Ma’ruzachi: Yoqutoy Uktamova Ravshanovna

B.G.Ananyev psixikani o‘rganish metodlarini 4 guruhga ajratib, ularni tashkiliy, empirik (amaliy), natijalarni qayta ishlash yoki statistik natijalarni sharhlash metodlari deb nomlagan. Bu guruhlar o‘zining maqsad va vazifasi bo‘yicha yana bir nechta toifa hamda turlarga bo‘linadi.

Tashkiliy – qiyoslash, longityud(uzluksiz), kompleks (ko‘pyoqlama);

Empirik - kuzatish (o‘zini o‘zi kuzatish), eksperiment (tabiiy, laboratoriya), test, anketa, so‘rov, sosiometriya, suhbat, intervyu, faoliyat jarayoni va uning mahsulini tahlil qilish, tarjimai hol (shaxsiy guvohnoma, hujjat, turmush faoliyati voqealarini tahlil qilish) kabilar kiradi va ular sinash, tekshirish, diagnoz (aniqlash) va prognoz (oldindan belgilash);

Natijalarni qayta ishlash - ular statistik (miqdor) va psixologik (sifat) tahlil;

Natijalarni qayta ishlash - ular statistik (miqdor) va psixologik (sifat) tahlil;

Statistik natijalarni sharhlash - genetik va donalash metodlari.

TAJRIBADA ENG KO‘P QO‘LLANADIGAN EMPIRIK METODLAR.
Kuzatish metodi. Ontogenez psixologiyasida bu metodning ob’yektiv (tashqi) va sub’yektiv (o‘zini o‘zi) kuzatish turlari bor. Kuzatish orqali turli yoshdagi odamlarning diqqati, his-tuyg‘ulari, nerv sistemasining tashqi ifodalari, temperament xususiyatlari, imo-16
ishoralari, sezgirligi, xulq-atvori, nutq faoliyati va hokazolari o‘rganiladi. Ammo o‘ta murakkab ichki psixologik kechinmalar, yuksak hissiyotlar, tafakkur, mantiqiy xotira va aql-zakovatni tadqiq etishga bu metodning imkoni yetmaydi.

Suhbat metodi. Bu metod bilan inson psixikasini o‘rganishda suhbatning maqsadi va vazifasi belgilanadi, uning ob’yekti va subyekti tanlanadi, mavzusi, o‘tkaziladigan vaqti aniqlanadi, yakka shaxslar, guruh va jamoa bilan o‘tkazish rejalashtiriladi, o‘rganilayotgai narsa bilan uzviy bog‘liq savol-javob tartibi tayyorlanadi.