M e h r ib a n Ə k b ə ro V a TƏSVİRİ SƏNƏt və onun təDRİSİ metodikasi (Dərslik)

T ə s\’ir i s ə n ə t və o n ıu ı tə d r is i m e to d ik a sı
MƏŞĞƏLƏ 11 
Rəsm. Oyuncaqlar üçün ev
Məqsəd: 
Uşaqlara düzbucaq və kvadrat formalı təsvirin çəkil­
mə metodikasuu öyrətməyi davam etdirmək  və  rəng  seçimində  sər­
bəstlik verərək rəng anlayışını inkişaf etdirmək, fırçadan düzgün isti­
fadə  texnikasını  mənimsətməyi  davam  etmək 
(rəngləyərkən  kağızən  üzərinə  fırçanın  bütün 
xov unu basmaq) və təsvirə sərbəst əlavələr et­
məklə onu zəngiləşdimıoyə nail olmaq. 
Vəsait.
Tərbiyəçidə iki ev  təsvirli nümunə,  (evin 
biri üç  pəncərəli. digəri  isə iki pəncərə və qapı 
təsvirli.)  2-3  ovuncaq uşaqlarda diı/bucaq  for­
malı ağ kağızlar, rəngli quaş. və fırça.
Məşğələnin gedişi:
O yun  form asında  aparılır.  O vuncaq  ayı  əlində  iki  tam am ­
lanm am ış ev təsviri tutaraq uşaqları salam layır.
Tərbiyəçi:  Ay Cırtdan sən hardan gəlmisən? Əlindəki nədir?
Cırtdan  (tərbiyəçi):  m ən  başqa  uşaq  bağçasından  gəlm i­
şəm.  Baxın uşaqlar nə yaxşı oyuncaqlar üçün evlər çəkiblər.
Tərbiyəçi: təsvirləri lövhədən asır.
C ırtdan  (tərbiyəçi):  m ən  çox  istərdim   ki.  uşaqlar  bizim 
oyuncaqlar üçün  belə evlər çəksinlər.  A ncaq  bilmirəm  onlar  bu­
nu  bacararlar?
Tərbiyəçi:  N arahat  olm a  ay  cırtdan  m ən  uşaqlara  belə  ev­
ləri çəkm əyə köm ək edərəm.
C ırtdan  (tərbiyəçi):  Qoy  uşaqlar  təsvirə  yaxşı  baxsınlar. 
U şaqlar ev  təsvirini çəkm ək üçün bax  beləcə yerin özülünü daha 
sonra  ordan  qalxan  divarları  düz  xətlə  çəkm ək  lazım dır.  Sonra 
isə  onları  (divarları)  kəsişdirərək  evin  tavanı  çəkilir və  üzərində 
qısa düz  xətlə  künclərinə  isə  maili  xətlərlə  çəkərək  evin  damını
1 8 1
/
□ □□
L
H \
□
QE.

---

Təsviri sənəl və onun tədrisi metodikası
almaq  olar.  E və belə dam   çəksəz yağan  yağış,  qar  evin  divarım 
yuya bilməz.  D ivarlar quru qalar.
Tərbiyəçi:  Ay Cırtdan bəs bu təsvir nədir?
Cırtdan  (tərbiyəçi):  Mən  də  ev  çəkm ək  istəyirdim ,  amma 
alınmadı.
Tərbiyəçi:  İndi  m ən sənə də, uşaqlara da  ev təsviri  çəkm ə­
yi  öyrədərəm.  (Tərbiyəçi  yarım çıq təsviri  tam am layarkən  könül­
lü  olaraq  uşaqları  növbəti  pəncərələri  çəkmək  üçün  dəvət  edir). 
İndi  kim  gəlib  evi  və  pəncərələrini  rəngləyər?  (uşağın  biri  evi. 
digəri  isə  pəncərəni  rəngləm ək  üçün  dəvət  olunur).  Pəncərələr 
soldan sağa ardıcıllıqla çəkilir.
İşə  başlam azdan  əvvəl  uşaqlara  ev  seçim ində  sərbəstlik 
verilir uşaqlardan  bir qismi  üç pəncərəli  ev,  digərləri  iki  pəncərə 
və b ir qapılı  ev təsviri  çəkirlər.
M əşğələnin gedişində  evin yanında istədikləri  əlavələri  et­
m ək tə k lif edilir.  M əşğələnin sonunda əlavə edilm iş maraqlı  təs­
virləri uşaqların diqqətinə çatdırılır.
Məsələn (tərbiyəçi):  Görürsüz evin yanında  necə böyük ağac 
çəkilib?  Bu  evin  qabağında  isə gözəl  güllər təsvir  olunub  Baxın, 
bu  evin  qabağında  it  üçün  balaca  ev  təsviri  çəkilib.  Bu  evin  baca­
sından görün necə tüstü çıxır, demək evdə sobanı yandırıblar və s.
Yaxşı  olar ki, bu əlavələr oyuncaqların dili  ilə deyilsin.
M Ə ŞĞ Ə L Ə   12
Applikasiya "Papağı kvadratlarla  naxışlavın”
ÖOOQ
O O O G
o*o»o 
o«o~»
M əqsəd:  Uşaqlara zolağı (qat xətlərlə) kəsmə bacarığını m ə­
nimsətməyi  davam etmək. Kvadratlar böyüklüyünə görə ritmik zo­
laq daxilində yerləşdirməyi  bacarmaq, yerlik  üzərində düzgün  yer- 
182

