M I l L i k I t a b X a n a
Yüklə 3,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 411
başlayaraq dinamik iqtisadi inkişafı təmin etmək mümkün olmuşdur. 1
Azərbaycanda iqtisadiyyatın inkişafının ikinci dövründən, 1996-cı ildən başlayaraq bu göstəricilər intensiv olaraq artır. Məsələn, 1996-cı ildən 2002- ci ilin sonunadək respublikamızda ümumi daxili məhsul 68 faiz artmışdır. 1996-cı ildə ümumi daxili məhsulun artım sürəti 1,3 faiz, 1997-ci ildə 5,8 faiz, 1998-2003-cü illərdə isə orta hesabla 10,0 faiz təşkil etmişdir. 2 Sənaye məhsulu 23 faiz, kənd təsərrüfatı məhsulu 39 faiz, xarici ticarət dövriyyəsi 2,2 dəfə çoxalmışdır. 1995-ci ildən sonra inflyasiya, demək olar ki, yox dərəcəsindədir. 3 Bu dövrdə Azərbaycanın valyuta fondu yaranmış və inkişaf etmişdir. Əgər iqtisadi sahədə quraculuq işlərinə başlayanda Azərbaycanın heç valyutası belə yox idisə, iqtisadi islahatların həyata keçirilməsi nəticəsində, xarici investisiyaların cəlb olunması yolu ilə valyuta fondu yarandı. 2002-ci ildə Azərbaycanın 1 milyard 300 milyon dollar valyuta ehtiyatı yaranmışdı. Azərbaycan Respublikası Prezidenti Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə bu dövrdə respublikamızda bazar iqtisadiyyatının tələblərinə uyğun olaraq radikal iqtisadi islahatlar həyata keçirildi. İslahatların həyata keçirilməsi bütün sahələrdə öz müsbət nəticələrini göstərdi: 1995-1996-cı illərdə iqtisadiyyatda tənəzzülə son qoyulmuşdur və ardıcıl surətdə inkişaf edir. Ümumi daxili məhsul, sənaye və kənd təsərrüfatı məhsulları artmışdır. İnflyasiyanın qarşısı alınmışdır. İnvestisiya qoyuluşunun artması ölkəmizə inamın artmasının nəticəsini göstərir. Xarici ticarət liberallaşdırılmış, sərbəstləşdirilmişdir. İdxalın strukturunda daxili istehsalın inkişafı nəticəsində ərzaq mallarının payı azalmışdır. Heydər Əliyevin ilk günlərdən özəlləşdirməni daim nəzarətdə saxlaması, onun inkişafına üstünlük verməsi nəticəsində bu gün iqtisadiyyatda özəl bölmənin payı ümumi daxili məhsulda əsas yer tutur. Kiçik və orta müəssisələrin özəlləşdirilməsi həyata keçirilibdir. Özəlləşdirmə
1 «Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı üzrə Dövlət proqramı (2004-2008-ci illər)». Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2004-cü ıl 11 fevral tarıxlı fərmanı ilə təsdiq edilmişdir. «Azərbaycan» qəzeti, 13 fevral 2004-cü il. Xüsusi buraxılış.
2
3 Heydər Əliyev. «Yoxsulluğun azaldılması və iqtisadi inkişaf üzrə Dövlət proqramı»nm təqdimatına həsr olunmuş ümummilli konfransda nitqi. - «Azərbaycan» qəzeti, 26 oktyabr.
