Salatın Əhmədli
231
insanın bar-bəhər fəslidir. İnsanın da ömründə bu
fəsillərə bənzərlik var. Uşaqlıq günlərə bənzər, günlər
də yaza. Uşaqlıq insanın həyatının doğuluşudur,
yaranışıdır, bir ömrün təməl daşıdır. Uşaqlığın günləri
yaz çiçəklərinə bənzər. Al-əlvan güllər gözlərini
oxşayır. Doğrudan da, necə də qəribədir, mənə elə
gəldi ki, güllər və günlər insan uşaqlığının timsalında
elə eyni mənanı daşıyır.
Sonra qaynar yay gəlir. İsti, odlu-alovlu yay.
Özündə həftələri yerləşdirən yay. Çiçəkləri bara-
bəhərə çevirən yay. Bir daha düşündüm ki, təbiətlə
insanın həyatında, insanın həyatını ipə-sapa düzən
günlərdə, həftələrdə, aylarda, illərdə əbədi bir bağlılıq
var.
İndi daha sevinirdim. Gözlərim gülürdü. Düşü-
nürdüm ki, daha bilmədiyim heç nə qalmadı. Yenə
cijimin gülər gözləri nə isə demək istəyirdi. Əslində,
onun gözləri mənim vermədiyim sualın cavabını
demək istəyirdi.
- Hə, nə oldu? Nəsə soruşmaq istəyirdin?
- Yox, yox, nə soruşacaqdım ki, - tez cavab
verdim. Cavabım da təzədən suallı oldu. Bilmirəm,
bəlkə də, çoxdan görmədiyim, hansısa uzaqlıqdan
Salatın Əhmədli
232
gələn cijimin elə qəfil gəldiyi kimi, qəfil də yoxa
çıxacağından qorxdum. Yəqin ki, mənim təlaşımı
cijim də gördü.
- Darıxma, qızım, hələ neçə illər bundan əvvəl
sənə dediklərimi yadına sal.
Cijim mənə o qədər sözlər demişdi ki, o qədər
nəğmələr söyləmişdi ki… Bir zaman yuxumun vaxtı
gələndə qucağına sıxıb, həzin, kədər qarışıq bir səslə
başqa bir kimsənin duymayacağı, ancaq mənim
eşidəcəyim, mənim dilimdə səslənən laylaları deyəsən
təzədən eşidirdim: «Layla deyim yatasan, qızılgülə
batasan…». Nə qədər qəribə olsa da, ağlımın
kəsmədiyi, ayağımın yer tutmadığı vaxtlar cijimin
qucağında olduğum günlər qızılgülqarışıq gözlərimin
önünə gəldi. Sevindim, yenə gözlərimdəki sevinci elə
cijimin gözlərindən duydum, üzünə yayılmış tə-
bəssümündən duydum. Həmin o qızılgüllərə batdığım
günlərin yaddaşımda oyanmış çağlarından baxırdım.
Belə anlarda cijimin də gözləri gülərdi.
Hə, axır ki, cijim özü əllərini uzatdı. Mənim
əllərimi ovuclarının içinə aldı. Asta-asta sığalladı.
Beləcə analı günlərimi mənə təzədən yaşatdı.
Salatın Əhmədli
233
Birdən ruhuma bir üşütmə gəldi. Elə bildim ki,
cijim nəsə qorxulu bir şey deyəcək. Bu nəvazişləri ilə
o məni deyəcəyi sözlərin ağırlığına tab gətirməyə
hazırlayırdı.
- Hə, qızım, insan üç şeyin qədrini bilmir –
sağlamlığın, cavanlığın və həyatın. Gərək sağlam
yaşadığın hər anı, hər günü unutmayasan ki, bunu itirə
də bilərsən. İnsan zəhmətsiz qazancı dağıtdığı kimi,
zəhmətsiz qazancın qədrini bilmədiyi kimi sağlamlığın
da qədrini bilmir. Sağlamlığını israf eləyir, unudur ki,
əlindən salıb büllur şüşə kimi sındıra bilər. Cavanlıq
da belədir. Gərək onu da elə yaşayasan ki, qocalığa
gəlib çatanda peşman olmayasan. Cavanlıq və qocalıq
bir-birini tamamlayanda insanın həyatı yaranır.
Cavanlıq sənin ömrünün aylarıdır. Aylar bir-birinə
calanıb, illəri yaradır. Həyat dediyin də elə bu
anlardan ibarətdir. Əldən gedən daşın da qiymətli
olmağını müdriklər çoxdan deyib. O ki ömür ola.
Həyatın şirin olmağını istəyirsənsə, qəlbini sevgiyə aç.
Bu sevgi səni yorulmağa, usanmağa qoymaz.
İnsanlara sevgi… Heç bilirsən bu nədir?
