapların görüĢlerini alabilmek adına an-
ketler, konferanslar ve sempozyumlar düzenlemektedir. Örneğin, Suriye‟de
Ġran AraĢtırmaları Merkezi, Suriye Kamuoyu AraĢtırmaları Merkezi ile birlikte
Suriyelilerin televizyon izleme eğilimleri ile ilgili anketler yaparak Ġran kanal-
larının izlenme oranını takip ederken
71
Arap dünyasında en çok izlenen Arapça
kanallardan biri olan
Rusya el Yevm kanalı da benzer uygulamalarla “etkinlik
testleri” yapmaktadır.
72
Yazılı basında ise Türkiye‟de Arapça yayın yapan sadece iki derginin
olduğu görülmektedir. Daha ziyade dini içerikli olan bu dergilerin biri Gülen
grubu (Hira) tarafından bir diğeri ise Ġstanbul Ġlim ve Kültür Vakfı (En Nur
liddirasat) tarafından yayınlanmaktadır. Bunların yanında bir iki haber sitesi ve
sınırlı sayıda kiĢisel blok dıĢında Türkiye‟nin Araplara kendi dilleri üzerinden
ulaĢabileceği kanalı bulunmamaktadır. Bu nedenle Araplar, Türkiye‟yi daha
çok Ġngilizce kaynaklardan ya da Türkçe bilen Araplar üzerinden okumaktadır-
lar.
Türk Dizileri
Türk dizilerinin Arap ülkeleri ile kültürel iliĢkilerin geliĢtirilmesinde
ciddi bir etki yaptığı son dönemde en çok tartıĢılan konular arasındadır. Suudi
Arabistan‟da Büyükelçilik de yapmıĢ olan Naci Koru‟nun ifadesiyle “on mil-
69
Ġran‟ın bölgeye yönelik yayın yapan 30 civarında kanalı bulunmaktadır. Ġran‟ın bizzat sahip
olduğu ya da ekonomik destek verdiği kanallarının ilk akla gelenleri: Taha Çocuk Kanalı, el
Âlem Haber Kanalı, el Zehra, el Kevser, el Manar 1, el Manar 2, Ehl-i Beyt, el Ġman, el Mehdi,
Kerbela, el Selam‟dır. Daha ayrıntılı bilgi için bkz: Kasir, “men yasna‟ el akl el Ģii fi dahiyetil
cenubiye?”
70
GörüĢülen isimlerden öne çıkanlar Ģu Ģekildedir: Rabi el Hafiz (Irak), Seyyar el Cemil (Qatar),
Ali Hüseyin Bekir (Lübnan), Ġbrahim Beyyumi Ganim (Mısır), Mouayed Alwindawi (Ürdün),
Samir Budinar (Fas), Fuad Ferhavi (Fas). Özellikle tartıĢma programları beğenilmemekte hatta
Türkiye‟nin imajına zarar verdiği iddia edilmektedir.
71
http://www.spraweb.com/images/1%20pdf.pdf
.
72
Rusya el Yevm‟in, 2010 yılında Dubai Medya ve Pazarlama Fuarı çerçevesinde düzenlediği
“Arap Ġzleyicinin Ortadoğu Olaylarının Arapça Yayın Yapan Yabancı Kanallar Tarafından Ele
Alınması KarĢısındaki Tutumu” adlı sempozyum buna örnek olarak verilebilir.