|
Mаvzu. Innovatsiyаlar tizimi va innovatsion faoliyаtni davlat tomonidan tartibga solish reja: Innovatsion faoliyatni davlat tomonidan tartibga solinishining asoslariInnovatsiyalarni moliyaviy tartibga solishni amalga oshirish
|
səhifə | 2/3 | tarix | 11.12.2023 | ölçüsü | 18,65 Kb. | | #143620 |
| Mаvzu. Innovatsiyаlar tizimi va innovatsion faoliyаtni davlat to2. Innovatsiyalarni moliyaviy tartibga solishni amalga oshirish
Innovatsion faoliyat qoidaga ko’ra, noaniqlik va xatarning yetarlicha yuqori darajasi
bilan ta’riflanadi, shuning uchun innovatsion jarayonlarning manbalarini ko’pligi,
egiluvchanligi va texz o’zgaruvchan, turbulentli muhitga moslashuvchanligi innovatsion
faolyaitni moliyaviy tartibga solishning muhim tamoyillaridan bo’ladi.
Innovatsion faoliyatning byudjet mablag’lari hisobiga moliyalashtirish davlat
innovatsion siyosatining maqsadlari va ustuvorliklariga muvofiq amalga oshiriladi va ham
yirik ko’lamli ilmiy-texnik muammolarni hal qilish va ham kichik va o’rta inoovatsion
tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash uchun mo’ljallanadi.
Davlat byudjetidan ajratilgan mablag’lar davlat innovatsion fondlari (Davlat
fundamental tadqiqotlar fondi, ilmiy-texnik sohada korxonalarning kichik shakllarini
rivojlantirishga ko’maklashish fondi, davlat ishlab chiqarish innovatsiyalar fondi kabilar),
davlat maqsadiy innovatsion dasturlari va yuqori samarali loyihalar, hamda innovatsion
faolyaitni davlat tomonidan qo’llab-quvvatlash dasturlariga yo’naltiriladi.
Samarali innovatsion loyihalarni davlat tomonidan qo’llab-quvvatlanishi davlatni
ularni moliyalashtirishdagi (qoidaga ko’ra, tanlov asosida) ishtirokining qaytarilish
asosidagi markazlashtirilgan investitsion kreditlar, innovatsion faoliyatni amalga oshiruvchi
korxonalar aktsiyalari bir qismini davlat mulkida mustahkamlash, mamlakatimiz va
xorijiy kredit-moliya muassasalari tomonidan innovatsion faolyait sub’ektlariga
beriladigan innovatsion kreditlar bo’yicha davlat kafolatlari kabi shakllarini ko’zda
tutadi.
Innovatsion faoliyat sub’ektlari byudjetdan tashqari mablag’larni jalb qilish
manbalari, tuzilishi va usullarini mutaqil ravishda belgilaydilar (innovatsion faolyaitni
moliyalashtirishga byudjetdan tashqari mablag’lar davlat va nodavlat mablag’laridan jalb
qilinadilar).
Tashkilotning innovatson faoliyatini nafaqat tashqaridan jalb qilinadigan moliyaviy
mablag’lar hisobiga, balki shaxsiy mablag’lar hisobiga ham olib borish mumkin.
Amortizatsion ajratmalar fondi va ishlab chiqarishni rivojlantirish fondi tashkilot
innovatsion faoliyatini moliyalashtirishning muhim ichki mablag’lari bo’ladilar.
Amortizatsion ajratmalar fondini ta’riflab turib, ta’kidlash kerakki, amortizatsiya-bu
asosiy fondlar qiymatini mahsulot qiymatiga va materiallar bilan bir qatorda asosiy
ishlab chiqarish omili bo’ladilar. Ular mehnat vositalaridan iborat bo’ladilar,
keyingilardan xo’jalik jarayonida ko’p marta foydalanadilar va bunda ular o’zlarining
buyumli- tabiiy shaklini o’zgartirmaydilar. Asosiy ishlab chiqarish fondlarini turlar
bo’yicha tasnifi idoralar, inshootlar, uzatuvchi qurilmalar, mashinalar uskunalar (shu
jumladan, kuchlanish va ishchi mashinalar va uskunalar, o’lchov va tartibga solish
asboblari, hisoblash texnikasi), qurollar kabi guruxlarni o’z ichigav oladi.
