Kuzatish yerda hayot paydo bo‘lgandan boshlab, uzoq tarixiy davrlar davomida rivojlanib kelmoqda. Nuqtalar o'rniga tog'ri javobni tanlang Biosfera
Yüklə 36,44 Kb.
|
| …. — tabiat jismlari va hodisalarning tabiiy sharoitlarda maqsadga yo‘nalgan va bevositashu hodisalarning borishiga aralashmagan holda sezgilar bilan qabul qilib olishdir. Nuqtalar o’rniga kerakli atamani qòying. Kuzatish .......yerda hayot paydo bo‘lgandan boshlab, uzoq tarixiy davrlar davomida rivojlanib kelmoqda. Nuqtalar o'rniga tog'ri javobni tanlang Biosfera "Saydana", "Mineralogiya", "Qadimgi avlodlardan qolgan yodgorliklar", "Hindiston", "Geodeziya" kabi asarlarida muallifi qaysi mutaffakir bo‘lgan Beruniy “Kitab surat al-arz" ("Yer tasviri") kitobida asosan qanday ma’lumotlar yoritilgan Dunyo qit’alari, okeanlar, qutblar, ekvator, sahrolar, ko’llar, o’rmonlar, turli mamlakatlar o’lkalari, hayvon va o’simliklar “Yer yuzida chang va tutun bo‘lmasa, inson ming yil yashar edi" degan iborasining muallifi kim Ibn Sino «Bolalar bog‘chasida tabiat burchagi»kitobi muallifini toping «Yilning to‘rt fasli», «Kichkintoylar», «Mevalar», «O‘simliklar», «Barglarni terib ol», «Juft rasmlar» bu o’yinlar qanday o’yinlar hisoblanadi Stol bosma o’yinlari Abu Ali Ibn Sinoning qaysi asarida materiya, fazo, vaqt, shakl, harakat, borliq kabi falsafiy tushunchalar, shuningdek, matematika, kimyo, botanika, ekologiya, geologiya, astronomiya, psixologiya kabi fanlar haqida fikrlar bayon etilgan Kitob ash – shifo (Davolash kitobi) Amaliy uslub deganda nimani tushunasiz O’yin metodi, mehnat, oddiy tajribalar Aprel oyining oxirida va ko‘pincha may oyining boshlarida qaysi daraxt kumushsimon barglar bilan qoplanadi. Jiyda Asalarilar har bir oilasida bitta ona urug‘i bo‘lib, u necha yilgacha yashaydi Barglar, urug‘lar, gullar, mevalar, sabzavotlar bilan o‘ynaladigan «Ajoyib qopcha», «Mevalar va ildizlar», «Bu butoqda kimning bolakaylari» va shu kabio‘yinlar qaysi o’yin turiga kiradi Predmetli o’yinlar Beruniy qaysi asarida qushlarning tarqalishi, tashqi ko‘rinishi, xususiyatlariga batafsil to‘xtab o‘tilgan Hindiston Biosfera tushunchasi fanga nechanchi yilda kim tomonidan fanga kiritilgan 1875 yilda Eduard Zyuss Bolalar bog‘chasida Tabiat bilan tanishtirish uslublari nechta asosiy guruhga bo‘linadi 3ta: ko’rgazmali, amaliy, og’zaki Daryo suvlari yuvilgan jinslarni oqizib ketish nima deb ataladi Transpartirovka Daryo suvlarning oqimi o‘z o‘zanini yuvish nima deb ataladi Erroziya Ekologiya tushunchasi fanga birinchi bo‘lib qachon va kim tomonidan kiritilgan 1866 yilda nemis biologi Gekkel Ekologiya tushunchasi qaysi so'zdan olingan bo‘lib, qanday ma’noni bildiradi yunoncha eko uy makon logos fan Ekuskursiya so‘zining lug‘aviy ma’nosini toping lotincha excurro sayr qilish Golfstrim oqimi qaysi okeanda vujudga keladi Atlantika Jiblajibonlar qachon uchib keladilar Fevralning oxiri martning boshida Jonli tabiat burchagi uchun o‘simlik va hayvonlarni tanlashda muhim bo‘lgan talablar. Tabiat burchagida yashovchilarni parvarish qilish, bolalarning