Kirish I. Umumiy qism

 
=(
745453-515090)*1-






18
,
0
1
)
515090
745453
(
188898 so‗m 
ya‘ni, 1 tonna sifatli uruglik chigit tayyorlanganda 188898 sum kushimcha 
foyda olish mumkin. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

XULOSA VA TAKLIFLAR 
Urug‗lik chigit tayyolash texnologik jarayonlarini urganib tahlil qilish asosida 
quyidagi xulosalarga keldik. 
1.
Paxta yetishtirishda agrotexnik tadbirlar uz vaqtida sifatli qilib bajarilsa, paxtadan 
gektariga 2,5-3 s dan 21-23 s gacha qo‗shimcha hosil olish mumkin. 
2.
Urug‗lik paxta bir-ikki marta terib olinadi. G‗o‗za tupida to‗liq yetilgan, normal 
ochilgan 3 – 5 ta ko‗sak mavjudligida birinchi marta teriladi. Hosil faqat to‗liq 
ochilgan ko‗saqlardan terib olinadi, bunda chala ochilgan ko‗saqlardan nam, 
pishmagan paxtani terishga yo‗l qo‗ymaslik kerak. Ikkinchi terim odatda 7 – 9 
hosil shoxidagi birinchi ko‗saqlar ochilganda boshlanadi. 
3.
Saqlash vaqtida urug‗lik paxtani tekshirib turish uchun har 10 kunda issiqlik 
o‗lchagich yordamida buntning harorati o‗lchab turiladi. Agar urug‗lik paxta 
saqlanayotgan buntning 3 metr chuqurligida harorat 30 °S dan ortiq bo‗lsa, 
bunday paxta 2 – 3 oy davomida qayta g‗aramlash uchun tushiriladi yoki 
haroratini pasaytirish uchun yaxshilab shamollatiladi.
4.
Urug‗lik paxtani qayta ishlashga kirishishdan oldin paxta tozalash zavodi 
korpusining hamma binolari, texnologik jihozlar, paxta va chigit o‗tadigan yo‗llar 
diqqat bilan tekshirib chiqiladi hamda texnik (tovar) paxtadan, chigitdan, 
iflosliklardan tozalanadi.
5.
Chigit shikastlanishi oldini olish uchun urug‗lik paxta texnik paxtaga nisbatan 
birmuncha yengil texnologik rejimda qayta ishlanadi. Maydalangan va 
shikastlangan chigit miqdori 5 % dan va o‗rta tolali navlar chigitida tola qoldig‗i 
0,8 % dan, ingichka tolali paxta chigitida esa 0,4 % dan oshmasligi kerak.
6.
Ekish uchun unuvchanligi 85 % dan kam bo‗lmagan urug‗lardan foydalaniladi. 
chigitdagi tola qoldig‗i o‗rta tolali navlar uchun ular vaznining 0,8 % dan va 
ingichka tolali navlari uchun esa 0,4% oshmasligi kerak. 
7.
Tuksizlantirilmagan urug‗lik chigitlarning ekish uchun muljallangan fraksiyasi 
ulchamlari buyicha bir tekisliligi 94 % kam bulmasligi, tukilgan dori 
aralashmasining mavjudligi esa 0,5 % dan oshmasligi kerak 

---

8.
Koplangan urug‗lik chigitini tashish uchun turli xildagi usti yopik, tegishli 
koidalarga javob beruvchi transport vositalaridan foydalaniladi. Agar chigit ochiq 
transport vositalarida tashilsa koplarning usti brizent bilan yopilishi kerak. 
Dorilanmagan R1, R2 avlodlarning chigitini uyulgan xolda xam tashish mumkin 
9.
Urug‗lik chigit kuruk va yaxshi shamollatib turiladigan omborlarda saqlanadi. 
Ochiq maydonchalarda urug‗lik chigit saqlash man etiladi. Barcha navlarning 
reproduksiya chigiti paxta tozalash zavodlarida, tayyorlov punktlarida, 
xo‗jaliklarda qoplarga solinib, partiyalarga ajratilgan holda quruq omborlarda 
yoki shiyponlarda saqlanadi. Qop yetishmaganda ikkinchi va keyingi 
reproduksiya chigiti zararsizlantirilgunga qadar ombor yoki shiyponlarda uyum 
holida saqlanadi 
10.
Urug‗lik chigit tayyorlash jarayonida uskunalar ishining texnologik tartiblarini 
shunday tanlash zarurki, toki tozalash, saralash va kalibrlash mashinalarida 
ajratiladigan texnik fraksiyalarning jami miqdori chigit unuvchanligining birinchi, 
ikkynchi yoki uchinchi sinfga tegishli bo‗lishiga qarab 5 %, 10 % yoki 15 % 
gacha miqdorda bo‗lsin.
11.
Shunday urug‗lik chigit yetishtirish va tayyorlash texnologik jarayonlarida 
tavsiya etilayotgan texnologiyani kullanilishi natijasida xar gektar xisobiga 
573515 so‗m gacha iktisodiy samara keltirishi mumkin. 1 tonna sifatli uruglik 
chigit tayyorlanganda 188898 sum kushimcha foyda keltiradi.