Mavzu: birlamchi va ikkilamchi axborot manbalarini tanqidiy tahlil qilish

Kontentni tezkor tekshirish
Kitobni to’liq o’qishni boshlashdan oldin siz uning mazmunini diqqat bilan
o’rganib chiqishingiz, tarkibiga va muqaddimasiga qarashingiz kerak. Taqdim
etilgan ma’lumot tahlilchining talablariga javob beradimi va u o’rganilayotgan
mavzuni qamrab oladimi-yo’qligini aniqlash kerak. Agar tanlangan nashrda
kutubxona indekslari yoki bibliografiya mavjud bo’lmasa, bu manbaning nufuzli
yoki ishonchli emasligini ko’rsatishi mumkin.
Agar tahlilchi manbaning to’liq izchilligi va unga mos ekanligidan mamnun
bo’lsa, qo’llanmada keltirilgan qolgan qoidalarga rioya qilgan holda tarkibni
batafsil o’rganishga o’tishingiz mumkin.
Yig`ilgan auditoriyani tahlil qilish
Bunday holda, muhim mezon bu ma’lumot hisoblanadigan auditoriyani
o’rganishdir. Tahlilchi nashr muallifi qaysi jamoatchilikning o’ziga xos turiga
murojaat qilayotganini tekshirishi kerak. Shuningdek, ma’lumot ilmiy yoki mos
yozuvlar ekanligini aniqlashingiz kerak. Asosiy fikrni ixtisoslashgan

---

terminologiyaning mavjudligi deb hisoblash mumkin, chunki bu auditoriyani
tanlashda muhim rol o’ynaydi.
Manba mazmunini baholash uchun o’zingizning fikrlash
qobiliyatlaringizdan foydalanish
·
Manbada keltirilgan ma’lumotlar birovning fikri yoki faktidan boshqa
narsa emas. Shuning uchun muallif biron bir dalil keltiradimi yoki ehtimol
u yashirin ma’lumotlarni o’quvchilarga taqdim qilmoqchi bo’ladimi-
yo’qligiga e’tibor qaratish lozim.
·
Nashrda biron bir dalil keltirilsa, juda ehtiyot bo’lish kerak, chunki
ko’plab tajribali mualliflar o’quvchini har qanday narsaga ishontirishlari
mumkin. Yuzingizni loyga urmaslik uchun, ushbu ma’lumot haqiqatan
ham haqiqatmi yoki muallif uning dunyoqarashiga asoslanib ba’zi
dalillarni keltiradimi-yo’qligini tekshirishingiz kerak. Old shart – bu
ma’lumotlarning to’g’riligini tekshirish.
·
Muayyan nashr muallifining tarafkashligini ko’rib chiqish uchun faqat
manba mazmuni bilan tanishish va muallifning boshqa manbalarga tegishli
ekanligini aniqlash kifoya.
Yangilik
O’z obro’sini qadrlaydigan har bir manba haqiqatni va yangi ma’lumotlarni
taqdim etishga intiladi. Shuning uchun tahlilchi ma’lumotning yangi yoki
yo’qligini, shuningdek ishning qanchalik chuqurligini tekshirishi va
tadqiqot mavzusini ochib berishi kerak.
Materialning qaerdan kelib chiqqanligini va uning birlamchi yoki ikkinchi
darajali ekanligini o’rganish kerak. Birinchi holda, ma’lumot birinchi
qo’ldan yoki hukumat hujjatlaridan olinadi. Ikkilamchi ma’lumot bo’lsa, u
jurnallar, kitoblar yoki ensiklopediyalar maqolalari asosida taqdim etiladi.