Modulun adı: Korreksiya pedaqogikasında yeni üsulların tətbiqi və fəaliyyətlərin təkmilləşdirilməsi
50
2.1. Fəaliyyətin təkmilləşdirilməsi üçün yeni üsul və yanaşmaların təcrübədə tətbiq
edilməsi ilə bağlı təkliflər verir
Qabaqcıl təcrübənin öyrənilməsi və tətbiqi
Bu missiya qabaqcıl məktəblər və müəllimlərin iş təcrübəsinin öyrənilməsi və nəzəri
cəhətdən ümumiləşdirilməsi məqsədi daşıyır. Bəzən müəllimlər empirik yolla (təcrübə yolu
ilə) yenilik xarakteri daşıyan və pedaqogikaya bəlli olmayan vacib metodiki uğur qazanırlar.
Təlim
-
tərbiyə işində qabaqcıl pedaqoji təcrübənin nəzəri
cəhətdən ümumiləşdirilməsi
həmin yeniliyin pedaqoji elmin sisteminə daxil edilməsinə imkan verir. Qabaqcıl təcrübənin
öyrənilməsində aşağıdakı modellər mühüm rola malikdir:
Modelləşdirmə., modellərin yaradılması və tədqiqi metodudur. Didaktikada
modelləşdirmə aşağıdakı məsələlərin uğurla həll edilməsi üçün tətbiq olunur:
•
Tədris materiallarının strukturunu optimallaşdırmaq;
•
Tədris prosesinin planlaşdırılmasını yaxşılaşdırmaq;
•
İdrak fəaliyyətini idarə etmək;
•
Təlim
-
tərbiyə fəaliyyətini idarə etmək;
•
Təlimi diaqnozlaşdırmaq, proqnozlaşdırmaq və layihələşdirmək.
Tarixi müqayisəli tədqiqat üsulu.
Azərbaycanda təhsil, təlim və tərbiyə məsələləri,
habelə pedaqoji fikrin tarixi və ya xarici ölkələrdə müxtəlif
təhsil sistemlərinin
xüsusiyyətlərini müqayisəli şəkildə öyrənmə zərurəti meydana çıxanda tədqiqatın bu üsulu
tətbiq olunur.
Formallaşdırma və ekstrapolyasiya metodu əldə edilmiş elmi nəticələrin dəqiq ifadəsi
(ən çox riyazi düstur şəklində) və bu ifadə zəminində yeni sahələr və obyektlərin
öyrənilməsi ilə bağlıdır. Formallaşdırmadüsturla bağlıdırsa,
ekstrapolyasiya az sayda
faktlara əsaslandırılaraq ümumi nəzəri nəticələrin çıxarılması və həmin nəticələrin hələ
tədqiq olunmamış faktlara şamil edilməsidir.
Aksiomatik metod bəzi fikirləri isbatsız olaraq doğru hesab
edir və həmin fikirlərə
əsaslanaraq yeni nəticələr çıxarır. Pedaqogikanın aksiomları (isbatsız qəbul edilən
həqiqətləri) və teoremləri hələ dəqiq müəyyənləşdirilməmişdir.
Pedaqoji tədqiqatda riyazi üsullar adətən digər üsulların tərkibində tətbiq edilir və
iki
əsas məqsədə xidmət edir:
•
Toplanmış pedaqoji faktlarda baş verən keyfiyyət dəyişikliklərini dəqiqləşdirmək;
•
Həmin faktlar arasındakı kəmiyyət asılılığını təyin etmək.
Nəticə
etibarilə, riyazi üsullar pedaqoji qanunauyğunluqların elmi cəhətdən dəqiq
ifadə olunmasına şərait yaradır və tədqiqatın elmiliyini yüksəldir.
Pedaqoji tədqiqatda istifadəsi faydalı olan riyazi üsullar çoxdur.
Orta riyazi
göstəricilərin hesablanması, dispersiya əməliyyatı, orta kvadrat sanmanın
müəyyənləşdirilməsi, variantlıq əmsalının tapılması və s..
Təlim və tərbiyə problemlərinin öyrənilməsi zamanı daha geniş istifadə edilən sadə
riyazi üsullar bunlardır: qeydə alma, nizamlama və pedaqoji tədqiqatların texnologiyası (və
ya tədqiqatın metodoloji aparatı).