yoshiga mos bo’lishi, o’simlik va hayvonlarning muassasa binosidagi hayot faoliyati o’sishi va rivojlanishida binoning doimiy haroratini, karbonazt angidrid gazining konsentratsiyasini, quruqligini, shovqin – suronning mavjudligini hisobga olish zarur Jonli tabiat o‘ziga xos xususiyati bu.... oziqlanadilar, nafas oladilar, o’sadilar Jonli tabiatga kiruvchi jism va narsalarni toping o’simliklar, hayvonlar, mikroorganizmlar, odamlar Jonsiz tabiat o‘ziga xos xususiyati bu.... oziqlanmaydi, o’smaydi, ko’paymaydi, rivojlanmaydi Jonsiz tabiatga kiruvchi jism va narsalarni toping yer, quyosh, yulduzlar, suv, havo, toshlar, tuproq Jonzotlar bilan ehtiyotkorlik bilan munosabatda bo‘lish va bolalarga to‘g‘ri o‘rgata olish kimning vazifasi sanaladi Tarbiyachi va oila tarbiyachisi Kasallikni davoloshda “suvni tozalashga oid tavsiyalar” qaysi alloma tomonidan bayon etilgan Ibn Sino Ko‘rgazmalilik qoidalaridan foydalanishning asosiy vazifasi o‘quvchilarning .............. faoliyatlarini faollashtirishdir.Tushirib qoldirilgan so‘zni toping Bilish Kuzatish qayerda bo‘lsa, obyekt yaxshi yoritilgan bo‘lishi, unga yaqinlashish qulay bo‘lishi uchun yorug‘lik yon tomondan tushib turishi lozim Tabiat burchagida Kuzatish, rasmlarni ko‘rish, diafilm, kinofilm, ekskursiyalardan qaysi uslubda foydalaniladi Ko’rgazmali uslub Mart oyida harorat gradusgacha darajagacha ko‘tariladi +25 +29 gacha Mis, oltin, kuz biz nafas olayotgan havomiz bular nimaga kiradi Moddaga MTTda o‘simlik va hayvonlarning muassasasi binosida saqlashda qaysi omillar inabotga olinadi. Doimiy haroratni, karbonat angidrid gazining konsentratsiyasini, quruqligini, shovqin suronning mavjudligini MTTda tabiat burchagida doimiy yashovchilarga kiradigan o‘simlik va hayvonlar xona gullari, qafasdagi qushlar, akvariumdagi baliqlar, kata guruhlarda esa hayvonlar kiradi MTTda tabiat burchagida o‘simliklarni sug‘orishda qanday haroratdagi suv quyiladi. O’simlikka xona haroratidagi suv quyiladi MTTda tabiat burchagini tashkil qilishdan maqsad bu...Tabiatga ehtiyotkorona munosabatda bo’lishni shakllantirish Nima O‘simliklar dunyosi, hayvonot olami yosh qalbning to‘g‘ri o‘sib shakllanishida, tabiatda bo‘ladigan voqea-hodisalarning sir-asrorini o‘rganib voyaga yetishida katta manba bo‘lib xizmat qiladi Tabiat Nimani kuzatishda tarbiyachi izchillikka rioya etib, bolalarning diqqatini «Nima qilyapti», «Qanday yuryapti», «Nima yeyapti» «Qanday yeyapti» «Ko‘zlari qanday (shakli, rangi)» kabi savollardan foydalanishi kerak Hayvonlarni kuzatish Nuqtalar o‘rniga mos so‘zni qo‘ying .............- bu sezgi organlar faoliyatining, xotiraning yoki tasavvur Qilishning mahsulidir. Tushirib qoldirilgan so‘zni toping Tasavvur Nuqtalar o‘rniga tegishli so‘zlarni qo‘ying “Xalq xo‘jaligida va turmushda foydalanadigan tog‘ jinslari va minerallar ........... deb ataladi” Foydali qazilmalar O‘lkamiz cho‘llarida uchraydigan qushlar qaysi javobda to‘g‘ri ko‘rsatilgan So’fito’rg’ay, qirg’iy, ilonxo’r burgut, qoraqush O‘txo‘r hayvonlarga qanday hayvonlar