---

Təsvın sənət və onun tədrisi metodikası
ləşdirməklə  yapışqanlama  və  yapışdırma  texnologiyasını  mənim­
sətmək. Qnnı əski ilə işin qurulanmasına nəzarət etmək və.s
V əsait: 
Tərbiyəçidə  papaq  silueti  (arxasına  ilanel yapışdı­
rılmış)  üzərində  4-5  yerliyə  ayrılmış  zolaq  uşaqlarda  müxtəlif 
rəngdə papaq siluetləri (papağın aşağı hissində eni 28sm) 2 ölçü­
də:  3x12  və  1,5x6  sm  zolaqlar  (papağın  rəngi  ilə  uyğunlaşan), 
yapışqan, fırça, quru əski.
Məşğələnin  gedişi:
Tərbiyəçi  məşğələyə  başlayaraq  havanın  çox  soyuq  oldu­
ğunu  və  aşaqlar gəzintiyə çıxanda  başlarına  yun  papaq  qovduq­
larını  yada salır və  papaqların müxtəlif naxışda,  rəngdə olduqla­
rını  onların  diqqətinə  çatdırır.  1 iivho üzərində  papaq silueti  yer­
ləşdirək:  “Uşaqlar  mənim  əlimdə  müxtəlif  ölçüdə  və  rəngdə 
kvadratlar vardır, gəlin mənlə birlikdə  bu papaqı ııaxışlayaq.  Na­
xışın  yaxşı  olması  üçün  mən,  bir  böyük  yanındaca  bir  balaca 
kvadratı  baxın  beləcə  yerləşdirirəm  (hazır  formanı  papağım  zo­
lağının  üzərində  yerləşdirir).  Görürsünüz,  mənim  papağın  necə 
gözəl  oldu,  mənim  seçdiyim  rənglər  də  papağın  rənginə uyğun­
dur.  Mən bu naxışları  kvadratların yerini dəyişməklə baxın belə­
cə (diaqoııal formaya salmaq) yeni naxışlı papaq ala bilirəm.  Be­
ləliklə. naxışları müxtəlif qaydada düzmək olar.
Könüllü  olaraq naxış qurmaq  üçün  lövhəyə  uşaq dəvət edən 
tərbiyəçi,  naxışın  rəngini  və  yerləşdirmə  qaydasını  adlandırmağı 
təklif edir.  Həmçinin müəyyən olunmuş kvadratlara ayrılmış zolağı 
köməkçi  xəttin  üzəri  ilə  qayçılamağı  təklif edir.  Alınmış  kvadratı 
uşaqlara  göstərərək  daha  kim  kəsmək  istəyir?  (1-2  uşaq  zolaqdan 
kvadratlar  almaq  üçün  dəvət  olunur).  Uşaqlar  işə  başlayarkən 
nümunə  götürülür  və  imkan  verirlir  ki.  hər  ıışaq  sərbəst  olaraq 
papağın zolağı üzərində naxış tərtib edə bilsin.
İşin gedişində qayçı  ilə iş texnikasına nəzarət  edərək tərbi­
yəçi  lazımı  göstərişi  və  məsləhətləri  verir  (naxış  düzgün  kəsil­
məzsə zolağı da yerləşdirmək mümkün olmaz).
183

---