Mən həmişə cijimin suallarından qorxmuşam ki,
ona istəyincə cavab verə bilməyim. İndi necə cavab
Salatın Əhmədli
234
verim? Düşünürdüm, hiss eləyirdim ki, cijim mənə
demək istəyir ki, insan gərək sevginin qədrini bilsin.
Bir şey ki, səni yaşadır, sənin həyatına bir məmnunluq
gətirir, qəlbən, ruhən özünü xoşbəxt hiss eləyirsən, bəs
bunun qədrini niyə bilməyəsən?
Eh, ay ciji. İnsanlar müxtəlifdir, təbiətləri də bir-
birinə bənzəmir. Sənin gözlərindən oxuduğum cavabı
elə olduğu kimi sənin özünə qaytarıram: «Bəli,
insanlar sağlamlığın, cavanlığın və həyatın qədrini
bilmədiyi kimi… Bir də sevginin qədrini bilmir. Onun
qismətinə, taleyinə çıxmış sevginin. Sonra başa
düşdük ki, hər sevgidə bir nifrət, hər nifrətdə bir sevgi
yaşayır. İllərə qarışıb onun içində ərimiş sevgimizin
qədrini lazımınca qiymətləndirə bilmədik».
Cavabımın əvvəlilə cijim razılaşırdı. Başını asta-
asta tərpətməyindən, gülümsər çöhrəsindən duyurdum
bunu. Amma deyəsən, axıra yaxın bir qədər çöhrəsi
tutuldu, buludlandı.
- Hər kəs özündən gəlməlidir, öz dünyasından. –
Mən belə düşündüm.
İllərin uzaqlığından gəlmiş cijimi niyə günahlan-
dırmalıyam ki? Axı cijim mənim həyatımın elə
çağında gəlib ki, aylarımın da, illərimin də ehtiyatda
Salatın Əhmədli
235
qalanını yaddaşıma gətirsin. Ötüb keçənlərlə qarşıda
olacaqları başa-baş qoyum, düşünüm, daşınım. Bəlkə,
incitdiyim illər olub, bəlkə elə incitdiyimə görə o illər
tarixin səhifələrinə gömülüb. Cijim gözümə kitab kimi
görünürdü, mən indi o kitabı vərəqləyirdim. Özümdən
küsüb gedən illəri qaytarmaq üçün cijimin illərinə
pənah aparmaq istəyirdim. Və o illərin vərəq-vərəq
səhifələrində, damar-damar yaddaşında yaşanmışları
görmək istəyirdim. Elə yaralar var ki, qanı axır, bu
qanı görmürük. Elə ocaqlar var ki, yanır, tüstülənir,
korun-korun öz içindən közərir, amma görə bilmirik.
Bəlkə, mənim də belə illərim az olmayıb. O illərin
bağrına çalın-çarpaz dağ çəkmişəm. Ağrıtmışam
onları, ağlatmışam… Vaxtında qədrini bilmədiyim,
boş ötən, zəhmətsiz keçən, barsız-bəhərsiz qalan
illərdən danışıram.
Yenə cijimin məhrəm, isti əlləri saçlarımda gəzdi,
yanaqlarımı oxşadı. Yenə qəlbimə istilik, hərarət
gəldi. Başa düşdüm ki, küsən illərin əvəzinə təzə illər
gəlir. Mənə yaşamaq, yaratmaq həvəsi gətirən illər.
Cijimin səsi uzaqdan gəlirmiş kimi mənə güclə
çatırdı:
Salatın Əhmədli
236
- Gəlir, qızım, o, illərin arxasında dayanan
Qocalıq. Dayanıb o illərin arxasında. Hələ çox var.
Özünü darıxdırma, amma onu tələsdirən, onu tez
gətirən bir bəla da var, adına da tənbəllik deyirlər.
Bircə onu özünə yaxın buraxma. Qələmin yazsa,
düşüncələrin çağlasa, o tənbəllik deyilən nədirsə,
qorxusundan sənin həndəvərinə yaxın gələ bilməz.
Cijimin sözlərindən sonra elə bil ki, gözlərim
açıldı, O dünyanın o başınacan gəzdiyim, gördüyüm
yerlərin hamısını mənə göstərdi. O uzaqlıqda
dayanmış qocalığı da görürdüm. Bir gözün görə
biləcəyi qədər qapını aralıyıb, baxıram. Qocalıq
pələng kimi hərisliklə marıtlayıb, barmaqları ilə
illərimi sayırdı, qocalıqla mənim aramdakı illəri.
Mənə doğru can atırdı. Nə qədər uzaqda olsa da, hiss
eləyirdi ki, mən də onu görürəm; gəl, gəl deyirdi.
Amma arada illər var idi. Məndən küsüb gedən,
bir daha qayıtmayacaq illərin əvəzində həyatıma
gələcək illər onun qabağına sədd çəkmişdi:
- Yox, elə demirəm.
- Nəyi demirsən? - cijim soruşdu.
Qocalığı istəmədiyimi cijimə söylədim.
Dostları ilə paylaş: |