Mavzu: Bevosita qizdirish pechlari. Reja: Domna pechining tuzilishi

ЗМпСО-, -> M n30 4 + 2 C 6 : + CO - Q
CaCO, —> CaO + C 0 2 - Q va hokazo.
Natijada shixta bo‘laklari g'ovaklanadi va ba’zan yoriladi. Bu jarayon pechning koloshnik qismidan boshlanib shaxtaning o‘rtalarida tugaydi. Temir oksidlaridan temirning qaytarilishi. Ma’lumki, temir oksidlaridan temirning qaytarilishi uglerod (Il)-oksid, uglerod va qisman vodorod hisobiga sodir bo'ladi. Domna pechlarida temirning uglerod (Il)-oksid, hisobiga temir oksidlaridan qaytarilishi taxminan 400°C temperaturada boshlanib 900-1000°C tem peraturada tugaydi.
3 F e ,0 3 + CO = 2Fe30 4 + CO, + Q
Fe30 4 + CO = 3FeO + CO, - Q
FeO + CO = Fe + C 0 2 + Q
Temirning tem ir oksidlaridan CO hisobiga qaytarilish tezligi pech temperaturasiga, ruda tarkibiga, fizik holatiga, qaytaruvchi gazlarning miqdoriga bo g iiq . Shuni qayd etish kerakki, shaxtaning pastki qismida (1000 С zonasida) hali qaytarilmay qolgan temir ruda g‘ovaklaridagi qorakuya ko‘rinishidagi qattiq uglerod hisobiga ham qaytariladi: FeO + С = Fe + CO - Q. Tajribalar shuni ko‘rsatadiki, Fe ning 60-50% uglerod (II)- oksidi hisobiga va 40-60% qattiq uglerod hisobiga (agar 0,2-1% shlakka o‘tishi hisobga olinmasa) to ‘la qaytariladi. Temirning uglerodga to'yinishi. Qaytarilgan g'alvirak temir, uglerod (Il)-oksid va uglerod bilan reaksiyaga kirishib, temir karbidini hosil qiladi:
3Fe + 2CO = Fe,C + CO,;
3Fe + С = Fe3C.
Uglerodga to ‘yingan bu birikma 1150-1200C temperaturada suyuqlanadi, koks bo‘laklari orasidan o ‘tib uglerodga to‘yinib, o‘txonaga to'plana boradi. Bu qotishma tarkibida 3,5-4% uglerod bo‘ladi. Domnada Fe dan tashqari Si, Mn, S, P va boshqa elementlar ham oksidlaridan qaytariladi, masalan, Si va Mn yuqoriroq temperaturada uglerod bilan quyidagi reaksiya bo'yicha qaytariladi: