Mavzu: Aholi turmush darajasi iqtisodiy xavfsizlikning ijtimoiy indikatori sifatida

aholi daromadlari (aholi jon boshiga oʻrtacha nominal va real daromadlar, daromadlarni farqlash koʻrsatkichlari, nominal va real hisoblangan oʻrtacha ish haqi, tayinlangan pensiyaning oʻrtacha va real hajmi, yashash minimumi va yashash minimumidan past daromadli aholi ulushi; eng kam ish haqi va pensiyalar va boshqalar);

Aholining turmush sifatining asosiy ko'rsatkichlari quyidagilardan iborat:

• aholi daromadlari (aholi jon boshiga oʻrtacha nominal va real daromadlar, daromadlarni farqlash koʻrsatkichlari, nominal va real hisoblangan oʻrtacha ish haqi, tayinlangan pensiyaning oʻrtacha va real hajmi, yashash minimumi va yashash minimumidan past daromadli aholi ulushi; eng kam ish haqi va pensiyalar va boshqalar);
• ovqatlanish sifati (kaloriya tarkibi, mahsulotlarning tarkibi);
• kiyimning sifati va modasi;
• uydagi qulaylik (bir aholiga to'g'ri keladigan uy-joyning umumiy maydoni);
• sog'liqni saqlash sifati (har 1000 aholiga kasalxona o'rinlari soni);
• ijtimoiy xizmatlar sifati (dam olish va xizmatlar);
• ta'lim sifati (universitetlar va o'rta maxsus o'quv yurtlari soni, talabalarning aholi tarkibidagi ulushi);
• madaniyat sifati (kitoblar, broshyuralar, jurnallar nashr etish);
• xizmat ko'rsatish sohasining sifati;
• atrof-muhit sifati, bo'sh vaqt tuzilishi;
• demografik tendentsiyalar (o'rtacha umr ko'rish, tug'ilish, o'lim, nikoh, ajralish ko'rsatkichlari);
• xavfsizlik (xabar qilingan jinoyatlar soni).

Aholining turmush sifati ko'rsatkichlari tizimi
1. Aholining daromadlari:

• yakuniy iste'mol xarajatlari;
• jon boshiga o'rtacha pul daromadlari;
• uy xo'jaliklarining mehnat va xo'jalik faoliyatidan olingan daromadlar;
• uy xo'jaliklari xarajatlaridagi badallarning ulushi;
• valyuta sotib olish;
• qimmatli qog'ozlarni sotib olish;
• ko `chmas mulk;
• shaxsiy foydalanish uchun yer;
• 100 oila uchun avtomashinalarning mavjudligi;
• maishiy bir martalik resurslar;
• eng kam ish haqi;
• eng kam pensiya;
• minimal iste'mol byudjeti;
• mablag'lar nisbati;
• daromad kontsentratsiyasi koeffitsienti (Jini koeffitsienti);
• aholining turli kvant guruhlari uchun oziq-ovqatga qilingan xarajatlar ulushlarining nisbati;

Jini koeffitsienti jamiyatda iste'mol va daromad taqsimotining bir xilligining ko'rsatkichi bo'lib, u 0 dan 1 gacha bo'lgan raqam, bu erda 0 - to'liq tenglik, 1 - to'liq tengsizlik. Gini koeffitsientini qanday hisoblash mumkin?
Mamlakatda daromadning 40 foizini aholining 60 foizi oladi, qolgan 40 foizi esa barcha daromadlarning 60 foiziga to'g'ri keladi. Bunday jamiyat uchun Lorenz egri chizig'i ADB chizig'idir. AB to'g'ri chiziq segmenti daromadlar hamma o'rtasida teng taqsimlangan jamiyat uchun Lorenz egri chizig'idir. Jini koeffitsienti qizil va sariq raqamlarning maydonlarining yig'indisiga qizil raqamning maydonini bo'lish nisbati hisoblanadi. Ya'ni, qizil uchburchak qanchalik katta bo'lsa, jamiyatda daromadlar notekis taqsimlanadi.