136
....
[İ]craata xitam verilməsi barədə qərardad iki halda qəbul edilir:
iddiaçı iddiadan özü imtina etdikdə və ya iddia məhkəmə tərəfindən geri
götürülmüş sayıldıqda. Ərizəçi hesab edir ki, İPM-in 55.3-cü maddəsinin
müddəalarına müvafiq olaraq iddianın məhkəmə tərəfindən geri
götürülmüş sayılması nəticəsində icraata xitam verilməsi barədə qəbul
edilən qərardad onun məhkəməyə müraciət etmək hüququnu pozur.
....
Konstitusiyanın 60-cı maddəsinin I hissəsinə əsasən hər kəsin
hüquq və azadlıqlarının məhkəmədə müdafiəsinə təminat verilir....
Məhkəməyə müraciət etmək hüququ bu mənada xüsusi önəm
daşıyır. Belə ki, sözügedən hüququn pozulması bütövlükdə məhkəmə
müdafiəsi hüququnun həyata keçirilməsini əhəmiyyətsiz edir....
Qeyd olunan hüququn vacibliyinə baxmayaraq, o, mütləq deyil,
lakin bu hüququ məhdudlaşdıran tədbirlər legitim məqsədlərə nail olmaq üçün
tətbiq edilməli, onun əsas mahiyyətinə toxunmayaraq mütənasiblik meyarına
cavab verməlidir.
....
İnsan Hüquqları üzrə Avropa Məhkəməsinin (bundan sonra –
Avropa Məhkəməsi) Golder Birləşmiş Krallığa qarşı işi üzrə Qərarında
qeyd olunmuşdur ki, məhkəmə araşdırması hüququnun bir aspektini
təşkil edən məhkəməyə müraciət etmək hüququ Konvensiyanın 6-cı
maddəsinin 1-ci bəndində nəzərdə tutulan hüququn ayrılmaz elementidir
(21 fevral 1975-ci il tarixli Qərar, § 36). Bu hüquq mütləq deyil və ona dair
nəzərdə
tutulan,
xüsusilə
də apellyasiya şikayətinin
qəbul
edilənlik şərtlərinə
aid
olan
məhdudiyyətlər
qoyula
bilər.
(Ashingdane Birləşmiş Krallığa qarşı işi üzrə 28 may 1985-ci il tarixli
Qərar, § 57). Lakin ona dair qoyulan məhdudiyyətlər bu hüququn
mahiyyətinə xələl gətirəcək dərəcədə şəxsin məhkəməyə müraciət etmək
hüququnu məhdudlaşdırmamalıdır. Onlar legitim məqsəd güdməli və
istifadə olunan vasitələr və güdülən məqsəd arasında ağlabatan
mütənasiblik əlaqəsi olmalıdır. (Fayed Birləşmiş Krallığa qarşı işi üzrə 21
sentyabr 1994-cü il tarixli Qərar, § 65; Bellet Fransaya qarşı işi üzrə 4
dekabr 1995-ci il
tarixli Qərar, § 31).
İPM-in 55.5-ci maddəsinin müddəalarına görə, məhkəmə icraata
xitam verilməsi haqqında qərardadın qəbul edilməsindən öncə iddianın
geri götürülmüş sayılması barədə qənaətə gəlməlidir. Bu, İPM-in 55.3-
cü maddəsinin məzmununa görə qərardadla rəsmiləşdirilməlidir. Hüquqi
texnika baxımından, habelə İPM-in 55.5-ci maddəsinin ikinci cümləsinə
görə, məzmunca və prosessual baxımdan fərqli, lakin bir-biri ilə bağlı bu