Alisher Navoiy nomidagi Toshkent
davlat o„zbek tili va adabiyoti
universiteti
“KOMPYUTER LINGVISTIKASI:
MUAMMOLAR, YECHIM, ISTIQBOLLAR”
Respublika I ilmiy-texnikaviy konferensiya
Vol. 1
№. 01 (2021)
http://compling.navoiy-uni.uz/
9
2-rasmda ko‗rinib turgan konkordanser vositasi bir qancha funksiyalarga ega
bo‗lib, ular yordamida uzbekcorpora.uz o‗zbek tilini o‗rganuvchilar va
tadqiqotchilar uchun samarali vositaga aylanadi.
Bu xususiyatlarni quyidagicha jamlab aytish mumkin:
1.
Admin –
bu tugma yordamida tizim administratori
yoki administrator
ruxsat bergan foydalanuchilar ma‘lumotlar bazasiga kirishi mumkin. Bunda
ma‘lumotlar bazasini boshqarish (ma‘lumotlarni qo‗shish,
tahrirlash, o‗chirish)
imkoniyatlari mavjud.
2.
Qidirilayotgan so‗z –
bu maydon korpus qidiruv tizimidan foydalanishdagi
dastlabki vazifa bo‗lib, bu maydonga o‗rganilayotgan so‗z kiritiladi va ―natijani
ko‗rish‖ tugmasi bosiladi
.
―o‗chirish‖ tugmasi
esa maydonni qidirilayotgan
so‗zdan tozalaydi.
3.
Abzaslar –
ma‘lumot kiritish maydoniga so‗z kiritilib, ―natijani ko‗rish‖
tugmasi bosilgan vaqtda natija sifatida o‗rganilayotgan so‗z ishtirok etgan abzaslar
ko‗rinadi. Har bir abzas bir-biri bilan ajratilib ko‗rsatilgan.
4.
So‗zlar –
Natija sifatida topilgan abzaslardagi so‗zlar
ustida sichqoncha
yurgizilganda, ya‘ni sichqoncha qaysi so‗zning ustida bo‗lsa shu so‗zning tagida
chiziq paydo bo‗ladi. Bunda so‗zning ustiga sichqoncha kelgan vaqtda so‗z
teglanadi va so‗z ustidan sichqoncha olib kelib bosilsa 3-rasmda ko‗rsatilganidek
so‗zning xususiyatlari (so‗z lemmasi va razmetkasi) hosil bo‗ladi. O‗rganilayotgan
so‗z esa boshqa so‗zlardan farqli ravishda boshqa rangda ko‗rinadi.
5.
Statistika –
o‗rganilayotgan so‗z
maydonga kiritilib, ―natijani ko‗rish‖
tugmasi bosilgan vaqtda tahlil maydonida ikkita statistik tahlil paydo bo‗ladi:
- Qidiruv natijasi sifatida topilgan, o‗rganilayotgan so‗z
ishtirok etgan
abzaslar soni;
- O‗rganilayotgan so‗z, ma‘lumotlar bazasida mavjud bo‗lgan matnlarda
ishtirok etgan miqdori[1].
3-rasm. So‗zning lemmasi va razmetkasi.