Asosiy fondlarni harid qilishga sarflangan pul mablag’lari asosiy mablag’lar deb
ataladi. Asosiy va aylanma mablag’lar o’rtasida aniq chegarani o’tkazuvchi ikkita mezonlar
qabul qilingan : xizmat muddati (1 yildan ko’proq)va qiymat (100 MROT dan
ko’proq).Masalan, xizmat muddati 1 yildan ko’proq , ammo qiymati 100 yeng kam ish
haqidan kamroq bo’lgan asbob asosiyga yemas aylanma fondga kiritiladi.
Ishlab chiqarish jarayonida asosiy fondlarning qiymati qismlar bo’yicha ishlab
chiqarilayotgan mahsulotga ko’chiriladi. Bunda asosiy fondlarning o’zlarining moddiy va
ma’naviy eskirish natijasida narxlar pasayadi (er bundan isisno).Bu eskirishning
amortizatsion ajratmalar ko’rinishidagi qiymati amortizatsion fondda tanlanadi.
Amortizatsion ajratmalarning miqdorlari davlat idoralari tomonidan asosiy mablag’larning
balansli qiymatiga nisbatan foizlarda belgilanadi va amortizatsion ajratmalarning
me’yorlari deb ataladi. Ko’pgina hollarda bu me’yorlar asosiy fondlar qiymatini ularning
xizmat muddatiga bo’lish yo’li bilan hisoblab chiqiladi.
Innovatsion faoliyatni sarmoyadorlar mablag’lari hisobiga moliyalashtirish kreditli
investitsiyalar, innovatsion faoliyat sub’ektlari tomonidan bosib chiqarilgan qimmatbaho
qog’ozlar (aktsiyalar, obligatsiyalar, veksellar)ga investitsiyalar; pul shaklidagi,
qimmatbaho qog’rzlar, asosiy fondlar, sanoat va aqliy mulk va ularga huquqlar
ko’rinishidagi, innovatsion faoliyatni hamkorlikda olib borish haqidagi sheriklik
bitimlarini tuzish asosida amalga oshiriladigan to’g’ridan to’g’ri kiritmalar ko’rinishida
lizing va investitsiyalarni jalb qilishning boshqa usullaridan foydalanish asosida amalga
oshiriladilar.
Innovatsion korxonalar faoliyatini kreditlashning zamonaviy tizimlari asosiy
alomatlaridan biri uning shartnomali asosidir. Kreditlashtirish masalasi bo’yicha vujudga
keladigan barcha masalalar bevosita shartnoma tuzgan tomonlar, masalan, qarz oluvchi
korxona va bank tomonidan hal qilinadi. Investitsion kreditni berish haqidagi masalani
hal qilishda sarmoyador bozordagi innovatsion kreditni amalga oshirilishi imkoniyatini,
innovatsion korxona daromadlarining kutilgan o’sishini va boshqa muhim ta’riflarni
tahlil qiladi, uzoq muddatli kreditlar holida esa umuman innovatsion korxonaning
iqtisodiy holati istiqbollari ham baholanadi.
Moliyaviy kiritmalarni o’zini o’zi qoplashining bu va boshqa ta’riflarini olish uchun
sarmoyador, qoidaga ko’ra, kreditni ajratish haqidagi qarorlarni qabul qilishda innovatsion
loyihaning tegishli biznes-rejasini ko’rib chiqadi.
Sarmoyadorlar innovatsion faoliyat sub’ektlari tomonidan bosib chiqarildgan
qimmatbaho qog’ozlar (aktsiyalar, obligatsiyalar, veksellar)ga mablag’larni kiritib,
innovatsion faoliyatni moliyalashtirishlari mumkin. Innovatsion korxonalar ko’pgina
shaxsiy mablag’lari istiqbolli innovatsion loyihalarni moliyalashtirishlari mumkin.
Innovatsion korxonalar ko’pgina shaxsiy mablag’lari istiqbolli innovatsion loyihalarni
moliyalashtirish, moddiy-texnik bazani rivojlantirish, kerakli ITTKIni o’tkazish uchun
yetishmagan holda qimmatbaho qog’ozlarni qo’shimcha bosib chiqarishga murojaat
qiladilar.
Dostları ilə paylaş: |
|
|