Alisher Navoiy nomidagi Toshkent
davlat o‘zbek tili va adabiyoti
universiteti
“KOMPYUTER LINGVISTIKASI:
MUAMMOLAR, YECHIM, ISTIQBOLLAR”
Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya
Vol. 1
№. 01 (2022)
http://compling.navoiy-uni.uz/
266
TABIIY TILDA MATNLARNI QAYTA ISHLASH.
Abdurahmonova Umida Rustamovna,
Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti “Kompyuter
lingvistikasi va raqamli texnologiyalar” kafedrasi o‘qituvchisi.
Qayumov Surxon O‘lmas o‘g‘li,
Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek
tili va adabiyoti universiteti,
Kompyuter lingvistikasi mutaxassisligi 2-bosqich magistranti.
Annotatsiya.
Ijobiy natijalarga ega bo‘lgan tadqiqotlar mavjud bo‘lsa-da,
ilmiy sharhlarga ko‘ra, bunday tadqiqotlarning barchasida
uslubiy kamchiliklar
mavjud. Hammasi bo‘lib, NLP tarafdorlari da'vo qilgan
natijalarni takrorlash
mumkin bo‘lmagan yuqori sifatli tadqiqotlar uch baravar ko‘p bo‘lgan. Bu tabiiy
tilda (ya'ni odamlar gapiradigan va yozadigan tilda) matnlarni qayta ishlash bo‘yicha
keng ko‘lamli vazifalardir. Klassik NLP muammolari to‘plami mavjud bo‘lib,
ularning echimi amaliy ahamiyatga ega.
Kalit so‘zlar: til (lingvistik), maxsus texnika, zamonaviy neuro lingvistika,
matn, korpus.
Bu tabiiy tilda (ya'ni odamlar gapiradigan va yozadigan tilda)
matnlarni
qayta ishlash bo‘yicha keng ko‘lamli vazifalardir.
Klassik NLP muammolari
to‘plami mavjud bo‘lib, ularning echimi amaliy ahamiyatga ega.
Birinchi va eng muhim tarixiy vazifa - bu mashina tarjimasi. Bu juda uzoq
vaqtdan beri mavjud va katta taraqqiyot bor. Ammo yuqori sifatli to‘liq avtomatik
tarjimani (FAHQMT) olish vazifasi hali ham hal qilinmagan. Bu qaysidir ma'noda
NLP ning dvigateli, bajarilishi mumkin bo‘lgan eng katta vazifalardan biridir.
Ikkinchi vazifa - matnlarni tasniflash. Matnlar to‘plami berilgan va vazifa bu
matnlarni toifalarga ajratishdir. Nima? Bu korpus uchun savol.