kiradi Ohu, qo’y, ho’kiz, maymun, karkidon, jirafa Odamlar yasagan jismlarga nimalar kiradi Stol, stul, mashina, sumka Olma va nok daraxtlarini bir-biridan necha metr masofada o‘tqaziladi 6-10 Ona asalari qaysi vaqtlarda tuxum qo‘ya boshlaydi Bahorning iliq kunlarida gullar ochila boshlaganda Ona chumoli qanday vazifani bajaradi tuxum qo’yadi Poliz ekinlariga nimalar kiradi Kartoshka, piyoz Qanday o‘yinlarda bolalar o‘zlarida tabiatdagi narsa va hodisalar, hayvonlar va o‘simliklar haqida mavjud bo‘lgan bilimlarni aniqlaydilar, mustahkamlaydilar, kengaytiradilar Didaktik o’yinlar Qaysi mevali daraxt o‘zidan kuchli xushbo‘y hid taratib sariq gullaydi. Jiyda Qaysi alloma o‘z qarashlarida “suvni isrof qilish – nonni isrof qilishdek gunoh ekanligini, hovuz, quduq, sardoba suvini toza saqlash hamma uchun ham savob, ham farz ekanligini” tushuntirilgan Alisher Navoiy Qaysi guruh bolalari kuzatish uchun zarur bo‘lgan muhitni o‘zlari yarata oladilar (masalan, ozuqa tayyorlash, jonivor uchun joy tayyorlash kabi) O’rta guruh Qaysi guruh bolalari o‘z kuzatishlarida oddiy moslamalar, ba’zan esa asboblar — termometr, flyuger, lupa, reyka (qorning qalinligini o‘lchash uchun va shu kabi) lardan foydalanishlari mumkin Tayyorlov Qaysi guruh kuzatishlar jarayonida bolalar obyektlarning xarakterli va muhim belgilari bilan tanish bòlib tabiatdagi mavsumiy o‘zgarishlar ustida uzoq muddatli kuzatishlar olib boradilar Katta guruh Qaysi mevali o‘simliklar oldin gullab, keyin barg chiqaradi. O’rik, shaftoli, bodom Qaysi o‘z juftlaridan xatto qish faslida ham ajralmaydilar Qarg’alar Qaysi olim biosfera (yunoncha — «bios» — hayot, «sfera» — shar) deb nomlagan V.I. Vernadskiy Qaysi olim hamma narsani tabiatga bog‘lab tushuntirgan Komenskiy Qaysi tabiiy omil - geomorfologik agent sifatida tog‘ jinslariga ta’sir etib, yemirish, uchrish va yotqizish kabi ishlarni bajaradi Shamol Qaysi yosh guruhdagi bolalar qiziquvchan bo‘ladilar, ko‘p savollar beradilar, narsalarni sifatlari va xususiyatlari, atrof-muhit tabiati va ijtimoiy hayot hodisalari bilan qiziqib tanishadilar 4 – 5 yosh Qaysi yosh guruhlarda dastlabki kuzatishlar bolalarning ozchiligi bilan o‘tkaziladi 3 – 4 yosh Qaysi yoshdagi bolalarda kuzatishdan ko‘pincha tanish jism va hodisalar haqidagi tasavvurlarni kengaytirish, yangi obyektlar bilan tanishtirishda foydalaniladi 4 – 5 yosh Quyosh sistemasida Yer sayyorasi nechanchi o‘rnida turadi Uchinchi Relef so‘zining lug‘aviy ma’nosi toping fransuzcha relef, lotincha relevo ko’taraman Sabzavot ekinlariga nimalar kiradi Sabzi Sharqda yozilgan "Kitab surat al-arz" ("Yer tasviri") asar muallifi kim Muhammad al Xorazmiy Shimoliy va janubiy qutblarni tutashturuvchi chiziqlar nima deb ataladi Meridian chiziqlar Suv necha xil ko’rinishda bo’ladi 3 xil: suyuq, bug’, muz Suvga tushsa, suv bo‘lmaydi, Loyga tushsa, loy bo‘lmaydi ushbu mantiqiy topishmoq javobi bu Soya Tabiat bilan tanishtirish mashg‘ulotlarini o‘tkazishda nimalar muhim hisoblanadi Sayr va ekskursiya darslari Yüklə 36,44 Kb. Dostları ilə paylaş:
|