Mavzu: Ishlab chiqarish xarajatlari va foyda Theoretical questions

Mavzu: Ishlab chiqarish xarajatlari va foyda

1. 
   Theoretical questions:
   

1. 
   Ishlab chiqarish jarayoni nima?
   

Javob: Ishlab chiqarish jarayoni - bu kishilarni o’zlarining iste’moli uchun zarur bo’lgan moddiy va ma’naviy ne’matlarni yaratishga qaratilgan maqsadga muvofiq faoliyatidir. Moddiy va ma’naviy ne’matlar yaratish, turli xizmatlar ko’rsatish jarayoni kishilar iqtisodiy faoliyatining asosiy tomonidir.

2. 
   Ishlab chiqarishda qatnashadigan omillar qaysi?
   

Javob: Ishlab chiqarishda qoʻllanadigan resurelar; yer, mehnat, kapital, tadbirkorlik faolligi (tadbirkorlik qobiliyati) kabi omillar Ishlab chiqarish omillari hisoblanadi. Ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar hajmi, miqdori ulardan foydalanish darajasiga boglik boʻladi.

3. 
   Ishlab chiqarish xarajati nima?
   

Javob: Korxonaning mahsulot i.ch. maqsadlarida, iqtisodiy resurslar sotib olish uchun qilgan pul sarflari. Firma oʻz faoliyatini bozordan moddiy resurslar, yaʼni asbob-uskuna, dastgohlar, transport va aloqa vositalari, xom ashyo, yoqilgʻi, har xil materiallarni, mehnat bozoridan ish kuchini sotib olishdan boshlaydi. Shunga muvofiq holda Ishlab chiqarish xarajatlari tarkibiga xom-ashyo, asosiy va yordamchi materiallar, yonilg'ʻi va energiya xarajatlari, asosiy kapital amortizatsiyasi, ish haqi va ijtimoiy sugʻurtaga ajratmalar, foiz toʻlovlari va boshqa xarajatlar kiradi. Ishlab chiqarish xarajatlariga qilingan barcha xarajatlarning puldagi ifodasi mahsulot tannarxining tashkil qiladi.

4. 
   Ishlab chiqarish xarajatlarining turlarini tavsiflang
   

Javob: 1. Doimiy xarajatlar: Bu ishlab chiqarish darajasiga qarab o'zgarmaydigan xarajatlar. Masalan, ijara haqi, doimiy xodimlarning maoshi va sugʻurta.
2. O'zgaruvchan xarajatlar: Bu xarajatlar to'g'ridan-to'g'ri ishlab chiqarish darajasiga qarab o'zgaradi. Masalan, xom ashyo, bevosita mehnat va kommunal xizmatlar.
3. Yarim o'zgaruvchan xarajatlar: Yarim o'zgaruvchan xarajatlar sifatida ham tanilgan bu xarajatlar doimiy va o'zgaruvchan komponentlarga ega. Masalan, asosiy xarajat va foydalanishga asoslangan oʻzgaruvchan xarajatga ega boʻlgan kommunal xizmatlar yoki belgilangan komponentga ega boʻlgan maoshlar va sotuvga asoslangan komissiya.
Bizneslar ishlab chiqarish jarayonlari va moliyaviy samaradorligini optimallashtirish uchun har xil turdagi xarajatlarni tushunishlari va boshqarishlari muhim.

5.