Mavzuning dolzarbligi

Elektrokardiogram (EKG) - bu yurak muskuli ishlayotganida hosil bo‘lgan elektr impulslarini aks ettiruvchi egri chiziq. Elektrokardio­gramma elektrokardiograf yordamida qog‘ozga yoki fotoplyonkaga tushiriladi. Butun gavdaga tarqaluvchi yurak toklari (harakat toklari) EKGsi gavdaning turli qismlari (ko‘krak qafasi, qo‘l va oyoqlar)ga o‘rnatilgan va elektrokardiografga ulangan elektrodlar bilan yozib olinadi. Elektrokardiogramma yurakdagi elektr signallarini qayd qiladi. Bu yurak muammolarini tezda aniqlash va yurak sog'lig'ini kuzatish uchun ishlatiladigan keng tarqalgan va og'riqsiz test. Hozirgi zamon texnikasi yutuqlari tekshirilayotgan odam ancha uzoq masofada bo‘lsa ham tele- yoki radiouzatkichlar yordamida EKGni yozib oladigan apparatlarni yaratish imkoniyatiga ega. Bunday usullar og‘ir jismoniy sinovlarda, sportchilar, kosmonavtlar va boshqalarning yurak faoliyatini kuzatish imkonini beradi.
EKG to'lqin shakli yurak faoliyati haqida ma'lumot beruvchi bir nechta alohida komponentlarni o'z ichiga oladi:

• 
  P to'lqini mushaklarning depolarizatsiyasini ifodalaydi, atriumlar (yurakning yuqori kameralari) orqali tarqaladigan va ularning qisqarishiga olib keladigan elektr impulsini ifodalaydi.
  
• 
  QRS kompleksi atriyal repolyarizatsiya va qorincha depolarizatsiyasining qo'shma natijasi,qorinchalarning (yurakning pastki kameralari) qisqarishi bilan bog'liq elektr faolligini ifodalaydi.
  
• 
  T to'lqini qorinchalarning repolyarizatsiyasi natijasi, qisqarishdan keyin qorinchalarning elektr tiklanishini ifodalaydi.
  
• 
  U to'lqini T to'lqinidan keyingi EKGda 0,24 sekundgacha davom etishi bilan ko'rinadi.
  

1.13-rasm. EKG signalining tasviri.
Elektroensefalografiya (EEG) -Bu bosh terisiga o'rnatilgan elektrodlar orqali miyaning elektr faolligini qayd qiluvchi va o'lchaydigan diagnostik test. EEG invaziv bo'lmagan va og'riqsiz test bo'lib, u turli xil sharoitlarni, jumladan epilepsiya, uyqu buzilishi va miya shikastlanishlarini baholash uchun ishlatiladi. EEG paytida elektrodlar bosh terisiga joylashtiriladi va kuchaytiruvchi va qayd qiluvchi qurilmaga ulanadi. Keyin elektrodlar orqali miyaning elektr faolligi o'lchanadi va qayd etiladi. Miya tomonidan ishlab chiqarilgan to'lqin naqshlari miyaning faoliyati haqida ma'lumot beradi va turli nevrologik kasalliklarni tashxislashda yordam beradi. EEG magnit-rezonans tomografiya (MRI) va kompyuter tomografiyasi (KT) kabi boshqa testlar bilan birgalikda miya faoliyati va sog'lig'ining to'liq rasmini ta'minlash uchun ishlatilishi mumkin. EEG odatda klinik sharoitlarda va tadqiqot ishlarida miya faoliyatini va davolanishga javobni baholash uchun ishlatiladi.

1.14-rasm. EEG signal
EEG signallarining amplitudasi va chastotasi bo'yicha o'zgarishi diagnostik ahamiyatga ega. EEG ning asosiy chastota diapazoni odatda test tomonidan qayd etilgan miya to'lqinlarining chastotasiga asoslanib, turli diapazonlarga bo'linadi. Keng tarqalgan EEG chastota diapazonlari:

1. Delta (0,5-4 Gts)

2. Teta (4-8 Gts)
3. Alfa (8-12 Gts)
4. Beta (12-30 Gts)
5. Gamma (30- 100 Gts)