Kurs ishi mavzu: Xalqaro iqtisodiy munosabatlar tizimida O’zbekistonning o’rni

Mln. AQSH dollari

Jami	MDH davlatlari	Boshqa davlatlar
Jami	17901,7	6364,8	11536,9
shu jumladan:
Paxta tolasi	281,6	1,3	280,4
Oziq-ovqat mahsulotlari	1517,5	960,9	556,6
Kimyo mahsulotlari va buyumlari	876,9	405,8	471,1
Energiya manbalari va neft mahsulotlari	2524,9	1403,0	1121,9
Qora metallar va undan tayyorlangan buyumlar	349,6	102,8	246,8
Rangli metallar va undan tayyorlangan buyumlar	951,3	153,3	798,0
Mashina va asbobuskunalar hamda ularning qismlari	451,4	307,0	144,3
To‘qimachilik mahsulotlari	1626,6	815,1	811,5
Oltin	4918,3	-	4918,3
Xizmatlar	3560,2	1850,9	1709,3
Boshqalar	843,5	364,8	478,7

Import. Respublikada import o‘rnini bosuvchi mahsulotlarni ishlab chiqarishni rag‘batlantirish va ishlab chiqarishni mahalliylashtirish borasida amalga





¹⁴3-jadval. MDH va boshqa davlatlarga eksport tarkibi (2019-yil)
oshirilayotgan islohotlar importni keskin oshib ketishiga yo‘l qo‘ymadi. Shu bilan birga, mamlakatga kiritilayotgan salmoqli investitsiyalar natijasida so‘nggi yillarda import hajmi oshib kelayotganligini kuzatish mumkin. Jumladan, hisobot davrida import hajmi 24,3 mlrd. AQSh dollarni (2018 yilga nisbatan 124,9 %) tashkil etib, valyutani erkinlashtirish boshlangan davrga nisbatan 1,7 barobarga oshgan.
Import tarkibida eng katta ulush mashina va asbob-uskunalar hamda ularning qismlari (43,8 %), kimyo mahsulotlari va undan tayyorlangan buyumlar (13,2 %) hamda xizmatlar (10,0 %) hisobiga to‘g‘ri keldi.
Import tarkibi (2019 yil yanvar-dekabr, ulush %)

2. 
   diogramma¹⁵
   

2019 yilda import qilingan tovarlar va xizmatlar tarkibi tahlili shuni ko‘rsatdiki, 2018 yilga nisbatan mashina va asbob-uskunalar hamda ularning qismlari importining ulushi 36,1 % dan 43,8 % gacha o‘sdi, oziq-ovqat mahsulotlari va kimyo mahsulotlari importining ulushi esa 9,1 % dan 7,8 %ga va 15,3 %dan

¹⁵ 2-diogramma. Import tarkibi (2019-yakunlari bo’yicha)
13,2%ga kamaydi. Umuman olganda, barcha mahsulotlarda o‘sish kuzatilishiga qaramasdan, ularning (mashina va asbob-uskunalardan tashqari) jami importdagi ulushi pasaymoqda. So‘nggi uch yildagi umumiy import hajmining o‘sishi (1,7 barobar) fonida xizmatlar importining mutloq o‘sishiga qaramasdan (1,2 barobar) uning jami importdagi ulushi kamaymoqda (4,1 foiz punkt). Oziq-ovqat mahsulotlarining importi hajmlarining o‘sishiga shakar xomashyosi (6,1 barobar o‘sish), kakao, un va qandolat mahsulotlari (va ulardan tayyorlangan mahsulotlar) (1,7 barobar), sitrus (2,2 barobar) hamda go‘sht va sub oziq-ovqat mahsulotlari (2,1 barobar) importi ta’sir qilgan. Energiya tashuvchi va neft mahsulotlari importi oshishiga esa qayta ishlangan neft mahsuloti importining oshganligi (125 barobar) bevosita ta’sir etgan. Qishloq xo‘jaligi uchun mashina va asbob-uskunalar (90 barobar), avtomobillar uchun uskuna va ehtiyot qismlar (87 barobar), ekskovator va buldozerlar (119 barobar) hamda tibbiy asbob va moslamalarning (146 barobar) nisbatan yuqori o‘sishi hisobiga jami import hajmini oshishiga olib kelgan.