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 412
obyekt özəlləşdirilmişdir. 2000-ci ildə «Azərbaycan Respublikasında dövlət əmlakının özəlləşdirilməsinin II Dövlət proqramı» qəbul edilmiş və uğurla həyata keçirilir. II özəlləşdirmə proqramı çərçivəsində rabitə, nəqliyyat, kimya, maşınqayırma, yanacaq energetika kompleksinin və digər sahələrin müəssisələrinin özəlləşdirilməsi həyata keçirilir. Dövlət müəssisələrinin bazasında 1500-ə qədər səhmdar cəmiyyəti yaradılmışdır. Büdcəyə özəlləşdirmədən 495 milyard manat, dövlət əmlakının icarəyə verilməsindən isə 68 milyard manat vəsait daxil olmuşdur. 1
cü ildə istehsalatda 73 faiz təşkil edirdi. Özəl bölmə sənayedə 50 faiz, kənd təsərrüfatında isə 99 faiz təşkil edir. Tikinti və nəqliyyatda 65 faiz təşkil edirdi. Dövlətimizin başçısı Heydər Əliyev yerli və xarici sahibkarlığın inkişafına geniş şərait yaradırdı. 2002-ci ilin avqust ayında yerli və xarici sahibkarlarla keçirdiyi görüşlərin kiçik və orta sahibkarlığın inkişafına böyük köməyi oldu. Qısa müddətdə prezident tərəfindən bu sahədə beş fərman imzalanmışdı. Azərbaycanın iqtisadi inkişafının 1996-cı ildən başlanan dövrünün mühüm yekunlarmdan biri ondan ibarətdir ki, qısa müddətdə makroiqtisadi sabitlik yarandı. 2002-ci ilə kimi, yəni son altı ildə respublikamızda 2300-ə qədər yeni şirkət açılmışdır. Bunun da 91 faizi qeyri-dövlət bölməsinin payına düşür. Sosial siyasət, adamlarm rifah halının yaxşılaşdırılması Azərbaycan dövlətinin, onun başçısı Heydər Əliyevin strateji sosial proqramının və strategiyasının ən mühüm hissəsini təşkil edirdi. Bu faktı qeyd etmək kifayətdir ki, ümumi iqtisadi inkişaf əsasında 1996-cı ildən başlayaraq əhalinin rifah halını yaxşılaşdırmaq sahəsində həyata keçirilən tədbirlər nəticəsində 2003-cü ilə kimi orta aylıq əmək haqqı və pensiyanın məbləği 6 dəfədən çox, əhalinin real gəlirləri 2,3 dəfə yüksəlmişdi. 2
1
«Azərbaycan» qəzeti, 19 mart 2003-cü il. 2
«Azərbaycan» qəzeti, 19 mart 2003-cü il; 13 fevral 2004-cü il. Xüsusi buraxılış.
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 413
nisbətən orta aylıq əmək haqqınm ən azı 1,8 dəfə artırılması nəzərdə tutulur. Pensiyalar 3,4 dəfə artmışdır. Azərbaycanda işsizlik məsələsi, yoxsulluğun mövcudluğu hələ də bir problem kimi qarşıda dururdu. Dövlətimizin başçısı açıq şəkildə bildirir ki, «Azərbaycanda hələ yoxsulluq mövcuddur. Yoxsulluğun aradan qaldırılması bizim üçün əsas vəzifələrdən biridir». 1
və iqıisadi inkişaf üzrə Dövlət proqramını hazırlamaq üçün yaradılan Dövlət Komissiyası tərəfindən hazırlanan «2003-2005-ci illər üçün yoxsulluğun azaldılması və iqtsadi inkişaf üzrə Dövlət Proqramı» təsdiq olunmuşdur. Bu proqram geniş miqyaslıdır, proqram çərçivəsində 225-dən çox məqsədli tədbirin həyata keçirilməsini nəzərdə tutur. 2
Neft layihələrinin həyata keçirilməsi bir tərəfdən neft hasilatı, ixracının artmasına səbəb olursa, digər tərəfdən işsizliyin aradan qaldırılması və son nəticədə yoxsulluğun azaldılmasına təsir edir. Azərbaycan Beynəlxalq Əməliyyat Şirkətinin prezidenti Devid Vudvordun 2002-ci il oktyabrın 25- də yoxsulluğun azaldılması proqramının təqdimatına həsr olunmuş konfransda çıxışında həmin dövrdə tikinti layihələrində 3 mindən artıq azərbaycanlının çalışdığı haqqında məlumat verilirdi. 3 Tikinti layihələrinin davam etdirilməsi ilə azərbaycanlıların sayının 5 mindən çox olacağı gözlənilir. Neft Azərbaycanın ən zəngin sərvətidir. Keçmiş əsrlərdən Azərbaycan neft hasil edən bir ölkədir. Lakin bu qiymətli sərvət Azərbaycan xalqının mənafeyinə xidmət etməyib, bu sərvəti mənimsəyiblər. Neft sənayesi meydana gələn vaxtdan onun məhsulu əvvəl xarici neft şirkətlərinin, sonra isə Sovet hakimiyyəti dövründə SSRİ-nin malı elan edilib. Yalnız Azərbaycan müstəqilliyini bərpa edəndən sonra respublikamızın prezidenti Heydər Əliyev nefti Azərbaycan xalqının malı elan etdi. O, neftin Azərbaycan xalqının həyatında böyük əhəmiyyətini qeyd edərək
1
Heydər Əliyev. «Yoxsulluğun azaldılması və iqtisadi inkişaf üzrə Dövlət proqramı»nın təqdimatına həsr olunmuş ümummilli konfransda nitqi. - «Azərbaycan» qəzeti, 26 oktyabr 2002-ci il
2 «Azərbaycan» qəzeti, 19 mart 2003-cü il
3
«Azərbaycan» qəzeti, 26 oktyabr 2002-ci il
Yüklə 3,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|