7.Rivojlanish tizimlari nazariyalari
|
Tadqiqotchilar bolalar rivojlanishida o'zaro ta'sir qiluvchi ko'plab omillarga e'tibor berishadi. Masalan, bir tadqiqotda bolalarning tunda uxlashi bilan bog'liq ko'plab omillar, shu jumladan, bolalarning o'z faoliyati, oilaviy yumushlar, demografik omillar yoritib berilgan.
|
Tabiat va tarbiya: Tabiat va tarbiya rivojlanish qonuniyatlari bilan birlashadi. Bolaning o'z faoliyati ham rivojlanishning muhim omilidir.
Umumiylik va xilma-xillik: rivojlanishdagi o'zgarishlar tug`ilgandan to o'limgacha bo'lgan davrda barcha odamlarda sodir bo'ladi. Ba'zi o'zgarishlar ma'lum bir yoshda tez-tez uchraydi.
Sifatli va miqdoriy o'zgarish: O'zgarishlarning aksariyati miqdoriydir, ammo harakatlarning o'zgarishi sodir bo'ladi, natijada o'zni tutishning yangi usullari paydo bo'ladi. Masalan, go'dak o'yinchoqni olish uchun qo`lini noqulay harakatlarda ishlatishi mumkin va keyinchalik esa sifat jihatdan o`zgarishi mumkin.
|
Uri Bronfenbrenner
Arnold Sameroff
Margaret Beale
Spenser
Richard Lerner
Kurt Fischer
Ester Thelen
Gilbert Gottlib
Pol Baltes
|